Σε στοίχημα υψηλής δυσκολίας αναδεικνύεται ο συγκερασμός των διαφορετικών απόψεων των 27 χωρών-μελών της ΕΕ ώστε να προκύψει στις 14 Μαρτίου μια νομοθετική πρόταση από την Κομισιόν για την μεταρρύθμιση των αγορών ηλεκτρισμού που να είναι κοινά αποδεκτή και να προχωρήσει γρήγορα.
Αυτό είναι το συμπέρασμα που προέκυψε από την πρώτη χθεσινή ημέρα των εργασιών της άτυπης Συνόδου των Υπουργών Ενέργειας της ΕΕ στη Στοκχόλμη (που συνεχίζεται σήμερα με την ανταγωνιστικότητα της βιομηχανίας και την ευρωπαϊκή απάντηση στο Inflation Reduction Act του Μπάιντεν στην ατζέντα), καθώς οι διπλωματικές δηλώσεις της Επιτρόπου Ενέργειας Κάντρι Σίμσον και της «οικοδέσποινας» Υπουργού Ενέργειας της Σουηδίας 'Eμπα Μπους δεν κατόρθωσαν να κρύψουν τη διχογνωμία που επικρατεί.
Βορράς εναντίον Νότου
«Είναι σημαντικό για την Ευρώπη να προχωρήσει σε μια ουσιώδη (substantial) μεταρρύθμιση του μηχανισμού των αγορών ηλεκτρισμού για την αντιμετώπιση μελλοντικών κρίσεων», δήλωσε η Γενική Γραμματέας Ενέργειας Αλεξάνδρα Σδούκου, δίνοντας το στίγμα της ελληνικής θέσης για ευρείες αλλαγές στο Target Model που συμμερίζονται και άλλες χώρες του Νότου όπως η Ισπανία και η Γαλλία.
Η Επίτροπος Σίμσον από την πλευρά της μίλησε για «στοχευμένες» (targeted) μεταρρυθμίσεις, διατύπωση που φαίνεται να είναι πιο κοντά στη θέση της Γερμανίας και άλλων χωρών του Βορρά (Δανία, Λουξεμβούργο, Ολλανδία αλλά και η προεδρεύoυσα Σουηδία) για περιορισμένες αλλαγές που δεν θα αλλάξουν τη βασική φιλοσοφία του μοντέλο και δη το μοντέλο της οριακής τιμολόγησης που μετέφερε στις τελικές τιμές ρεύματος τις ιλιγγιώδεις αυξήσεις των τιμών του φυσικού αερίου κατά τους περασμένους μήνες.
Προτεραιότητα της Κομισιόν είναι να προστατέψει καλύτερα τους καταναλωτές από την μεταβλητότητα των τιμών ρεύματος και να τους επιτρέψει να δρέψουν τα οφέλη από την ταχεία ανάπτυξη και τα χαμηλά λειτουργικά κόστη των ΑΠΕ. Το πώς θα γίνει αυτό δεν είναι σαφές. Όπως δήλωσε στο Bloomberg o Κλάους-Ντίτερ Μπόρχαρντ, πρώην επικεφαλής της Γενικής Διεύθυνσης Ενέργειας της Κομισιόν, νυν υψηλόβαθμο στέλεχος της συμβουλευτικής Baker McKenzie (και….αεί βαθύς γνώστης των ενεργειακών τεκταινομένων στις Βρυξέλλες), «ορισμένες χώρες-μέλη ήθελαν ριζικές αλλαγές στο μοντέλο οριακής τιμολόγησης, όμως αυτή η συζήτηση άλλαξε κατεύθυνση λόγω της πτώση των τιμών ρεύματος και φυσικού αερίου. Συνολικά, δεν αναμένω μια ιδιαίτερα βαθιά μεταρρύθμιση».
Η μεγάλη πρόκληση είναι να βρεθεί συμφωνία για ένα μοντέλο καθορισμού των τιμών ενέργειας που είναι δίκαιο και παράλληλα δίνει κίνητρα στον κλάδο για επενδύσεις σε νέα ηλεκτροπαραγωγή και τις συνοδευτικές τεχνολογίες, προσθέτουν οι αναλυτές της Wood Mackenzie.
Δεν διαφαίνεται συμφωνία
Προς το παρόν πάντως οι χώρες της ΕΕ δεν φαίνεται να συμφωνούν ούτε ως προς την ουσία, ούτε ως προς τον χρόνο των επιδιωκόμενων μεταρρυθμίσεων στο Target Model. Η Γερμανία φαίνεται να….παίζει καθυστερήσεις και να τάσσεται υπέρ μιας «θεσμικής διαδικασίας» (που πηγαίνει την λήψη των όποιων αποφάσεων στο 2024, αν όχι και πιο αργά). Γαλλία, Ισπανία αλλά και Ολλανδία θέλουν οι όποιες αποφάσεις να ληφθούν γρήγορα, αν και εκκινούν από διαφορετικές αφετηρίες.
Γαλλία και Ισπανία θέλουν οι μεταρρυθμίσεις να ενθαρρύνουν τις χώρες να υπογράψουν περισσότερα συμβόλαια επί διαφορών (Cfds) με παραγωγούς ΑΠΕ, δημιουργώντας πιο σταθερές και χαμηλές χονδρεμπορικές τιμές που θα μετακυλίονταν στους λογαριασμούς των καταναλωτών.
Η Ολλανδία και άλλες χώρες του Βορρά είναι αντίθετες σε μεγάλες δομικές αλλαγές στις αγορές ηλεκτρισμού, ενώ ενεργειακοί όμιλοι όπως η γαλλική Engie,η δανέζικη Orsted και η ισπανική Iberdrola υποστηρίζουν ότι το να καταστούν υποχρεωτικά τα CfDs ή να επιβληθούν αναδρομικά σε υφιστάμενες μονάδες ηλεκτροπαραγωγής θα μπορούσε να λειτουργήσει ανασταλτικά προς τις επενδύσεις.
