Αλέξανδρος Μπαρότσι
Η είδηση ότι ο ΑΔΜΗΕ βάζει «πάγο» στα σχέδια της Eunice για το καλώδιο Ελλάδας - Αιγύπτου δημιουργεί νέα δεδομένα στην παρτίδα. Δεν είναι μόνο ότι αφήνει έναν μόνο διεκδικητή στο project, το καλώδιο GREGY του ομίλου Κοπελούζου, αλλά και ότι αναγκάζει την Eunice, η οποία έχει μέχρι σήμερα επενδύσει σημαντικό οικονομικό και διπλωματικό κεφάλαιο στον GAP Interconnector (Greece-Africa Power) να αναθεωρήσει τα σχέδια της.
Εφόσον ο ελληνικός όμιλος, ο οποίος πρόσφατα ενέταξε στο δυναμικό του, ως CEO του GAP, τον ελληνο-αμερικανό και πρώην γερουσιαστή, Ανδρέα Μποργκέας, θέλει να παραμείνει στο παιχνίδι, θα πρέπει να δει τα πάντα από την αρχή. Διότι το πλάνο που θέλει το πρώτο μέρος του project της Eunice να «κουμπώνει» στην Κρήτη, πλέον θεωρείται άκυρο. Δεν μπορεί να προχωρήσει.
Αν η εταιρεία αλλάξει το σχέδιο, ο ΑΔΜΗΕ δεν θα έχει επί της αρχής αντίρρηση, όπως μεταφέρουν πηγές του. Το πρόβλημα είναι η Κρήτη. Για ποιό λόγο; Διότι, με τα καλώδια Κρήτη - Πελοπόννησος και Κρήτη - Αττική του Διαχειριστή, καθώς και με το καλώδιο Κύπρος-Κρήτη της κοινοπραξίας EuroAsia Interconnector, εξαντλείται η δυνατότητα του συστήματος του νησιού να υποδεχθεί νέες ηλεκτρικές διασυνδέσεις.
Το σύστημα της Κρήτης
Και ακριβώς επειδή το σύστημα της Κρήτης είναι λόγω μεγέθους, ασθενές, συγκριτικά με τα αντίστοιχα ηπειρωτικά, δεν είναι τεχνικά σε θέση να υποστηρίξει μεγάλες διασυνδέσεις με πολλαπλά συστήματα.
Εκείνο που προκαλεί ερωτηματικά είναι, όπως λένε οι ίδιες πηγές, ότι η διοίκηση της Eunice είχε ενημερωθεί από τον Διαχειριστή για την εξάντληση της δυνατότητας υποδοχής νέων διασυνδέσεων στην Κρήτη.
Και παρ’ όλα αυτά η διοίκηση της εταιρείας, μόλις πριν από μερικές ημέρες, προχώρησε σε επίσημη παρουσίαση του project προς τους δημοσιογράφους, κατά τη διάρκεια της οποίας, ο κ. Μποργκέας δεν άφησε τη παραμικρή υπόνοια ότι δεν τυγχάνει της έγκρισης του ΑΔΜΗΕ. Το αντίθετο. Εκανε εκτενή αναφορά στο προφίλ και τα πλεονεκτήματα του έργου, στο μικρότερο μήκος από το ανταγωνιστικό του GREGY - 450 χλμ η απόσταση Mesra Matruh - Αθερινόλακκος Κρήτης- στο γεγονός ότι η διαδρομή είναι εντός της επίσημα οριοθετημένης ελληνοαιγυπτιακής ΑΟΖ, καθώς και στο ότι το project διαθέτει μελέτες βιωσιμότητας (από την Deloitte UK) και ωκεανογραφικές μελέτες.
Η απάντηση του ΑΔΜΗΕ
Στην πιο κρίσιμη, όπως αποδείχτηκε από τις εξελίξεις, ερώτηση, ως προς τις αντοχές του δικτύου του ΑΔΜΗΕ στην Κρήτη να «σηκώσει» την ενέργεια που θα φέρνει το GAP από την Αίγυπτο, ο κ. Μποργκέας, απάντησε ότι έχει πραγματοποιήσει συζητήσεις με τον επικεφαλής του Διαχειριστή, Μανούσο Μανουσάκη και ότι αυτές συνεχίζονται. Δεν πέρασαν παρά λίγες ώρες μετά την ενημέρωση της Eunice προς τους δημοσιογράφους και ήρθε η απάντηση από τον ΑΔΜΗΕ, μέσω πηγών του, ότι το έργο πρέπει να αλλάξει όδευση.
Σύμφωνα με τις ίδιες πηγές, μία νέα μεγάλη διασύνδεση για την Κρήτη θα σήμαινε ότι σε περιπτώσεις συμβάντων θα έμπαινε σε κίνδυνο η ευστάθεια και η ασφαλής λειτουργία του τοπικού συστήματος, με ό,τι βλάβες αυτό θα μπορούσε να προκαλέσει στις υποδομές του νησιού, όσο και στις διασυνδέσεις. Κίνδυνος που συνδέεται με τους ίδιους τους περιορισμούς που έχουν οι τεχνολογίες συνεχούς ρεύματος, σχετικά με τη διαχείριση έκτακτων γεγονότων ή αλλαγών στα συστήματα που διασυνδέονται.
Η τεχνολογία
Μπορεί η τεχνολογία συνεχούς ρεύματος HVDC να εξελίσσεται διαρκώς, ωστόσο τα κριτήρια σχεδιασμού της πηγάζουν κυρίως από τις ανάγκες διασύνδεσης ισχυρών και μεγάλων συστημάτων τα οποία είναι και η μεγάλη πλειοψηφία των έργων που κατασκευάζονται διεθνώς.
«Το σχέδιο που μας έχει γνωστοποιηθεί αναφέρεται στη διασύνδεση της Αιγύπτου (ένα πολύ ισχυρό σύστημα) με αυτό της Κρήτης», ανέφεραν οι ίδιες πηγές.
Σύμφωνα με όσα είχαν μέχρι σήμερα γίνει γνωστά, το GAP, προϋπολογισμού 1,3 δισ ευρώ, επρόκειτο να διασυνδέσει με δύο υποβρύχια καλώδια μήκους 450 χλμ. και βάθους άνω των 4.000 μέτρων, το Matrut της Αιγύπτου με τον Αθερινόλακκο της Κρήτης. Στόχος ήταν μέσω των υποβρυχίων καλωδίων να μεταφέρεται στην Κρήτη πράσινη ενέργεια ισχύος 2.000 MW από φωτοβολταϊκά και αιολικά πάρκα που θα εγκατασταθούν στην Αίγυπτο. Οσο για το δεύτερο καλώδιο, επρόκειτο να συνδέσει την Κρήτη με το Λαύριο, με στόχο τη μεταφορά στο ηπειρωτικό σύστημα του 50% της πράσινης ενέργειας που θα έμπαινε στην Κρήτη. Το κόστος της δεύτερης αυτής διασύνδεσης ανέρχεται σε 1,5 δισ. ευρώ.
Στη φάση του detailed engineering study
Τα στοιχεία τώρα αυτά αναθεωρούνται και η εταιρεία θα πρέπει να δει τα πάντα από την αρχή. Το μόνο βέβαιο είναι ότι η διασύνδεση Ελλάδα - Αίγυπτος γίνεται πλέον παιχνίδι για έναν, το καλώδιο GREGY του ομίλου Κοπελούζου, το οποίο ούτως ή άλλως ήταν το πιο προωθημένο και ώριμο έργο, τόσο σε τεχνικό, όσο και σε πολιτικό επίπεδο. Δεν έχει περάσει παρά ένας μήνας από τότε που η ηγεσία του ομίλου είχε επαφές στο Κάιρο με την κυβέρνηση του Αλ Σίσι, καθώς και με τον ίδιο τον αιγύπτιο πρόεδρο, σχετικά με την πρόοδο του καλωδίου. Είχαν προηγηθεί οι συνομιλίες του Κυρ. Μητσοτάκη με τον αιγύπτιο πρόεδρο.
Τα πάντα φυσικά εξαρτώνται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και το κατά πόσο θα εντάξει το GREGY στα Έργα Κοινού Ενδιαφέροντος στα οποία και έχει υποβάλει σχετική αίτηση ο ελληνικός όμιλος.
Η κινητικότητα πάντως που επικρατεί γύρω από το έργο, προϋπολογισμού 4 δισ. ευρώ, το οποίο βρίσκεται στην φάση του detailed engineering study, μαρτυρά αισιοδοξία. Περιλαμβάνει υποθαλάσσιο καλώδιο μήκους περίπου 950 χιλ. με δυνατότητα αμφίδρομης μεταφοράς και στοχεύει να μεταφέρει από Αίγυπτο προς Ελλάδα και προς Ευρώπη, 3 GW πράσινης ηλεκτρικής ενέργειας, τα οποία θα παράγονται από 9,5 GW ΑΠΕ που θα κατασκευάσει και λειτουργήσει ο όμιλος Κοπελούζου στην Αίγυπτο. Η πράσινη αυτή ενέργεια έχει την δυνατότητα να αντικαταστήσει 4,5 bcm φυσικού αερίου ετησίως και να μειώσει τις εκπομπές CO2 κατά 10 εκατ. τόνους ετησίως.
Οταν πάντως η διοίκηση της Eunice είχε κληθεί να σχολιάσει το έργο του ομίλου Κοπελούζου, ο κ. Μποργκέας είχε αναφέρει ότι η Ελλάδα είναι σε θέση και μπορεί να προωθήσει πολλαπλές διεθνείς διασυνδέσεις, ούτε χρειάζεται να διαλέγει τη μια έναντι της άλλης, καθώς στόχος είναι να καθιερωθεί ως ενεργειακός κόμβος για τη Μεσόγειο και την Ευρώπη.
