"Ανακρούει πρύμναν", ο ισχυρός άνδρας και διευθύνων σύμβουλος του Euroasia Interconnector Νάσος Κτωρίδης, σε σχέση με την αθέτηση του χρόνου καταβολής της πρώτης δόσης προς την κατασκευάστρια εταιρεία της διασύνδεσης Nexxans. Μάλιστα σε δηλώσεις ανέφερε πως αν η κοινωνία δεν επιθυμεί αυτό το έργο και αν η μελέτη δείξει ότι δεν είναι βιώσιμο ή επωφελές για την Κύπρο, τότε η διασύνδεση δεν πρέπει να προχωρήσει.
Όπως είπε μιλώντας στην κυπριακή εφημερίδα Φιλελεύθερος η εταιρεία, παρά τις περί αντιθέτου πληροφορίες, δεν είχε καμία συμβατική δέσμευση να καταβάλει στις 7 Σεπτεμβρίου προκαταβολή ύψους 50 εκατ. ευρώ στη νορβηγική Nexans, στο πλαίσιο της συμφωνίας των δύο μερών για την κατασκευή και πόντιση του καλωδίου της διασύνδεσης Κύπρου-Κρήτης, συνολικής αξίας 1,4 δισ. ευρώ.
Μάλιστα εξέφρασε απορία και έκπληξη για τα δημοσιεύματα και επέμεινε ότι η EuroAsia δεν είχε καμία συμβατική υποχρέωση για κατάθεση κανενός ποσού στη Nexans στις 7 Σεπτεμβρίου.
Υποστήριξε επίσης ότι η εταιρεία σέβεται και υλοποιεί όλες τις πρόνοιες του συμβολαίου με τη Nexans, το οποίο προβλέπει και υποχρεώσεις εκ μέρους της νορβηγικής εταιρείας. Αναγνώρισε πως το συμβόλαιο προβλέπει συγκεκριμένα ορόσημα για πληρωμή δόσεων στη Nexans, αλλά δεν θέλησε να τα αναφέρει.
Είπε μόνο ότι η EuroAsia θα ανταποκριθεί εμπρόθεσμα σε όλες τις υποχρεώσεις της και ότι υπάρχουν επενδυτές έτοιμοι να συμμετάσχουν στη μεγάλη επένδυση για την ηλεκτρική διασύνδεση. Σε ερώτηση αν άλλαξε κάτι σε σχέση με το αίτημά τους προς την Ευρωπαική Τράπεζα Επενδύσεων για εξασφάλιση δανείου 580 εκατ. ευρώ, ο κ. Κτωρίδης είπε ότι συνεχίζονται οι επαφές και ότι τις επόμενες μέρες αντιπροσωπία της εταιρείας θα έχει συναντήσεις με στελέχη της τράπεζας, και στην Κύπρο και στο Λουξεμβούργο.
Ο ίδιος κάλεσε όλους να αναμένουν τη μελέτη που θα αναθέσει σε διεθνή οίκο το Υπουργείο Ενέργειας, για να διαπιστωθεί η οικονομική βιωσιμότητα και η γεωστρατηγική σημασία της διασύνδεσης. Είπε ότι ο ίδιος υπερθεματίζει για την πραγματοποίηση της μελέτης και επανέλαβε πως αν η κοινωνία δεν επιθυμεί αυτό το έργο και αν η μελέτη δείξει ότι δεν είναι βιώσιμο ή επωφελές για την Κύπρο, τότε η διασύνδεση δεν πρέπει να προχωρήσει.
Χαρακτήρισε επίσης πολύ σημαντικό και χρήσιμο τον όρο εντολής που περιλαμβάνεται στις οδηγίες προς τον μελετητή, για τη σύγκριση της ωφελιμότητας για το κυπριακό ηλεκτρικό σύστημα της διασύνδεσης με την Κρήτη και της αξιοποίησης μπαταριών αποθήκευσης ηλεκτρισμού από ΑΠΕ.
Και τώρα τι;
Μετά και τις δηλώσεις του κ. Κτωρίδη, είναι σαφές ότι όπως έγραφε το energymag από την Παρασκευή, το έργο μπαίνει σε άγνωστα νερά.
Η κίνηση αναμένεται να ενεργοποιήσει ασφαλώς εξελίξεις, καθώς ούτε η Λευκωσία που βλέπει να απαξιώνεται ένα γεωστρατηγικής σημασίας για την Κύπρο σχέδιο, ούτε η Κομισιόν που το έχει χρηματοδοτήσει με 657 εκ. ευρώ, πρόκειται να κάτσουν με τα χέρια σταυρωμένα.
Το ίδιο ισχύει και για τον ΑΔΜΗΕ, ο οποίος έχει δεσμευτεί να εισέλθει στο μετοχικό κεφάλαιο του Euroasia με ποσοστό 33% και ενώ ενδιαφέρον για αντίστοιχο ποσοστό έχει εκδηλώσει και ισραηλινό fund. Τέσσερις παράγοντες (Λευκωσία, ΕΕ, ΑΔΜΗΕ, Ισραηλινοί), που θα μπορούσαν να παίξουν ένα ενεργότερο ρόλο για να σωθεί το έργο και οι οποίοι σύντομα πρόκειται να ανοίξουν τα χαρτιά τους.
Το βασικό ερώτημα αφορά στην επόμενη ημέρα του Euroasia. Το άλλο, είναι τι μεσολάβησε και η πλευρά του Νάσου Κτωρίδη, διευθύνοντος συμβούλου του Euroasia δεν κατέβαλε τη δόση, παρ’ ότι πρόσφατα είχαν εκταμιευθεί τα πρώτα 50 εκ. ευρώ από το Connecting Europe Facility. Κανονικά τα ποσά αυτά ήταν όσα ακριβώς χρειάζονταν για την καταβολή της πρώτης δόσης των 50 εκατ. ευρώ προς τον νορβηγό κατασκευαστή, βάσει της σύμβασης για το καλώδιο, η οποία υπεγράφη μόλις προ δύο μηνών, τον Ιούλιο του 2023.
Ανησυχία στην Κύπρο
Η πλευρά της κυπριακής κυβέρνησης δεν κρύβει την ανησυχία της, καθώς επιβεβαιώνονται οι προβληματισμοί που έχει καιρό τώρα και οι οποίοι ενισχύθηκαν μετά τα καμπανάκια της Κομισιόν για την οικονομική βιωσιμότητα του έργου. Το κόστος του έργου έχει αυξηθεί στα 1,9 δισ. έναντι των αρχικών 1,6 δισ. και όπως είπε πρόσφατα και ο κύπριος υπ. Ενέργειας Γιώργος Παπαναστασίου, ακόμη και αν εισέλθει στο μετοχικό κεφάλαιο του έργου το ισραηλινό fund, θα υπάρχει και πάλι μια «τρύπα» 1,1 δισ. Δεν αποκλείεται μάλιστα αυτή να διογκωθεί περαιτέρω αν συνεχιστούν οι συνεχείς ανατιμήσεις βασικών πρώτων υλών στη διεθνή αγορά.
Κομβικό σημείο για την γενικότερη πορεία του έργου, είναι το τι θα δείξει η μελέτη ως προς την οικονομική του βιωσιμότητα και την γεωστρατηγική του αξία, που ανατίθεται σε μεγάλο ξένο οίκο.
Σημαντική είναι πάντως η πληροφορία ότι το κυπριακό υπουργείο Ενέργειας έχει συμπεριλάβει στους όρους εντολής προς τον ανάδοχο της μελέτης την υποχρέωση να αξιολογήσει την καταλληλότητα και ικανότητα των σημερινών μετόχων της εταιρείας EuroAsia Interconnector για την υλοποίηση της διασύνδεσης.
