Καθαρός εξαγωγέας ηλεκτρικής ενέργειας θα καταστεί η Ελλάδα κατά το 2024 , εκτιμά το ενεργειακό think tank ICIS σε προβλέψεις του για την εξέλιξη των διασυνοριακών ροών ηλεκτρισμού στην Ευρώπη. Σύμφωνα με τον αναλυτή της ICIS Matthew Jones, για το τρέχον έτος η Ελλάδα θα παρουσιάσει πλεόνασμα 1,3 Τεραβατώρας στο ισοζύγιο εισαγωγών-εξαγωγών, έναντι ελλείμματος 5,3 Τεραβατωρών το 2023 και 3,3 ΤWh το 2022, εξέλιξη που συνδέεται με την συνεχιζόμενη ταχεία διείσδυση των ΑΠΕ στο μείγμα της ηλεκτροπαραγωγής, με δεδομένο ότι 1,7 GW νέας πράσινης ισχύος «μπήκαν στην πρίζα» το 2023 και η τάση αυτή αναμένεται να διατηρηθεί και φέτος και μάλιστα με αυξανόμενη ένταση. Εάν η πρόβλεψη αυτή επαληθευθεί θα πρόκειται για πολύ σημαντική εξέλιξη για την χώρα μας, στο μέτρο που η ανάδειξή της σε καθαρό εξαγωγέα «πράσινης» ενέργειας έχει αναδειχθεί σε κεντρικό στόχο της ενεργειακής πολιτικής -όπως έχει τονίσει επανειλημμένα σε δημόσιες παρεμβάσεις του ο Υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας Θόδωρος Σκυλακάκης- και υπηρετείται από τις διασυνοριακές διασυνδέσεις που υλοποιεί ο ΑΔΜΗΕ.
Σημειώνεται ότι η Ελλάδα ήδη εμφανίζεται εξαγωγική σε κάποιες περιόδους, ιδίως όταν η παραγωγή από ΑΠΕ είναι υψηλή, σε συνάρτηση και με την διαμόρφωση των χονδρεμπορικών τιμών ηλεκτρισμού στις υπόλοιπες χώρες της Ευρώπης και δη σε αυτές με τις οποίες είναι συζευγμένη, όπως η Ιταλία και η Βουλγαρία Για παράδειγμα, τον περασμένο Οκτώβριο, η χώρα εμφάνισε πλεόνασμα σχεδόν 100 GWh στο ισοζύγιο εισαγωγών-εξαγωγών. Ωστόσο τους επόμενους δυο μήνες η εικόνα άλλαξε, με τις εισαγωγές να υπερτερούν των εξαγωγών, τάση που έγινε ιδιαίτερα αισθητή το Δεκέμβριο, καθώς η μέση χονδρεμπορική τιμή στην Ελλάδα ήταν η δεύτερη υψηλότερη στην ΕΕ μετά την Ιταλία (102,2 ευρώ/MWh και 112,14 ευρώ/MWh αντίστοιχα, με τις δυο χώρες να είναι οι μοναδικές όπου η χονδρεμπορική τιμή ήταν πάνω από τα 100 ευρώ/MWh τον περασμένο μήνα).
Όσον αφορά στην «μεγάλη εικόνα» των διασυνοριακών ροών στην Ευρώπη, το game changer για το 2023 ήταν η ολική επαναφορά του στόλου των πυρηνικών μονάδων της Γαλλίας (με το χαμηλό μεταβλητό κόστος σε σχέση με τις συμβατικές μονάδες φυσικού αερίου και άνθρακα) και η αύξηση της ηλεκτροπαραγωγής της τεχνολογίας αυτής κατά 41%. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα η χώρα να καταστεί μεγάλος καθαρός εξαγωγέας ηλεκτρισμού (κυρίως προς Γερμανία και Μεγάλη Βρετανία), ενώ προς την κατεύθυνση αυτή βοήθησε και η αύξηση της παραγωγής από τις υδροηλεκτρικές μονάδες της χώρας. Σύμφωνα με την ICIS, τα πυρηνικά της Γαλλίας συνέβαλαν τα μέγιστα και στην αποκλιμάκωση των χονδρεμπορικών τιμών ηλεκτρισμού στην Ευρώπη το 2023 σε σχέση με το «έτος-φωτιά» 2022 και με δεδομένη ότι αναμένεται περαιτέρω αύξηση της εν λόγω ηλεκτροπαραγωγής φέτος, αυτό αναμένεται να ενισχύσει το εξαγωγικό «προφίλ» της χώρας.
Η επιστροφή της Γαλλίας στον παραδοσιακό της ρόλο του εξαγωγέα ενέργειας είχε ως αποτέλεσμα η Βρετανία που το 2022 ήταν εξαγωγική να επιστρέψει με τη σειρά της στο δικό της παραδοσιακό ρόλο ως καθαρού εισαγωγέα ενέργειας από την ηπειρωτική Ευρώπη το 2023, τάση που αναμένεται να διατηρηθεί κατά το τρέχον έτος. Καθαρός εισαγωγέας ηλεκτρικής ενέργειας το 2023 ήταν και η Γερμανία, με έλλειμμα της τάξης των 11 Τεραβατωρών στο ισοζύγιο εισαγωγών-εξαγωγών, που αποδίδεται αφενός στις εισαγωγές φθηνής πυρηνικής ενέργειας από τη Γαλλία, αφετέρου στο πρόγραμμα απόσυρσης των πυρηνικών ομάδων της ίδιας της Γερμανίας. Το γερμανικό έλλειμμα στο ισοζύγιο εισαγωγών-εξαγωγών ηλεκτρισμού αναμένεται να αυξηθεί ακόμα περισσότερο φέτος ως αποτέλεσμα του κλεισίματος μονάδων άνθρακα και λιγνίτη που είναι προγραμματισμένες.
Το μεγαλύτερο έλλειμμα -μακράν- στο ισοζύγιο εισαγωγών-εξαγωγών ηλεκτρισμού εμφανίζει η Ιταλία, εξέλιξη που σχετίζεται με την σημαντική εξάρτηση της χώρας από την ηλεκτροπαραγωγή από φυσικό αέριο και την διαμόρφωση των χονδρεμπορικών τιμών σε υψηλά επίπεδα, όταν οι τιμές του εν λόγω καυσίμου είναι υψηλές. Η ICIS δεν αναμένει αλλαγή του μοτίβου αυτού κατά το 2024. Τέλος, η Ισπανία είδε τις καθαρές εξαγωγές ηλεκτρισμού της να μειώνονται κατά το 2023 εξαιτίας και πάλι της βελτίωσης της κατάστασης με τα πυρηνικά της Γαλλίας και την μείωση των τιμών του φυσικού αερίου, που σημαίνει ότι η πολυσυζητημένη «Ιβηρική εξαίρεση» με την επιβολή πλαφόν στις τιμές του καυσίμου (που έληξε στο τέλος του 2023) δεν λειτούργησε ως κίνητρο για την αύξηση των εξαγωγών ηλεκτρισμού πέρυσι. Προς αυτή την κατεύθυνση, ωστόσο, αναμένεται να λειτουργήσει φέτος η αύξηση της ηλεκτροπαραγωγής από ΑΠΕ και δη από φωτοβολταϊκούς σταθμούς.
