Τα βήματα προόδου που καταγράφει η Ελλάδα προς τον μακροπρόθεσμο στόχο που έχει θέσει να καταστεί καθαρός εξαγωγέας καθαρής ηλεκτρικής ενέργειας αλλά και τα εμπόδια που χρειάζεται να υπερβεί για να το επιτύχει αντανακλώνται στις τάσεις της ηλεκτροπαραγωγής για το πεντάμηνο Ιανουαρίου-Μαΐου 2024 όπως τις ανέλυσε το Green Tank, στη βάση των στοιχείων του ΑΔΜΗΕ.
Όπως αναφέρεται στην έκθεση, ο Μάιος ήταν ο δεύτερος συνεχόμενος μήνας που το ισοζύγιο εισαγωγών-εξαγωγών ρεύματος έγειρε αποφασιστικά προς την πλευρά των εξαγωγών (με πλεόνασμα 177 GWh σε συνέχεια του πλεονάσματος 244 GWh του Απριλίου), με αποτέλεσμα καθαρές εισαγωγές του πενταμήνου του 2024 (203 GWh) να είναι οι χαμηλότερες της δεκαετίας. Αν είχαν αποφευχθεί οι περικοπές ΑΠΕ η Ελλάδα θα ήταν για πρώτη φορά στο πεντάμηνο καθαρός εξαγωγέας ηλεκτρικής ενέργειας, ενώ το μερίδιο των ΑΠΕ στην ηλεκτροπαραγωγή θα είχε διαμορφωθεί σε ακόμα υψηλότερα επίπεδα σε σχέση με αυτά που τελικά επετεύχθη.
Πιο συγκεκριμένα, σύμφωνα με τις προβλέψεις της διαδικασίας του ενοποιημένου προγραμματισμού που δημοσιεύει καθημερινά ο ΑΔΜΗΕ, την περίοδο Ιανουαρίου- Μαΐου περικόπηκαν 430 GWh ΑΠΕ συνολικά. Από αυτές 122 GWh απορρίφθηκαν τον Μάιο, ενώ τον Απρίλιο περικόπηκε η περισσότερη καθαρή ενέργεια (259 GWh) συγκριτικά με τους υπόλοιπους μήνες του έτους, αλλά και με το σύνολο των περικοπών του 2023 (228 GWh). Οι υπόλοιπες 49 GWh περικόπηκαν τον Μάρτιο. Τα στοιχεία του ΑΔΜΗΕ δείχνουν επίσης ότι στις 5 Μαΐου σημειώθηκε υψηλό περικοπών ΑΠΕ για τον μήνα Μάιο με 23, 8 GWh, ενώ στη δεύτερη θέση ήταν οι περικοπές της 1ης Μαΐου (20,5 GWh).
Σύμφωνα με το Green Tank, η αποφυγή αυτών των περικοπών θα ήταν ικανή να εξαλείψει πλήρως τις καθαρές εισαγωγές ηλεκτρικής ενέργειας στη χώρα, εφόσον το πεντάμηνο του 2024 οι συνολικές καθαρές εισαγωγές (203 GWh) ήταν χαμηλότερες από τις περικοπές. Επομένως, η Ελλάδα θα μπορούσε να γίνει για πρώτη φορά καθαρός εξαγωγές ηλεκτρικής ενέργειας ή και να μειώσει το μερίδιο του ορυκτού αερίου, αυξάνοντας παράλληλα αυτό των ΑΠΕ. Εναλλακτικά, η πλήρης αξιοποίηση όλων των ΑΠΕ μέσω υποδομών αποθήκευσης θα μπορούσε να περιορίσει κατά την ίδια ποσότητα (430 GWh) τη χρήση ορυκτού αερίου, οδηγώντας σε χαμηλότερες τιμές στη χονδρεμπορική αγορά ηλεκτρικής ενέργειας.
Κατά τα άλλα, από την ανάλυση των στοιχείων προκύπτει ότι η λιγνιτική ηλεκτροπαραγωγή «έγραψε» ιστορικό χαμηλό τον Μάριο με μόλις 50 GWh, εξέλιξη που συνοδεύθηκε από την εκτόξευση της χρήσης φυσικού αερίου, με την υψηλότερη μηνιαία παραγωγή του 2024. Mε παραγωγή 10.036 GWh το πρώτο πεντάμηνο του έτους, oι ΑΠΕ (χωρίς τα μεγάλα υδροηλεκτρικά) ξεπέρασαν την παραγωγή και των τριών ορυκτών καυσίμων μαζί (ορυκτό αέριο, λιγνίτης και πετρέλαιο) κατά 420 GWh.
Στη δεύτερη θέση βρέθηκε το ορυκτό αέριο (7.115 GWh), το οποίο παρουσίασε αύξηση σχεδόν 37% σε σχέση με το πρώτο πεντάμηνο του 2023. Για πρώτη φορά τα υδροηλεκτρικά βρέθηκαν στην τρίτη θέση με 1.424 GWh, εκτοπίζοντας τον λιγνίτη στην τέταρτη θέση (1.308 GWh). Tη μικρότερη συνεισφορά στην κάλυψη της ζήτησης το πρώτο πεντάμηνο του 2024 είχαν οι καθαρές εισαγωγές που όπως προαναφέρθηκε βρέθηκαν σε ναδίρ 10ετίας για τη συγκεκριμένη χρονική περίοδο, με μεγάλη διαφορά από το προηγούμενο χαμηλό του 2021 (1.540 GWh). Η μεγάλη αύξηση του ορυκτού αερίου (+1.917 GWh) και η μικρότερη των ΑΠΕ (+1.690 GWh) το πρώτο πεντάμηνο του 2024, συγκριτικά με την ίδια περίοδο του 2023, αντιστάθμισαν την κατάρρευση των καθαρών εισαγωγών (-3.003 GWh), τη μείωση της λιγνιτικής ηλεκτροπαραγωγής (-613 GWh) και τη μικρή αύξηση της ζήτησης (+207 GWh).
Με 11.460 GWh, η καθαρή ενέργεια (ΑΠΕ και μεγάλα υδροηλεκτρικά μαζί) το πρώτο πεντάμηνο του 2024 ήταν η υψηλότερη της δεκαετίας, αυξημένη κατά 19,8% σε σχέση με το πρώτο πεντάμηνο του 2023 (9.566 GWh).
Η καθαρή ενέργεια κάλυψε για πρώτη φορά στο πρώτο πεντάμηνο του έτους περισσότερη από τη μισή ζήτηση (53,8%), ενώ το μερίδιό της στην καθαρή ηλεκτροπαραγωγή ήταν 54,4%. Οι ΑΠΕ (κυρίως αιολικά και φωτοβολταϊκά) κυριάρχησαν στην κάλυψη της ζήτησης με μερίδιο 47,2%, ενώ τα μεγάλα υδροηλεκτρικά είχαν μερίδιο 6.7%. Την πρωτοκαθεδρία στην κάλυψη της ζήτησης ανάμεσα στα ορυκτά καύσιμα είχε το φυσικό αέριο με μερίδιο 33,4%, το οποίο αποτελεί και το μεγαλύτερο μερίδιο της δεκαετίας για την περίοδο του πενταμήνου. Ακολούθησε ο λιγνίτης με 6,1% και το πετρέλαιο με 5,6%, ενώ οι καθαρές εισαγωγές κάλυψαν μόλις το 1% της ζήτησης.
Να σημειωθεί ότι τα επίπεδα της λιγνιτικής παραγωγής το Μάιο συνιστούν αρνητικό ρεκόρ τουλάχιστον από τη δεκαετία του ’70 και η μικρή ποσότητα που τελικά παρήχθη θα ήταν ακόμα χαμηλότερη, αν η ΔΕΗ δεν ήταν υποχρεωμένη να τροφοδοτεί μέσω του ΑΗΣ Αγίου Δημητρίου το σύστημα τηλεθέρμανσης της πόλης της Κοζάνης ως τις 13 Μαΐου.
Τέλος, η ζήτηση για ηλεκτρισμό (4.036 GWh) αυξήθηκε σε σχέση με τον προηγούμενο μήνα, έπειτα από τέσσερις συνεχόμενους μήνες πτώσης την περίοδο Ιανουαρίου- Απριλίου 2024. Ωστόσο, παρέμεινε στα ίδια επίπεδα με τη ζήτηση του Μαΐου του 2023.
