Με τη χονδρεμπορική αγορά να έχει ομαλοποιηθεί τις τελευταίες μέρες από το “τσουνάμι” αυξήσεων το δεκαήμερο από 11 Ιουλίου έως και 22 Ιουλίου και με την κυβέρνηση να νομοθετεί τον έκτακτο φόρο σε “απροσδόκητα κέρδη” προμηθευτών, οι ρυθμιστικές αρχές 13 κρατών της ΝΑ Ευρώπης σε τηλεδιάσκεψη, χθες, με βάση πληροφορίες, έβαλαν στο “μικροσκόπιο” τα ελλείμματα και τα κενά στη λειτουργία της αγοράς, που οδήγησαν στην εικόνα “απογείωσης” της χονδρικής αγοράς.
Ουσιαστικά, όπως αναφέρεται, μέσα από τη σχετική καταγραφή, έγινε προσπάθεια να βγουν συμπεράσματα, ώστε στην επόμενη ανάλογη συγκυρία, μέσα από συντονισμό δράσεων, να υπάρξουν σχετικά “αναχώματα” και προβλέψεις και, βέβαια, να περιοριστούν τα ενδεχόμενα ανάλογων κρίσεων.
Αξιολογήθηκαν, δε, οι δυνατότητες κάθε αγοράς, οι αδυναμίες στις διασυνδέσεις, αλλά και τα ρυθμιστικά “‘όπλα”, που εντός των κείμενων πλαισίων που έχει θέσει και για τα κράτη μέλη της ΕΕ με βάση και τη δομή της ενιαίας, έστω κι όπως είναι, αγοράς, μπορούν να αξιοποιηθούν στο μέλλον. Κομβική στην όλη διαδικασία ήταν και η αποτύπωση της ανάγκης για ανταλλαγή, σε συνεχή βάση, απόψεων, τεχνογνωσίας κτλ.
Υπενθυμίζεται ότι με δεδομένη την άνοδο της θερμοκρασίας και της ζήτησης, χθες, στην Αγορά της Επόμενης Μέρας, στις περισσότερες χώρες της Ευρώπης και δη της Νοτιοανατολικής, οι τιμές ανέβηκαν, έστω και σε μικρά ποσοστά. Έτσι, στην Ελλάδα, στα 108,78 ευρώ/MWh διαμορφώθηκε η Τιμή Εκκαθάρισης Αγοράς (ΤΕΑ) της Αγοράς Επόμενης Ημέρας για αύριο 31/7/2024. Η υψηλότερη τιμή στη διάρκεια του 24ώρου διαμορφώθηκε στα 279,85 ευρώ/MWh, ενώ το χαμηλό του 24ωρου διαμορφώθηκε στα 36,50 ευρώ/MWh. Η τιμή αυξήθηκε 4% σε σχέση με την προηγούμενη ημέρα. Η συνολική ζήτηση διαμορφώθηκε σε υψηλά επίεπδα, στις 435.30 GWh. Στο ενεργειακό μείγμα μετείχαν οι ΑΠΕ με ποσοστό 47,6%, το φυσικό αέριο με ποσοστό 30,4%, τα υδροηλεκτρικά με 5,6%, οι εισαγωγές με 11,9% και Οι εξαγωγές στις 20,269 MWh και οι εισαγωγές στις 25,934MWh. Στην Ουγγαρία η τιμή βρέθηκε στα 96,92 ευρώ/MWh με άνοδο 16,1%, στη Ρουμανία και τη Βουλγαρία στα 105, 57 ευρώ/MWh, με αύξηση 23,9%, στην αυστρία στα 79.16 ευρώ/MWh με αύξηση 10,4%, στην Τσεχία 81,57% με αύξηση 3%, ενώ στην Ουκρανία η τιμή ξεπέρασε τα 123 ευρώ. Στην Ιταλία η τιμή διαμορφώθηκε με άνοδο 10,9% στα 120,12 ευρώ/MWh, ενώ στην Ολυμπιακή χώρα τη Γαλλία η τιμή βρέθηκε στα 65,56 ευρώ/MWh με αύξηση 24,1%.
Τα ανοικτά ζήτημα
Επίσης και το έγκυρο Balkan Energy σε ανάλυσή του, πριν λίγες μέρες, εστίασε στις αιτίες για την εκτόξευση των τιμών αναφέροντας τα εξής:
Η ροή ενέργειας βάσει του Maximal Flow Based Market Coupling (FBMC) μειώθηκε κατά πολύ μετά τις 08.07.2024. Μάλιστα σημειώθηκε αυτός, ως ο βασικός λόγος για τις υψηλές τιμές στα Χρηματιστήρια της Ουγγαρίας και της Ρουμανίας. Επίσης αναφέρθηκε ότι κατά την εξεταζόμενη περίοδο δεν υπήρξαν συντηρήσεις των καλωδίων σε Κεντρική – Ανατολική Ευρώπη που θα μπορούσαν να δικαιολογήσουν την απότομη μείωση στη δυναμικότητα των καλωδίων.
Η δυναμικότητα της διασύνδεσης Βουλγαρίας – Ρουμανίας μειώθηκε από 1.700 MW στα 1.200 MW λόγω συντηρήσεων στο δίκτυο μεταφοράς μέχρι τις 22.07.2024, γεγονός που κατέστησε την Ρουμανία εξαρτημένη από τις εισαγωγές από Ουγγαρία στη διασύνδεση Ουγγαρίας-Ρουμανίας λόγω της εξαιρετικά χαμηλής παραγωγής των αιολικών στη Ρουμανία και της αυξημένης κατανάλωσης στη Ρουμανία εν μέσω υψηλών θερμοκρασιών.
Η δυναμικότητα της διασύνδεσης Σερβίας-Ουγγαρίας μειώθηκε από 800 MW στα 200 MW από τις 25.06.2024
Η πυρηνική μονάδα του Κοζλοντούι καθυστέρησε να ενταχθεί στο σύστημα, χωρίς, παράλληλα, να καταφέρνει να σταθεροποιήσει την παραγωγή της στα 2,100 MW.
Τέλος, η είσοδος της μονάδας Κοζλοντούι με 1000 MW είχε για τις μέρες εκείνες μειωμένο αντίκτυπο στη διαμόρφωση των τιμών στο Χρηματιστήριο της Ουγγαρίας τις ώρες 19:00 με 24:00.
Παράλληλα σημείωσε ότι η εκτόξευση των τιμών των τελευταίων ημερών δεν οφείλεται στη σπάνη ενέργειας, αλλά στις προσφορές τιμών που έκαναν στην Ελλάδα οι προμηθευτές.
“Ένας λόγος για τις υψηλές τιμές είναι η αύξηση των τιμών προσφορών πώλησης σε όλες τις αγορές και κυρίως στην ελληνική αγορά” ανέφερε η ανάλυση το Balkan Energy που προσέθεσε ότι “ πίεση στην αγορά απλώς τροφοδότησε ακόμα μεγαλύτερη πίεση στη συνέχεια.”
Όπως σημειώθηκε από το Balkan Energy, η όλη κατάσταση αυτή προξένησε ένα αυτοτροφοδοτούμενο κύκλο πανικού “Η αύξηση των τιμών πυροδότησε τον πανικό” ανέφερε, χαρακτηριστικά, η μελέτη που υπογράμμισε ότι “δε λείπει ενέργεια στην Ελληνική, Βουλγαρική, Βορειομακεδονική, Αλβανική, Μαυροβούνια, Σερβική και Κροατική αγορά, αλλά είναι ακριβώς η περίπτωση που η διαθέσιμη ενέργεια προσφέρθηκε σε πολύ υψηλότερη τιμή από πέρυσι. Η πραγματική έλλειψη ενέργειας είναι παρούσα μόνο στις αγορές της Ουγγαρίας και της Ρουμανίας” τονίζει το Balkan Energy.
Ο Ευάγγελος Μυτιληναίος και η "ανάγνωση" που έκανε της "μινι - κρίσης"
Παράλληλα, πριν λίγες μέρες, ενημερώνοντας τους αναλυτές για τα αποτελέσματα της εταιρείας του, του πρώτου εξαμήνου, ο πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της METLEN, Ευάγγελος Μυτιληναίος, ανέλυσε το τι συνέβη, δίνοντας τη δική του εκδοχή.
“Αυτά τα πράγματα συμβαίνουν στις αγορές, ιδιαίτερα σε περιόδους κλιματικής κρίσης με 15 ημέρες καύσωνα σε μια τόσο μεγάλη περιοχή της Ευρώπης. Ήδη βλέπετε ότι οι τιμές υποχωρούν. Δεν μπορώ να κάνω πρόβλεψη για τον Αύγουστο, αλλά είναι πιθανό να δούμε και τον επόμενο μήνα για κάποιες ημέρες πολύ ζεστό καιρό, είπε στο πλαίσιο της τηλεδιάσκεψης με τους αναλυτές.
Ταυτόχρονα, τον Ιούλιο είχαμε και μια συγκυρία αυξημένης ζήτησης από τις χώρες της Νοτιοανατολικής Ευρώπης, που προκλήθηκε από την έλλειψη ενέργειας στην Ουκρανία. Η χώρα λόγω των προβλημάτων στις υποδομές της από εξαγωγική έγινε εισαγωγική σε ενέργεια. Ταυτόχρονα, όπως είπε το πυρηνικό εργοστάσιο της Βουλγαρίας μείωσε κατά 60% την παραγωγή του, και δεν μπορούσε να καλυφθεί η αυξημένη ζήτηση στην ευρύτερη περιοχή της Νοτιοανατολικής Ευρώπης, ούτε από τις γειτονικές χώρες.
"Η Ελλάδα ήταν η αγορά που είχε διαθέσιμη ενέργεια και καλύτερες τιμές, και όλοι οι traders ήθελαν να εξασφαλίσουν ποσότητες, με αποτέλεσμα να ανεβάζουν τις τιμές. Δεν προκάλεσε η Ελλάδα την άνοδο των τιμών, εμείς δεχθήκαμε τις επιπτώσεις της ανόδου της ζήτησης και των τιμών από τα Βαλκάνια", τόνισε.
Επίσης στάθηκε και στο ρόλο των φωτοβολταϊκών που απότομα βγαίνουν από το σύστημα. Όπως είπε ο πρόεδρος της Metlen, τα φωτοβολταϊκά κάνουν μαζική παραγωγή μέσα στην ημέρα, και όταν δύει ο ήλιος είναι σαν να κλείνει ο διακόπτης. Τότε το σύστημα προσπαθεί να εξασφαλίσει αρκετή ενέργεια εκείνες τις ώρες για να μη γίνει blackout και τότε η τιμή της ενέργειας λόγω της μεγάλης απότοτμης ζήτησης αυξάνεται. "Αυτή η απότομη αύξηση της ζήτησης μετά τη δύση του ήλιου είναι η αιτία των spikes", σημείωσε.
Η κριτική
Ο κ. Μυτιληναίος, επίσης, τόνισε ότι πρώτους μήνες του χρόνου, στην αγορά ενέργειας είχε μηδενικές τιμές και χαμηλές τιμές ενέργειας "μετά από 6 δύσκολους μήνες για την παραγωγή ενέργειας, ο Ιούλιος ήταν ένα μήνας καλός για την παραγωγή ενέργειας, και η κυβέρνηση αποφάσισε να βάλει φόρο". Όπως εξήγησε οι απότομες διακυμάνσεις συμβαίνουν στην αγορά ενέργειας και γι’ αυτό η απόφαση της κυβέρνησης για επιβολή έκτακτης εισφοράς στους παραγωγούς ενέργειας ήταν μια "υπεραντίδραση" που θα έπρεπε να αποφευχθεί. Οι αυξημένες τιμές, τόνισε, είναι ένα συγκυριακό φαινόμενο που οφείλεται στις συνθήκες που επικρατούν στην Νοτιοανατολική Ευρώπη και σύντομα θα τελειώσει, και οι τιμές θα επανέλθουν στα φυσιολογικά επίπεδα.
