Σχέδιο για επενδύσεις, που ξεπερνούν τα δυο δισ. ευρώ, μέσα από δημόσια και ιδιωτικά κονδύλια μέχρι το 2028 “τρέχει” το Υπουργείο Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής, όπως ειπώθηκε από τον αρμόδιο Υπουργό Χρήστο Στυλιανίδη, που σε ενημέρωση των ΜΜΕ παρουσίασε έξι στρατηγικές πρωτοβουλίες του Υπουργείου Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής για την αναβάθμιση της ασφάλειας και τον εκσυγχρονισμό της ακτοπλοΐας.
Συγκεκριμένα αναφέρθηκε:
- Στην Ψηφιακή Πύλη «Δικαιώματα Επιβατών»
- Στις Χρονοθυρίδες – Ψηφιακός απόπλους / κατάπλους
- Στη Σύμπραξη Δημόσιου και Ιδιωτικού Τομέα (ΣΔΙΤ) για πράσινα πλοία σε άγονες γραμμές
- Στο Masterplan ανανέωσης του ακτοπλοϊκού στόλου
- Στο Συνεργατικό Σχήμα (Cluster) για ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας της ναυτιλίας και
- Στην αναδιάρθρωση και τον εκσυγχρονισμό του Υπουργείου και του Λιμενικού Σώματος – Ελληνικής Ακτοφυλακής
Ο κ. Στυλιανίδης επισήμανε, για ακόμη μία φορά, ότι η ενίσχυση της ασφάλειας στις θαλάσσιες συγκοινωνίες αποτελεί κύρια προτεραιότητα του υπουργείου αλλά και της κυβέρνησης. Όπως δε υπογράμμισε χαρακτηριστικά, τα θέματα ασφάλειας, ειδικά στην ακτοπλοΐα, είναι μη διαπραγματεύσιμα και δεν υπάρχει κανένα περιθώριο ανοχής. Παράλληλα τόνισε πως πρωταρχικός στόχος είναι ο εκσυγχρονισμός και η αναδιάρθρωση – αναβάθμιση των υπηρεσιών του Υπουργείου «έτσι ώστε οι ναυτικοί μας αλλά και οι πολίτες – επιβάτες να εξυπηρετούνται χωρίς αχρείαστες καθυστερήσεις και εξοντωτικές γραφειοκρατικές διαδικασίες».
Και πρόσθεσε: «Το τρίπτυχο ασφάλεια – εκσυγχρονισμός – αναδιάρθρωση αποτελεί το πλαίσιο μέσα στο οποίο σχεδιάζονται και υλοποιούνται οι στρατηγικές πρωτοβουλίες του Υπουργείου και δεσμευόμαστε να συνεχίσουμε με τόλμη και ρηξικέλευθα να προωθούμε πρωτοβουλίες μέσα σε αυτό το πλαίσιο».
Ο Υπουργός επίσης εξέφρασε την ικανοποίησή του για την εξασφάλιση σημαντικών ευρωπαϊκών χρηματοδοτήσεων μέσω ΕΣΠΑ και άλλων πηγών προκειμένου να υλοποιηθεί το σύνολο των έργων. Δήλωσε μάλιστα ότι «η αξιοπιστία μας ως χώρα και ως κυβέρνηση αλλά και η αναγνώριση του σημαντικού έργου που γίνεται σε αυτό το Υπουργείο, ήταν καταλυτικά στοιχεία για την εξασφάλιση ευρωπαϊκών κονδυλίων».
Και συνέχισε: «Στο τέλος της ημέρας, για να γίνουν οι στόχοι πραγματικότητα χρειάζεται συλλογικότητα. Χρειάζεται να δουλέψουν μαζί όλοι οι εμπλεκόμενοι φορείς. Με ειλικρίνεια, ανοιχτό μυαλό και διάθεση για ουσιαστικές μεταρρυθμίσεις που θα εκσυγχρονίσουν και θα αλλάξουν προς το καλύτερο το πρόσωπο της ελληνικής ακτοπλοΐας. Της ελληνικής ναυτιλίας».
Συγκεκριμένα, τα κονδύλια, που φτάνουν για όλο το πλάνο των 6 αξόνων τα 2 δισ., θα προέλθουν από το Ταμείο Ανάκαμψης, το ΕΣΠΑ αλλά και από τα έσοδα του Ευρωπαϊκού Συστήματος Εμπορίας Ρύπων, ενώ για το θέμα αυτό, όπως σημείωσε ο υπουργός, είναι σε εξέλιξη συζητήσεις με το Υπουργείο Ενέργειας και Περιβάλλοντος αλλά και την Κομισιόν.
Πιο συγκεκριμένα, ο κ. Στυλιανίδης ανέφερε ότι κονδύλια που ξεκινούν από 80 εκατ. ευρώ και μπορεί να φτάσουν μέχρι και 360 εκατ. ευρώ θα προωθηθούν επενδύσεις για την ναυπήγηση πλοίων για άγονες γραμμές στο πλαίσιο εφαρμογής πλάνου Συμπράξεων Δημόσιου Ιδιωτικού Τομέα (ΣΔΙΤ) στην ακτοπλοΐα. Παράλληλα, ποσό 300 εκατ. ευρώ θα προωθηθεί για τον εκσυγχρονισμό των λιμενικών υποδομών.
Επίσης, με αρχικό προϋπολογισμό 80 εκατ. ευρώ προωθείται η δράση «Συνεργατικοί Σχηματισμοί» (Clusters) που αφορά στη συγκέντρωση επιχειρήσεων και φορέων του ναυτιλιακού τομέα για την ανάπτυξη καινοτόμων λύσεων, την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας και την προώθηση της πράσινης μετάβασης στον κλάδο. Τα κονδύλια θα προέλθουν από το ΕΣΠΑ ανταγωνιστικότητας.
“Ξεκινάμε από τα 80 εκατ. ευρώ, μπορούμε να πάμε στα 160 αλλά συνδέοντας με την πρωτοβουλίας αυτή και funds ο στόχος είναι μέσω της μόχλευσης να φτάσουμε στα 600-700 εκατ. ευρώ” τόνισε ο κ. Στυλιανίδης που συμπλήρωσε ότι έχουν γίνει σχετικές συζητήσεις με την Κομισιόν. “Για την πρωτοβουλία αυτή έχει πειστεί και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή” είπε ο κ. Στυλιανίδης, σημειώνοντας ότι η πρωτοβουλία αφορά την καινοτομία στις επιχειρήσεις ναυτιλιακού εξοπλισμού και θα επεκταθεί και στη ναυπηγοεπισκευαστική και ναυπηγική δραστηριότητα.
Πράσινα πλοία
Όπως σημείωσε ο κ. Στυλιανίδης, ειδικά για την ανανέωση του στόλου, μέσα από το Masterplan στόχος είναι η ανανέωση και ο εκσυγχρονισμός του ακτοπλοϊκού στόλου. Συγκεκριμένα, όπως ειπώθηκε, το Masterplan ανανέωσης του ακτοπλοϊκού στόλου είναι μια στρατηγική πρωτοβουλία του Υπουργείου Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής που στοχεύει στην αντικατάσταση του παλαιού στόλου πλοίων με νέα, φιλικά προς το περιβάλλον, στο πλαίσιο της πράσινης μετάβασης της ελληνικής οικονομίας. Η κεντρική επιδίωξη είναι η μείωση του αποτυπώματος CO2 της ακτοπλοΐας και η αναβάθμιση των πλοίων ώστε να ανταποκρίνονται στις διεθνείς και ευρωπαϊκές περιβαλλοντικές απαιτήσεις, ενώ παράλληλα θα ενισχύσει την ανταγωνιστικότητα του κλάδου.
Ποιος είναι ο προϋπολογισμός του έργου;
Η μελέτη του Masterplan έχει συνολικό προϋπολογισμό 1.233.180,00 € και υλοποιείται με τη συνεργασία κορυφαίων εταιρειών, μέσω της Μονάδας Στρατηγικών Συμβάσεων του Υπερταμείου. Στόχος είναι να καταρτιστεί ένας μηχανισμός χρηματοδότησης, αξιοποιώντας και ευρωπαϊκούς πόρους.
Ποια είναι τα σκέλη του έργου;
Με βάση τη σχετική ενημέρωση, η μελέτη του Masterplan αποτελείται από τρία κύρια σκέλη:
1. Εκτίμηση χρηματοδοτικών αναγκών: Ανάλυση για το κόστος ανανέωσης του στόλου και προσδιορισμός των χρηματοδοτικών αναγκών για την ανανέωση.
2. Ανάλυση κόστους-οφέλους: Εκτίμηση του οφέλους και του κόστους της ανανέωσης του στόλου, καθώς και προσδιορισμός του χρηματοδοτικού κενού που πρέπει να καλυφθεί.
3.Σχεδιασμός χρηματοδοτικού μηχανισμού: Δημιουργία ενός εργαλείου χρηματοδότησης που θα καλύψει το χρηματοδοτικό κενό και θα επιτρέπει την υλοποίηση του Masterplan στην ελληνική ακτοπλοΐα.
Πότε αναμένεται να ολοκληρωθεί η μελέτη;
Η μελέτη αναμένεται να παραδοθεί τον Ιούνιο του 2025 θέτοντας έναν μηχανισμό ώστε να αντληθούν ευρωπαϊκοί πόροι με στόχο τη ανανέωση του ακτοπλοϊκού στόλου με «retrofit» (ανακατασκευή-ενεργειακή αναβάθμιση) και καινούργια-σύγχρονα πλοία.
Ποιες είναι οι κοινωνικές και οικονομικές συνέπειες του έργου για την Ελλάδα;
Με βάση το Υπουργείο, η υλοποίηση του Masterplan θα έχει θετικές κοινωνικές και οικονομικές συνέπειες για την Ελλάδα. Η ανανέωση του ακτοπλοϊκού στόλου θα προσφέρει καλύτερες και πιο σύγχρονες υπηρεσίες μεταφορών για τους νησιώτες, ενώ ταυτόχρονα θα ενισχύσει την ανταγωνιστικότητα της ελληνικής ακτοπλοΐας δημιουργώντας νέες θέσεις εργασίας και οδηγώντας στην αναβάθμιση των τεχνολογικών υποδομών στους χώρους της ναυπηγοεπισκευής και του ναυτιλιακού εξοπλισμού.
To ΥΠΕΝ
Στο μεταξύ, μέχρι τον Ιανουάριο του 2025 θα έχει ολοκληρωθεί το ρυθμιστικό πλαίσιο για το cold ironing, την υποδομή που θα δίνει τη δυνατότητα για ηλεκτροδότηση πλοίων από τα λιμάνια, στο πλαίσιο του προγράμματος απανθρακοποίησης τους, είπε χθες ο Γενικός Γραμματέας Ενέργειας κ. Αριστοτέλης Αϊβαλιώτης μιλώντας στο Μπακού, στο COP29, σε σχετική εκδήλωση για την πράσινη ναυτιλία. Στόχος είναι το 2030 να υπάρχουν υποδομές για cold ironing, τουλάχιστον σε δύο λιμάνια της χώρας.
Ο κ Αριστοτέλης Αϊβαλιώτης τόνισε ότι η ενεργειακή μετάβαση της ναυτιλίας έχει κόστος και ένα πρόβλημα που πρέπει να αντιμετωπιστεί είναι ποιος θα πληρώσει το κόστος. Πρέπει να αποφασιστεί αν το παραπάνω κόστος θα μετακυληθεί στους επιβάτες, μέσω των εισιτηρίων, ή στου πολίτες μέσω δαπανών στον προϋπολογισμό.
Όπως εξήγησε ο κ. Αϊβαλιώτης απαιτούνται νέα καύσιμα για την ενεργειακή μετάβαση της ναυτιλίας και το υπουργείο παρακολουθεί τις τεχνολογικές εξελίξεις για να πάρει αποφάσεις. Η μεγάλη ελπίδα, τόνισε είναι η μεθανόλη, αλλά ακόμη είναι σε πειραματικό στάδιο και χρειάζονται μερικά χρόνια για να μπορέσουν να παραχθούν οι απαιτούμενες ποσότητες. Σχετικά με τα συνθετικά καύσιμα σημείωσε ότι τα διυλιστήρια πραγματοποιούν σχετικές επενδύσεις κυρίως για τις αεροπορικές εταιρείες. Επίσης σημείωσε ότι εξελίσσεται η τεχνολογία για δέσμευση άνθρακα στα πλοία, ο οποίος μετά μπορεί να διοχετευτεί σε άλλους κλάδους όπως τα λιπάσματα, αλλά και σε αυτά η τεχνολογία είναι πρώιμη.
Το πρόβλημα χρηματοδότησης των απαιτούμενων επενδύσεων είναι μεγαλύτερο, σημείωσε ο κ. Αϊβαλιώτης στα μικρά λιμάνια που δεν έχουν την απαιτούμενη κίνηση για να το απορροφήσουν. Σημείωσε, ότι 100 εκ. ευρώ θα διατεθούν για τα λιμάνια Κρήτης, Μυκόνου και Ρόδου από το Ταμείο Απανθρακοποίησης Νησιών (που θα ανακοινωθεί επισήμως την επόμενη εβδομάδα), ενώ έχουν εξασφαλιστεί και 10 εκ. για τα τέσσερα περιφερειακά λιμάνια που εντάσσονται στο χαρτοφυλάκιο του ΤΑΙΠΕΔ, από το Connecting Europe Facility (CEF) για την ανάπτυξη υποδομών cold ironing και την εκπόνηση σχετικών μελετών.
