Ο πόλεμος στην Ουκρανία έχει κρατήσει σχεδόν τρία χρόνια – πότε και υπό ποιες συνθήκες θα τελειώσει δεν γνωρίζουμε και δεν θα υποθέσουμε, επισημαίνει η UBS. Ωστόσο, δεδομένης της εκλογής του Ντόναλντ Τραμπ – ο οποίος έχει δηλώσει ότι θα εργαστεί για τον γρήγορο τερματισμό του πολέμου – η ελβετική τράπεζα εξετάζει τις πιθανές επιπτώσεις μιας κατάπαυσης του πυρός. Συνολικά προβλέπει ότι το φυσικό αέριο και οι μετοχές της ενέργειας θα είναι από τους μεγαλύτερους χαμένους.
Ειδικότερα, όπως σημειώνει η UBS, η είδηση για κατάπαυση του πυρός θα μετατόπιζε γρήγορα την εστίαση προς την ανοικοδόμηση. Για να αποκτήσει δυναμική, η κατάπαυση του πυρός θα πρέπει να θεωρηθεί ως διαρκής και αξιόπιστη. Οι πιο λεπτομερείς εκτιμήσεις για τις ζημιές από τον πόλεμο και τις ανάγκες ανοικοδόμησης προέρχονται από την Τρίτη Ταχεία Αξιολόγηση Ζημιών και Αναγκών (RDNA3) από την ΕΕ, την Παγκόσμια Τράπεζα, τα Ηνωμένα Έθνη και την κυβέρνηση της Ουκρανίας. Η έκθεση εκτιμά ότι μέχρι το τέλος του 2023, οι συνολικές ανάγκες ανακατασκευής ανήλθαν σε 486 δισεκατομμύρια δολάρια ΗΠΑ. Η UBS υποθέτει ότι η επόμενη αξιολόγηση RDNA θα εμφανίσει έναν αριθμό πολύ μεγαλύτερο από 500 δισεκατομμύρια δολάρια ΗΠΑ – που ισοδυναμεί με περίπου 3% του ΑΕΠ της Ευρωζώνης ή 270% του ΑΕΠ της Ουκρανίας. Το μεγαλύτερο κόστος είναι η ανακατασκευή των κατοικιών, η υποδομή μεταφορών και οι βιομηχανικές εγκαταστάσεις. Η Ουκρανία θα εξαρτηθεί από τη βοήθεια ξένων εταιρειών, ιδιαίτερα στην ανακατασκευή των υποδομών της (ενέργεια, νερό, μεταφορές, τηλεπικοινωνίες), η οποία υπολογίζεται στο 30% του συνολικού κόστους ανακατασκευής, σύμφωνα με την UBS.
Εκτός από την ίδια την Ουκρανία, ο ελβετικός οίκος πιστεύει ότι η ανοικοδόμηση θα είχε τον μεγαλύτερο αντίκτυπο στην ανάπτυξη του ΑΕΠ στην Κεντρική Ευρώπη και σε χώρες με ισχυρούς (διεθνείς) κατασκευαστικούς τομείς, όπως η Τουρκία. Ένα βασικό ερώτημα είναι πόσοι από τους περίπου 6,7 εκατομμύρια Ουκρανούς πρόσφυγες που έφυγαν από τη χώρα θα επέστρεφαν ή αν περισσότεροι άνθρωποι θα εγκατέλειπαν την Ουκρανία, συμπεριλαμβανομένων των στρατιωτών που επέστρεψαν από τον πόλεμο. Αυτό θα είχε μεγάλες επιπτώσεις, όχι μόνο για την Ουκρανία, αλλά και για τις αγορές εργασίας των χωρών που έχουν δεχτεί τους περισσότερους πρόσφυγες, δηλαδή τη Γερμανία, την Πολωνία, την Ιρλανδία και την Τσεχία, όπου οι Ουκρανοί πρόσφυγες αντιπροσωπεύουν το 2,9% έως 7,1% του εργατικού δυναμικού. Αυτό θα εξαρτηθεί από τις περιστάσεις, τονίζει η UBS.
Όσον αφορά τη χρηματοδότηση της ουκρανικής ανοικοδόμησης, αναμένεται οι διεθνείς χρηματοπιστωτικοί οργανισμοί (δηλαδή ΔΝΤ, Παγκόσμια Τράπεζα, EBRD) και η ΕΕ να βρεθούν στην πρώτη γραμμή, συμπληρωματικά με διμερή βοήθεια από κυβερνήσεις σε όλο τον κόσμο. Η UBS πιστεύει ότι η συζήτηση για ένα ταμείο ανάκαμψης της ΕΕ 2.0, που χρηματοδοτείται μέσω του χρέους της ΕΕ, θα κερδίσει έδαφος. Σε τελική ανάλυση, η οικονομική δέσμευση της ΕΕ να στηρίξει την Ουκρανία πιθανότατα θα υπερέβαινε τα ποσά που μπορούν να εγγραφούν στον επταετή προϋπολογισμό της ΕΕ. Τα πολιτικά εμπόδια προς τον νέο δανεισμό της ΕΕ παραμένουν υψηλά, αλλά η UBS βλέπει μια πιθανότητα η ΕΕ να συμφωνήσει τελικά σε ένα δεύτερο ταμείο ανάκαμψης 2.0 για υποστήριξη της ουκρανικής ανασυγκρότησης σε συνδυασμό με την ενίσχυση της ευρωπαϊκής άμυνας, ιδιαίτερα της ανατολικής πλευράς της.
Η ελβετική τράπεζα πιστεύει ότι μια κατάπαυση του πυρός θα επιτάχυνε επίσης τη συζήτηση για την ένταξη της Ουκρανίας στην ΕΕ και στο ΝΑΤΟ. Η Ουκρανία είναι υποψήφια για ένταξη στην ΕΕ από τον Ιούνιο του 2022, αλλά τα (γεω)πολιτικά, οικονομικά και νομικά-θεσμικά εμπόδια προς την ένταξη στην ΕΕ είναι σημαντικά – επομένως η πρόοδος είναι πιθανό να είναι αργή. Για γεωπολιτικούς λόγους, τα εμπόδια για την ένταξη στο ΝΑΤΟ –η Ουκρανία έκανε αίτηση το 2022– εμφανίζονται ακόμη σημαντικά υψηλότερα.
Πώς θα αντιδράσουν οι αγορές;
Οι τιμές του φυσικού αερίου (και του πετρελαίου) πιθανότατα θα υποχωρήσουν, με αρνητικές επιπτώσεις στις ενεργειακές μετοχές, λόγω της μείωσης των ασφαλίστρων κινδύνου και εν αναμονή κάποιας μελλοντικής συμφωνίας για την ενέργεια, εκτιμά η UBS.
Οι ευρωπαϊκές τιμές του φυσικού αερίου είναι σήμερα κοντά στα 40 ευρώ/MWh. Χωρίς κατάπαυση του πυρός, η UBS βλέπει τις τιμές να ομαλοποιούνται στα 30 ευρώ /MWh με την πάροδο του χρόνου. Με κατάπαυση του πυρός και επιστροφή ρωσικών ροών, αυτό η τιμή του φυσικού αερίου θα μπορούσε να πλησιάσει τα 20 ευρώ/MWh (δηλαδή κοντά στα επίπεδα του τέλους της δεκαετίας του 2010).
Τούτου λεχθέντος, η UBS δεν αναμένει από την Ευρώπη να αυξήσει ουσιαστικά τις εισαγωγές ρωσικού φυσικού αερίου στο άμεσο μέλλον. Οι τιμές των μετοχών των ευρωπαϊκών κεφαλαιουχικών αγαθών, των βασικών υλικών και των τραπεζών θα δεχθούν ώθηση, εν αναμονή των οφελών από την ανασυγκρότηση. Η βελτίωση της εμπιστοσύνης θα πρέπει επίσης να βοηθήσει τις ευρωπαϊκές μετοχές ευρύτερα.
Ωστόσο, ο βραχυπρόθεσμος αντίκτυπος στις αμυντικές μετοχές θα ήταν αρνητικός, αν και η UBS παραμένει δομικά αισιόδοξη για τον κλάδο. Τα ουκρανικά ευρωομόλογα αναδιαρθρώθηκαν τον Αύγουστο του 2024. Σε περίπτωση κατάπαυσης του πυρός, αναμένεται τα ομόλογα να καταγράψουν ράλι, με πιθανότητα οι αποδόσεις των 10ετών να υποχωρήσουν στο 11-12%, από περίπου 15% σήμερα. Αλλά το χρονοδιάγραμμα θα έχει σημασία, τονίζει η UBS: Εάν ο πόλεμος συνεχιστεί μετά το 2025, η ουκρανική κυβέρνηση ίσως χρειαστεί να εξετάσει περαιτέρω την αναδιάρθρωση του χρέους.
Επίσης, η UBS εκτιμά ότι ο χρυσός θα διαπραγματεύεται 1-2% χαμηλότερα, κάτω από τα επίπεδα στην αρχή του πολέμου, ενώ πιθανότατα θα παραμείνει κάποιο ασφάλιστρο αβεβαιότητας, δεδομένων άλλων γεωπολιτικών κινδύνων (π.χ. Μέση Ανατολή). Τέλος, αμφιβάλλει ότι η ισοτιμία ευρώ/δολαρίου θα αντιδρούσε ουσιαστικά, αν και οι πιο μακροπρόθεσμες εξελίξεις θα μπορούσαν να είναι δυνητικά υποστηρικτικές για το ευρώ, κατά την άποψή της.
