Μηδενικές εκπομπές άνθρακα θα πρέπει να έχουν από το 2030 όλα τα νέα κτίρια στην ΕΕ, σύμφωνα με τους νέους κανόνες για τα ενεργειακά αποδοτικά κτίρια που υιοθέτησε σήμερα το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, στο πλαίσιο της «Πράσινης Συμφωνίας».
Σήμερα Τρίτη το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ενέκρινε τους νέους κανόνες για τη μείωση της κατανάλωσης ενέργειας και των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου από κτίρια, που είχαν ήδη συμφωνηθεί με το Συμβούλιο.
Η αναθεωρημένη οδηγία για την ενεργειακή απόδοση των κτιρίων στοχεύει να μειώσει σημαντικά τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου και την κατανάλωση ενέργειας στον κτιριακό τομέα της ΕΕ έως το 2030 και να καταστήσει τον τομέα κλιματικά ουδέτερο έως το 2050. Στόχος είναι επίσης να ανακαινιστούν περισσότερα κτίρια με χαμηλή ενεργειακή απόδοση, καθώς και να παρέχονται καλύτερες πληροφορίες όσον αφορά την ενεργειακή απόδοση των κτιρίων.
Στόχοι μείωσης των εκπομπών
Από το 2030 όλα τα νέα κτίρια θα πρέπει να καταγράφουν μηδενικές εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου, ενώ η αντίστοιχη προθεσμία για τα νέα κτίρια που στεγάζουν ή ανήκουν σε δημόσιες αρχές ορίζεται για το 2028. Τα κράτη μέλη θα μπορούν να λαμβάνουν υπόψη κατά πόσο ένα κτίριο συμβάλλει στην υπερθέρμανση του πλανήτη σε όλη τη διάρκεια ζωής του, συνυπολογίζοντας όλα τα δομικά προϊόντα που χρησιμοποιήθηκαν για την κατασκευή του, από την παραγωγή μέχρι και την απόρριψή τους.
Όσον αφορά τις κατοικίες, τα κράτη μέλη οφείλουν να θεσπίσουν μέτρα για να μειώσουν τη μέση κατανάλωση πρωτογενούς ενέργειας κατά τουλάχιστον 16% μέχρι το 2030 και κατά τουλάχιστον 20‑22% μέχρι το 2035.
Σύμφωνα με τη νέα οδηγία, οι χώρες της ΕΕ θα πρέπει να θεσπίσουν ελάχιστες απαιτήσεις ενεργειακής απόδοσης και να εξασφαλίσουν ότι έως το 2030 θα ανακαινιστεί το 16% και έως το 2033 το 26% των μη οικιστικών κτιρίων με τη χειρότερη ενεργειακή απόδοση.
Μέχρι το 2030 όλες οι καινούριες κατοικίες θα πρέπει να είναι εξοπλισμένες με τεχνολογίες συλλογής ηλιακής ενέργειας. Το ίδιο θα ισχύει και για τα δημόσια και μη οικιστικά κτίρια, αλλά μόνο εφόσον κάτι τέτοιο είναι τεχνικά και οικονομικά εφικτό, ανάλογα και με το μέγεθος του κάθε κτιρίου.
Καταργούνται σταδιακά οι λέβητες ορυκτών καυσίμων
Τα κράτη μέλη πρέπει να εγκρίνουν μέτρα για να απαλλαγούν τα συστήματα θέρμανσης από τις εκπομπές άνθρακα και να εγκαταλειφθούν σταδιακά τα ορυκτά καύσιμα στη θέρμανση και την ψύξη, με τους λέβητες ορυκτών καυσίμων να καταργούνται πλήρως έως το 2040. Από το 2025 θα απαγορεύονται οι επιδοτήσεις για αυτόνομους λέβητες ορυκτών καυσίμων. Θα μπορούν, ωστόσο, να συνεχίσουν να δίνονται οικονομικά κίνητρα για υβριδικά συστήματα θέρμανσης με σημαντικό μερίδιο ανανεώσιμης ενέργειας, όπως αυτά που συνδυάζουν λέβητα με ηλιακή θερμική εγκατάσταση ή με αντλία θερμότητας.
Εξαιρέσεις
Από τους νέους κανόνες θα μπορούν να εξαιρούνται αγροτικά κτίρια και κτίρια πολιτιστικής κληρονομιάς. Κατά περίπτωση, οι χώρες της ΕΕ θα μπορούν επίσης να αποφασίζουν να εξαιρούνται κτίρια που προστατεύονται για την ιδιαίτερη αρχιτεκτονική ή ιστορική τους αξία, κτίρια που χρησιμοποιούνται προσωρινά, καθώς και εκκλησίες και χώροι λατρείας.
Ο εισηγητής για την οδηγία για την ενεργειακή απόδοση των κτιρίων Ciarán Cuffe (Πράσινοι, Ιρλανδία) δήλωσε: «Η οδηγία δείχνει σαφώς πώς η πολιτική για το κλίμα μπορεί να έχει πραγματικά και άμεσα οφέλη για τους λιγότερο ευημερούντες στην κοινωνία μας. Η νέα νομοθεσία θα συμβάλει στη μείωση των λογαριασμών ενέργειας και στην αντιμετώπιση των βαθύτερων αιτίων της ενεργειακής φτώχειας, παρέχοντας παράλληλα χιλιάδες θέσεις εργασίας υψηλής ποιότητας σε τοπικό επίπεδο σε ολόκληρη την ΕΕ. Η αντιμετώπιση του 36% των εκπομπών CO2 της Ευρώπης, προσθέτει έναν απολύτως ουσιαστικό πυλώνα στην Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία. Το σημερινό αποτέλεσμα δείχνει ότι το Κοινοβούλιο εξακολουθεί να στηρίζει μια Πράσινη Συμφωνία που επιδιώκει ταυτόχρονα κοινωνική δικαιοσύνη και περιβαλλοντική φιλοδοξία, σε ισότιμη βάση.»
Ποια είναι τα επόμενα βήματα
Η οδηγία εγκρίθηκε με 370 ψήφους υπέρ, 199 κατά και 46 αποχές. Θα πρέπει πλέον να εγκριθεί επίσημα από το Συμβούλιο των Υπουργών, ώστε να τεθεί σε ισχύ.
Σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, τα κτίρια στην ΕΕ ευθύνονται για το 40% της ενεργειακής μας κατανάλωσης και το 36% των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου. Στις 15 Δεκεμβρίου 2021 η Ευρωπαϊκή Επιτροπή κατέθεσε πρόταση για την αναθεώρηση της οδηγίας για την ενεργειακή απόδοση των κτιρίων στο πλαίσιο του πακέτου «Fit for 55». Ο νέος κανονισμός της ΕΕ για το κλίμα που εγκρίθηκε το 2021 κατοχύρωσε στο ευρωπαϊκό δίκαιο τόσο τους στόχους για το 2030 όσο και τους στόχους για το 2050.
Η νομοθεσία για την ενεργειακή απόδοση των κτιρίων ευθυγραμμίζεται άμεσα με τις προτάσεις της Διάσκεψης για το Μέλλον της Ευρώπης, με στόχο την ενίσχυση της ενεργειακής ανεξαρτησίας και βιωσιμότητας της ΕΕ. Οι προτάσεις της Διάσκεψης που αντικατοπτρίζονται στο τελικό κείμενο αφορούν την ενίσχυση του ρόλου των δήμων στον πολεοδομικό σχεδιασμό για τη στήριξη της γαλάζιας-πράσινης υποδομής (πρόταση 2.3), την μείωση της εξάρτησης από τις εισαγωγές πετρελαίου και φυσικού αερίου μέσω έργων ενεργειακής απόδοσης (πρόταση 3.3) και την ενεργή στήριξη έργων ενεργειακής απόδοσης για την επίτευξη μεγαλύτερης αυτονομίας στον τομέα της παραγωγής και του ενεργειακού εφοδιασμού (πρόταση 18.2).
