Σε πλήρη εξέλιξη βρίσκεται το γιγαντιαίο πρόγραμμα μετασχηματισμού του ομίλου Τιτάν, προς μια βιομηχανία που θα ρυπαίνει ολοένα και λιγότερο το περιβάλλον - με στόχο το 2050 να επιτύχει μηδενικό αποτύπωμα άνθρακα.
Ασχέτως αν η «μόδα» των τελευταίων ετών αλλά και οι τεράστιες (και κυρίως… επιδοτούμενες) επενδύσεις πράσινου μετασχηματισμού ήρθαν στο προσκήνιο με έμφαση, προξενώντας και πολλές αναταράξεις, αλλά και αντιδράσεις, η προσπάθεια αλλαγής μιας τόσο βαριάς βιομηχανίας, με μετρήσιμα και ξεκάθαρα αποτελέσματα, ασφαλώς είναι ένα εγχείρημα εξαιρετικά πολύπλοκο.
Πολλώ δε μάλλον όταν μιλάμε για μια εταιρεία που έχει ιστορία 122 ετών που για δεκαετίες λειτουργούσε με συγκεκριμένες νόρμες, απασχολεί περισσότερους από 5.000 εργαζόμενους παγκοσμίως με παρουσία σε πάνω από 25 χώρες και στις πέντε ηπείρους με δεκάδες εργοστάσια και μονάδες.
Το εγχείρημα αλλαγής ενός τόσο τεράστιου και δυσκίνητου βιομηχανικού οικοσυστήματος, είναι μια από τις μεγαλύτερες προκλήσεις που μπορεί να αντιμετωπίσει μια βιομηχανία στο διάβα των ετών, κρατώντας παράλληλα τα ανταγωνιστικά της πλεονεκτήματα μέσα σε ένα πλήρως παγκοσμιοποιημένο περιβάλλον.
Ο στόχος
Ο Τιτάνας έχει θέσει στόχο για μηδενικές εκπομπές άνθρακα έως το 2050, με τους στόχους του για μείωση του CO₂, να έχουν επικυρωθεί επιστημονικά από την πρωτοβουλία Science Based Targets (SBTi). Έως τώρα, ο όμιλος έχει καταφέρει να έχει περίπου το ¼ της παραγωγής του «πράσινο», ήτοι κοντά στο 25% (23,4%) των τσιμέντων που παράγει. Στόχος είναι έως το 2026 το «πράσινο» τσιμέντο να έχει φτάσει στο 50% της παραγωγής.
Στην περυσινή χρονιά, ολοκληρώθηκαν αναπτυξιακά προγράμματα επενδύσεων στην Ελλάδα και στις ΗΠΑ, ενώ το μεγάλης κλίμακας έργο δέσμευσης CO2 στο εργοστάσιο στο Καμάρι, κοντά στην Αθήνα, επιλέχθηκε από το Ταμείο Καινοτομίας της ΕΕ για προετοιμασία συμφωνίας χρηματοδότησης και επιδότησης. Με την ολοκλήρωσή του ο όμιλος θα παράγει 3 εκατ. τόνους τσιμέντου μηδενικού άνθρακα ετησίως.
Στρατηγικές πράσινες εξαγορές
Στα τέλη Ιανουαρίου 2024 ο όμιλος ανακοίνωσε νέα μεγάλη επένδυση στην Τουρκία, αποκτώντας δικαιώματα παραχώρησης στο ορυχείο ποζολάνης του Vezirhan, στον Ανατολικό Μαρμαρά. Η ποζολάνη, χρησιμοποιείται για την παραγωγή τσιμέντου χαμηλού ανθρακικού αποτυπώματος και είναι ένα υλικό με αυξανόμενη σημασία για τη βιομηχανία τσιμέντου.
Η απόκτηση δικαιωμάτων παραχώρησης στο ορυχείο ποζολάνης του Vezirhan αποτελεί μέρος του ευρύτερου οδικού χάρτη της Τιτάν, ο οποίος περιλαμβάνει πάνω από 100 πρωτοβουλίες μείωσης των εκπομπών CO₂ και καλύπτει όλες τις γεωγραφίες και ολόκληρη την αλυσίδα αξίας του ομίλου.
Η νέα αυτή κίνηση του Τιτάνα ήρθε σε συνέχεια της απόκτησης συμμετοχής στην εταιρεία Περλίτες Αιγαίου, που δραστηριοποιείται στην εκμετάλλευση περλίτη και ποζολάνης στο Γυαλί του Νοτιοανατολικού Αιγαίου. Και οι δύο συναλλαγές συνάδουν με τους στόχους του Τιτάνα για την κατά 35% μείωση των εκπομπών του άνθρακα ως το 2030 και την αύξηση του μεριδίου «πράσινων» προϊόντων στο χαρτοφυλάκιό του σε πάνω από 50%.
Εναλλακτικές πρώτες ύλες
Εντός του 2023 ολοκληρώθηκαν αρκετά έργα βελτίωσης της λειτουργικής αποδοτικότητας και μείωσης του αποτυπώματος άνθρακα, με έμφαση στη βελτιωμένη αξιοπιστία των εργοστασίων και στην αυξημένη χρήση εναλλακτικών καυσίμων, εναλλακτικών πρώτων υλών και ανανεώσιμων πηγών ενέργειας συμβάλλοντας στην αύξηση των κερδών EBITDA.
Σύμφωνα με τη διοίκηση της Τιτάν, η μείωση του κόστους ηλεκτρικής ενέργειας και οι σταθερές τιμές συνέβαλαν στην αύξηση της κερδοφορίας αποκαθιστώντας τα περιθώρια κέρδους. Ακολουθώντας τη στρατηγική του ομίλου, το 2023 όλα τα εργοστάσια πέτυχαν μείωση του δείκτη κλίνκερ/τσιμέντου.
Οι επιδόσεις του ομίλου βελτιώθηκαν επίσης χάρη στην αύξηση της χρήσης εναλλακτικών πρώτων υλών στην Αλβανία, την υλοποίηση μιας σημαντικής επένδυσης για τη βελτίωση της πρόσβασής μας σε αποθέματα πρώτων υλών στη Σερβία, την ολοκλήρωση της φωτοβολταϊκής μονάδας στη Βόρεια Μακεδονία, ενώ επίσης στη Βουλγαρία η χρήση εναλλακτικών καυσίμων ανήλθε σε ποσοστό άνω του 48%.
Επενδύσεις σε έρευνα, καινοτομία και πρωτοπόρες startup
Το 2023 η Τιτάν ξεκίνησε μια πρωτοβουλία επιχειρηματικών συμμετοχών (venture capital initiative) ύψους 40 εκατ. δολαρίων, που αποσκοπεί στην προώθηση της καινοτομίας στο οικοσύστημα των κατασκευών και την πρόσβαση σε πράσινες τεχνολογίες μετασχηματισμού. Στο πλαίσιο αυτής της προσπάθειας, η εταιρεία προέβη σε στρατηγική επένδυση στη Zacua Ventures, ένα διεθνές ταμείο επιχειρηματικών κεφαλαίων που επικεντρώνεται σε αρχικού σταδίου νεοφυείς επιχειρήσεις με αντικείμενο τη βιώσιμη κατασκευή και το οικιστικό περιβάλλον. Παράλληλα, ενίσχυσε την επένδυσή του στη Rondo Energy, μια νεοφυή επιχείρηση με έδρα τις ΗΠΑ που πρωτοπορεί στις βιομηχανικές λύσεις αποθήκευσης ενέργειας μέσω θερμότητας με ουδέτερο αποτύπωμα άνθρακα.
Επίσης η εταιρεία επέκτεινε το χαρτοφυλάκιό της επενδύοντας στην κατοχυρωμένη με δίπλωμα ευρεσιτεχνίας τεχνολογία επαναχρησιμοποίησης άνθρακα της Carbon Upcycling, η οποία επιτρέπει τη μόνιμη αποθήκευση του δεσμευμένου άνθρακα σε βιομηχανικά υποπροϊόντα και ορυκτά, μετατρέποντάς τα σε υψηλής ποιότητας υλικά για χρήση στο τσιμέντο και το σκυρόδεμα.
Συνάμα, ενίσχυσε τη Natrx, μια εταιρεία που εξειδικεύεται σε υψηλής απόδοσης λύσεις που βασίζονται στη φύση για την ανθεκτικότητα και την προστασία των ακτών. Επιπλέον, πρόσφατα ο όμιλος ένωσε τις δυνάμεις του με την Orcan Energy AG για να διερευνήσει τις δυνατότητες διεύρυνσης και τα οφέλη μιας νέας σπονδυλωτής τεχνολογίας, η οποία μπορεί να μετατρέπει μεγάλες ποσότητες απορριπτόμενης θερμότητας σε καθαρή και οικονομικά προσιτή ενέργεια.
Ουδέτερο αποτύπωμα άνθρακα
Το 2023 ο όμιλος μείωσε κατά 11kg τις «καθαρές» εκπομπές σε 607,7 kg CO₂ ανά τόνο τσιμεντοειδούς προϊόντος, σε σχέση με τα επίπεδα του 2022. Αυτή η μείωση κατέστη δυνατή χάρη στη μέγιστη μέχρι στιγμής αύξηση χρήσης εναλλακτικών καυσίμων (19,6%) και την ιστορικά χαμηλή περιεκτικότητα των προϊόντων τσιμέντου σε κλίνκερ (76,9%).
Σημαντικό ορόσημο το 2023 ήταν η επιλογή από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή του «IFESTOS», ενός πρωτοποριακού έργου δέσμευσης διοξειδίου του άνθρακα που θα υλοποιηθεί στην Ελλάδα, για την επιχορήγηση ύψους 234 εκατ. ευρώ, στο πλαίσιο της τρίτης πρόσκλησης υποβολής προτάσεων για έργα μεγάλης κλίμακας από το Ταμείο Καινοτομίας της ΕΕ.
Υπεύθυνη εφοδιαστική αλυσίδα
Αναγνωρίζοντας ότι η ενεργειακή αποδοτικότητα είναι βασική προϋπόθεση για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής και την εξοικονόμηση των πόρων, η εταιρεία πέτυχε το 85,7% της συνολικής παραγωγής κλίνκερ να καλύπτεται πλέον με πιστοποίηση ISO 50001 ή με ενεργειακούς ελέγχους, υπερβαίνοντας ήδη τον στόχο του 85% που είχε τεθεί για το 2025.
Στο πλαίσιο της παγκόσμιας μετάβασης σε μια κυκλική οικονομία, ο όμιλος εργάστηκε για τη μείωση των αποβλήτων που οδηγούνται σε χώρους ταφής. Ως αποτέλεσμα, 55% της συνολικής παραγωγής κλίνκερ του ομίλου καλύπτεται πλέον με πιστοποίηση «μηδενικών αποβλήτων προς ταφή» ξεπερνώντας το στόχο του 50% που είχε θέσει για το 2025.
Η εκτροπή των επιστροφών σκυροδέματος από χώρους ταφής αυξήθηκε και ξεπέρασε το 85% τα τελευταία πέντε χρόνια, φτάνοντας στο 87,5% το 2023, με περισσότερους από 171.220 τόνους επιστροφών σκυροδέματος να χρησιμοποιούνται από τις επιχειρηματικές μονάδες του ομίλου. Τέλος, η κατανάλωση νερού στα εργοστάσια τσιμέντου και στις μονάδες άλεσης, καθώς και στα συνδεδεμένα λατομεία μειώθηκε περαιτέρω κατά 7% και έφτασε σε 222,7 l/t τσιμεντοειδούς προϊόντος
