της Χριστίνας Αντωνίου
Το ESG ως το νέο, επαναστατικό μοντέλο διοίκησης είχε εισβάλλει στη νέα εταιρική πραγματικότητα ως μάννα εξ ουρανού αποσπώντας διθυραμβικά σχόλια και αποφέροντας ρεκόρ εισροών σε κεφάλαια.
Όμως στον καιρό του πολέμου οι εταιρείες βαδίζουν σε κινούμενη άμμο και ανασυντάσσονται για να αντιμετωπίσουν τις νέες προκλήσεις.
Διοικητές, διαχειριστές περιουσιακών στοιχείων και οικονομικοί σύμβουλοι σκέφτονται να γυρίσουν πίσω στις ρίζες τους, δηλαδή σε πιο παραδοσιακά μοντέλα, εκφράζοντας ανησυχίες αναφορικά με την εγκυρότητα του ESG ως επενδυτική στρατηγική.
Σε ένα τόσο ρευστό περιβάλλον, όπου κυριαρχεί η αβεβαιότητα το δίλημμα για τις επιχειρήσεις είναι εάν τα κριτήρια ESG αποτελούν αναγκαιότητα για την επιβίωση τους ή απλώς μια πολυτέλεια που δεν συνάδει με το πολεμικό κλίμα της εποχής.
Οι πολέμιοι
Τα κριτήρια ESG τα τελευταία χρόνια μονοπωλούν στις διοικήσεις των εταιρειών που επιθυμούν να προβάλλουν ένα προφίλ εξωστρέφειας, διατηρώντας συνάμα μια εταιρική κουλτούρα που θέτει στο επίκεντρο την εταιρική κοινωνική ευθύνη.
Ωστόσο μεσούσης της πολεμικής σύρραξης μεταξύ Ουκρανίας και Ρωσίας οι επικριτές του ESG βρίσκουν αφορμή για να κατακεραυνώσουν την πολιτική της βιώσιμης ανάπτυξης.
Για τους πολέμιους του ESG η εποχή δεν ενδείκνυται για πειραματισμούς, καθώς ενδέχεται να κρύβει επισφάλειες και θεωρείται προσήκουσα η προσήλωση στις σταθερές αξίες.
Ενδεικτικά ο Jan Pie, γενικός γραμματέας της Ένωσης Αεροδιαστημικής και Αμυντικής Βιομηχανίας της Ευρώπης (ASD), καυτηριάζοντας την προσπάθεια των ευρωπαϊκών ρυθμιστικών αρχών για να συμπεριληφθούν οι ευρωπαϊκές εταιρείες αμυντικής βιομηχανίας στις κοινωνικά επωφελείς δραστηριότητες της ΕΕ, είχε υποστηρίξει ότι: «Εάν δεν έχετε ασφάλεια και σταθερότητα, εάν δεν μπορείτε να υπερασπιστείτε τις ανοιχτές αξίες των δημοκρατιών, δεν μπορείτε να έχετε κανενός είδους βιωσιμότητα. Δυστυχώς, νομίζω ότι υπάρχουν ενδείξεις ότι αυτό συμβαίνει στην Ουκρανία τη στιγμή που μιλάμε.»
Αβάσιμη η απαξίωση
Οι ανησυχίες που εκφράζονται από διάφορους παράγοντες της αγοράς κρίνονται ως απολύτως κατανοητές. Το ESG αποτελεί μια πρωτοποριακή στρατηγική, η οποία ως νεοεισερχόμενη στο επιχειρηματικό γίγνεσθαι, δεν έχει προλάβει ακόμα να δημιουργήσει αποτελέσματα, τα οποία να έχουν αξιολογηθεί για την αποτελεσματικότητα τους και την ανθεκτικότητα τους στο χρόνο.
Ωστόσο η πλήρης απαξίωση της ιδέας του ESG είναι αβάσιμη ιδιαίτερα τη δεδομένη χρονική στιγμή, όπου θεμελιώδη ζητήματα, όπως τα ανθρώπινα δικαιώματα, το κράτος δικαίου, η πρόσβαση σε βασικά αγαθά και η ενεργειακή επάρκεια τίθενται υπό αμφισβήτηση.
Σε επίπεδο κρατών η προσπάθεια για απεξάρτηση από το ρωσικό πετρέλαιο και το φυσικό αέριο, έχει εξωθήσει τα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης να κάνουν ένα βήμα πίσω αναφορικά με την πολιτική που ακολουθούν για την κλιματική αλλαγή και να λάβουν αποφάσεις που είχαν αποκλείσει στο παρελθόν.
Το διακύβευμα με το οποίο έρχεται αντιμέτωπη η Ευρωπαϊκή Ένωση αφορά στην αντιμετώπιση των ενεργειακών της ελλείψεων, χωρίς να απομακρυνθεί από το όραμα για την ενεργειακή της μετάβαση.
Οι αρχές στις οποίες επικεντρώνεται το ESG εστιάζουν στην παροχή μακροπρόθεσμης αξίας. Η ακολούθηση των κριτηρίων ως μακρόπνοη πολιτική πρέπει να διακρίνεται από τις άμεσες ενέργειες για την αντιμετώπιση κρίσεων βραχυχρόνιου χαρακτήρα, όπως η πανδημία και ο Ρώσο-ουκρανικός πόλεμος.
Για παράδειγμα η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν πρόκειται να εγκαταλείψει την Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία (European Green Deal) και να απεμπολήσει τις στρατηγικές της επενδύσεις σε Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας, μολονότι στρέφεται προσωρινά στην ενέργεια από ορυκτά καύσιμα για να καλύψει τις ενεργειακές τις ανάγκες.
Δεν φαίνεται το τέλος
Το τέλος του ESG δεν φαίνεται να είναι προ των πυλών, ειδικά εάν αναλογιστεί κανείς ότι το κόστος από τη μη υιοθέτηση του είναι ανυπολόγιστο και μπορεί να αποβεί μοιραίο για το μέλλον όχι μόνο των εταιρειών αλλά και ολόκληρων των κοινωνιών.
Σε πρόσφατη έκθεση της η Διακυβερνητική Επιτροπή για την Κλιματική Αλλαγή (IPCC) του ΟΗΕ έκρουσε τον κώδωνα του κινδύνου, αναφέροντας ότι ορισμένα από τα αποτελέσματα της κλιματικής αλλαγής αναμένεται να συμβούν μέσα στα επόμενα 10- 15 χρόνια.
Στην πολεμική εποχή το ESG υποβάλλεται σε ένα μεγάλο τεστ, στο οποίο θα δοκιμαστεί η αντοχή του σε ταραχώδεις συνθήκες. Έτσι θα καταγραφούν όλοι οι κίνδυνοι, καθώς και οι ευκαιρίες που εμφανίζονται. Μέσω αυτής της διαδικασίας θα προκύψουν διδάγματα για την εξέλιξη του, ώστε να ανταποκριθεί στις επιταγές των σύγχρονων οικονομιών, οι οποίες έχουν ανάγκη τόσο από κερδοφορία όσο και από αειφορία.
