Ειδική μέριμνα για την περιβαλλοντική αναβάθμιση των επιχειρήσεων περιλαμβάνει το υπό διαβούλευση νέο αναπτυξιακό νομοσχέδιο του Υπουργείου Ανάπτυξης με τον τίτλο: «Βιώσιμη ανάπτυξη, παραγωγικός μετασχηματισμός της ελληνικής οικονομίας – Τροποποίηση διατάξεων του αναπτυξιακού νόμου 4887/2022 Αναπτυξιακός Νόμος – Ελλάδα Ισχυρή Ανάπτυξη – και λοιπές διατάξεις».
Το νομοσχέδιο αφορά, μεταξύ άλλων, στη θέσπιση νέων καθεστώτων ενίσχυσης και την τροποποίηση υφιστάμενων, τη θέσπιση κινήτρου ταχείας αδειοδότησης, αλλά και τη βελτίωση της διαδικασίας αξιολόγησης και ελέγχου.
Ιδιαίτερη σημασία, μάλιστα, όπως αναφέρθηκε, δίνεται στην περιβαλλοντική βιωσιμότητα, με στόχο τη διευκόλυνση του οικολογικού μετασχηματισμού της παραγωγής. Στο πλαίσιο αυτό, προβλέπεται ενίσχυση επενδυτικών σχεδίων που υλοποιούνται σε περιοχές με χαμηλό κατά κεφαλήν ΑΕΠ, πληθυσμιακή συρρίκνωση ή φυσικές καταστροφές, καθώς και σε παραμεθόριες περιοχές, ιδίως στα βόρεια σύνορα της χώρας.
Επιπλέον, για την αποτροπή να χαθούν πόροι, επενδυτικά σχέδια που δεν έχουν ξεκινήσει εντός 18 μηνών από τη δημοσίευση της απόφασης υπαγωγής απεντάσσονται αυτοδίκαια, με στόχο την ενίσχυση της συνέπειας και την ταχύτερη ανακύκλωση των διαθέσιμων κονδυλίων.
Σκοπός του σχετικού νομοσχέδιο του οποίου η διαβούλευση θα ολοκληρωθεί στις 2 Μαΐου 2025 είναι η προσαρμογή στις νέες ανάγκες της ελληνικής οικονομίας μέσω της πρόβλεψης νέων καθεστώτων για τη χορήγηση ενισχύσεων και κινήτρων.
Ειδικότερα προβλέπει δώδεκα καθεστώτα χορήγησης κρατικών ενισχύσεων σε επενδυτικά σχέδια, που αφορούν τους τομείς: σύγχρονες τεχνολογίες , πράσινη μετάβαση και περιβαλλοντική αναβάθμιση επιχειρήσεων, καθεστώς κοινωνικής επιχειρηματικότητας και χειροτεχνίας, καθεστώς περιοχών ειδικής ενίσχυσης, αγροδιατροφή – πρωτογενής παραγωγή και μεταποίηση γεωργικών προϊόντων - αλιεία και υδατοκαλλιέργεια, μεταποίηση και εφοδιαστική αλυσίδα, επιχειρηματική εξωστρέφεια, ενίσχυση τουριστικών επενδύσεων, εναλλακτικές μορφές τουρισμού, μεγάλες επενδύσεις, ευρωπαϊκές αλυσίδες αξίας, και επιχειρηματικότητα 360ο.
Οι επενδύσεις που θα μπορούν να ενταχθούν θα αφορούν σε ενσώματα και άυλα στοιχεία ενεργητικού όπως : δημιουργία νέας εγκατάστασης, επέκταση της παραγωγικής ικανότητας, τη διαφοροποίηση παραγωγής υφιστάμενης εγκατάστασης σε προϊόντα ή υπηρεσίες ,θεμελιώδη αλλαγή στη συνολική παραγωγική διαδικασία των προϊόντων ή στη συνολική παροχή των υπηρεσιών. Επίσης την απόκτηση στοιχείων ενεργητικού εγκατάστασης που έχει κλείσει ή θα είχε κλείσει εάν δεν είχε αγοραστεί. Ωστόσο η εξαγορά των μετοχών μιας επιχείρησης δεν θεωρείται αρχική επένδυση.
Το νομοσχέδιο, μάλιστα, προβλέπει ενισχύσεις που ξεκινούν από 20 εκατ. ευρώ για μεμονωμένες επιχειρήσεις και φτάνουν έως 50 εκατ. ευρώ για ομίλους συνεργαζόμενων ή συνδεδεμένων επιχειρήσεων.
Τα ανώτατα όρια ενισχύσεων μπορούν να προσαυξάνονται κατά 50%, εφόσον η ενίσχυση παρέχεται με τη μορφή φορολογικής απαλλαγής.
Πράσινες επενδύσεις
Ειδικότερα, το τρίτο κεφάλαιο του νομοσχεδίου είναι αφιερωμένο στην πράσινη μετάβαση και την περιβαλλοντική αναβάθμιση επιχειρήσεων και προβλέπει μεταξύ άλλων τα εξής:
Στις επιλέξιμες δαπάνες προστίθενται μέτρα ενεργειακής απόδοσης σε κτίρια, αλλά και εξυγίανσης περιβαλλοντικής ζημίας, αποκατάστασης φυσικών οικοτόπων, προστασίας ή επαναφοράς της βιοποικιλότητας.
Επιπλέον και συμπληρωματικά προς τις περιφερειακές ενισχύσεις επιχειρηματικά σχέδια μπορούν να ενισχυθούν, για δαπάνες:
- συμβουλευτικών υπηρεσιών
- μέτρων ενεργειακής απόδοσης,
- συμπαραγωγής ενέργειας υψηλής απόδοσης από Α.Π.Ε.
- εξυγίανσης περιβαλλοντικής ζημίας,
- αποδοτικής χρήσης των πόρων και για τη στήριξη της μετάβασης προς μια κυκλική οικονομία
- επαγγελματικής κατάρτισης
- προστασίας του περιβάλλοντος
Για τα επενδυτικά σχέδια που δεν παρουσιάζουν ολοκληρωμένο χαρακτήρα αρχικής επένδυσης οι κατηγορίες επιλέξιμων δαπανών είναι:
- δαπάνες για έρευνα, ανάπτυξη και καινοτομία,
- δαπάνες για την προστασία του περιβάλλοντος,
- δαπάνες για επαγγελματική κατάρτιση,
- δαπάνες για εργαζομένους σε μειονεκτική θέση και εργαζομένους με αναπηρία της
Για τις μεγάλες επιχειρήσεις η ενίσχυση περιλαμβάνει όλα τα ανωτέρω κίνητρα πλην της επιχορήγησης. Τα ποσοστά ενισχύσεων για τις επιλέξιμες δαπάνες των αρχικών επενδύσεων χορηγούνται με βάση όρια εντάσεων του Χάρτη Περιφερειακών Ενισχύσεων ως εξής:
α. Για τις πολύ μικρές, μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις, τα ποσοστά ενισχύσεων για όλα τα είδη κινήτρων, πλην της επιχορήγησης, χορηγούνται στο ανώτατο ποσοστό του Χάρτη Περιφερειακών Ενισχύσεων. Το κίνητρο της επιχορήγησης χορηγείται στο 80% του ανώτατου ορίου του Χάρτη Περιφερειακών Ενισχύσεων, ενώ υπάρχει και ειδική κατηγορία επιχειρήσεων που μπορεί να λάβει και το ανώτατο όριο (100%)
β. Για τις μεγάλες επιχειρήσεις τα κίνητρα χορηγούνται στο 80% του ανώτατου ορίου του Χάρτη Περιφερειακών Ενισχύσεων, ενώ υπάρχει και ειδική κατηγορία επιχειρήσεων που μπορεί να λάβει και το ανώτατο όριο (100%)
Αυξημένα ποσοστά ενισχύσεων χορηγούνται για τα επενδυτικά σχέδια που υλοποιούνται σε:
- ορεινές περιοχές,
- περιοχές που βρίσκονται σε απόσταση έως 30 χιλιομέτρων από τα σύνορα,
- νησιά με πληθυσμό μικρότερο των 3.100 κατοίκων.
Όπως αναφέρεται στο νομοσχέδιο προκειμένου να γίνεται ενίσχυση των επενδυτικών σχεδίων αξιοκρατικά, θεσπίζεται η ουσιαστική και αντικειμενική αξιολόγησή τους με τη βαθμολόγηση με συγκριτικά κριτήρια και συντελεστές βαρύτητας, ενώ καταργείται το κριτήριο της χρονικής προτεραιότητας. Στην κατεύθυνση αυτή, αναμορφώνονται η διαδικασία αξιολόγησης και ο έλεγχος των επενδυτικών σχεδίων, εξορθολογίζονται τα όργανα ελέγχου και αξιολόγησης και προβλέπονται πιο ευέλικτες διαδικασίες προκειμένου να αντιμετωπιστούν οι δυσλειτουργίες που προκαλούσαν καθυστέρηση όχι μόνο στην ολοκλήρωση της αξιολόγησης αλλά και στον έλεγχο των επενδυτικών σχεδίων.
Έτσι, με το νομοσχέδιο μπαίνει τέλος στο first in first out, καθώς καταργείται η μορφή της άμεσης αξιολόγησης κατά σειρά προτεραιότητας που ισχύει μέχρι σήμερα και η αξιολόγηση των επενδυτικών σχεδίων θα γίνεται με βάση τη συγκριτική αξιολόγηση. Στην απόφαση προκήρυξης κάθε καθεστώτος θα προστίθενται τα κριτήρια αξιολόγησης, οι συντελεστές βαρύτητας, καθώς και η ελάχιστη βαθμολογία που απαιτείται για να λάβει ένα επενδυτικό σχέδιο προκειμένου να είναι επιλέξιμο.
