Από τον Ιανουάριο του 2025 τίθεται σε πλήρη εφαρμογή το σύστημα Πληρώνω Όσο Πετώ (ΠΟΠ) με προπληρωμένη σακούλα, από το Δήμο Αραδίππου και σταδιακά μέχρι και το 2026 θα τεθεί σε εφαρμογή σε παγκύπρια βάση. Σύμφωνα με τις υποχρεώσεις της Κυπριακής Δημοκρατίας έναντι της ΕΕ, η επίσημη ημερομηνία εφαρμογής του ΠΟΠ ήταν η 1η Ιουλίου 2024. Πρόκειται για νομική υποχρέωση των Αρχών Τοπικής Αυτοδιοίκησης (ΑΤΑ) και επομένως είναι μονόδρομος να προχωρήσουν στην εφαρμογή του συστήματος που επηρεάζει πολίτες, επιχειρήσεις και μεγάλους και ειδικούς παραγωγούς.
Σύμφωνα με σχετικές μελέτες ένα μέσο νοικοκυριό που εφαρμόζει σωστά το σύστημα δεν αναμένεται να χρειάζεται περισσότερες από μια προπληρωμένη σακούλα 56 λίτρων την εβδομάδα. Πρόκειται για τη σακούλα που τοποθετείται σήμερα στους μεγάλους κάδους από τα νοικοκυριά. Η τιμολόγηση της προπληρωμένης σακούλας 56 λίτρων εκτιμάται στα €2,02, των 35 λίτρων στα €1,26 και των 10 λίτρων στα €0,36. Η σακούλα των 35 λίτρων είναι η συνηθισμένη για την κουζίνα και των 10 λίτρων για την τουαλέτα και το γραφείο.
Σημειώνεται ότι έχει αποφασιστεί η τιμολόγηση της προπληρωμένης σακούλας για τα τρία μεγέθη με ενιαία εφαρμογή σε παγκύπρια βάση από το Τμήμα Περιβάλλοντος σε συνεννόηση με το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο. Στην προπληρωμένη σακούλα θα καταλήγει η πραγματική ποσότητα των αποβλήτων που δεν μπορούν να μειωθούν, να επαναχρησιμοποιηθούν και να ανακυκλωθούν, δηλαδή αφορά μόνο τα υπολειμματικά απόβλητα.
Τονίζεται ότι η χρήση άλλων σακούλων για τα υπολειμματικά απόβλητα χωρίς την κατάλληλη σήμανση, δεν θα γίνεται αποδεκτή και δεν θα περισυλλέγεται. Περαιτέρω, αναφέρεται ότι στο πλαίσιο της ορθής λειτουργίας του συστήματος ΠΟΠ, προβλέπεται η ενίσχυση των ελέγχων μέσω επιθεωρητών οι οποίοι θα διοριστούν από τις εκάστοτε Αρχές Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Εάν διαπιστωθεί ότι νοικοκυριά και επιχειρήσεις χρησιμοποιούν λανθασμένες σακούλες για τη συλλογή των υπολειμματικών αποβλήτων, αρχικά θα γίνονται συστάσεις και θα εκδίδεται εξώδικο πρόστιμο στη συνέχεια. Στην περίπτωση των πολυκατοικιών η επικοινωνία θα γίνεται με τη Διαχειριστική Επιτροπή.
Οι προπληρωμένες σακούλες θα πωλούνται σε επιλεγμένα σημεία διάθεσης της κάθε Αρχής Τοπικής Αυτοδιοίκησης, όπως κτίριο ΑΤΑ, υπεραγορές, πρατήρια, vending machines, δημόσιοι ή κοινοτικοί χώροι κ.α. Σε περίπτωση ιδιοκτησίας άλλου νοικοκυριού ή υποστατικού, πέραν από τη μόνιμη κατοικία, η αγορά προπληρωμένων σακούλων ή κάδων εφαρμόζεται με βάση το σύστημα ΠΟΠ που εφαρμόζει η ΑΤΑ στον χώρο αυτό.
Η εφαρμογή του συστήματος Πληρώνω Όσο Πετώ, ακολουθεί τη μέθοδο διαχείρισης αποβλήτων Διαλογή στην Πηγή, δηλαδή το διαχωρισμό διακριτών ρευμάτων αποβλήτων στο χώρο που παράγονται, για να πραγματοποιηθεί στη συνέχεια η ξεχωριστή συλλογή τους και η μετέπειτα διαχείριση των οργανικών και ανακυκλώσιμων υλικών, με απώτερο στόχο να συμβάλει αποτελεσματικά στη μείωση της ταφής των αποβλήτων.
Σημειώνεται ότι στο φόρο των αποβλήτων εκτός από την προπληρωμένη σακούλα για τον καθορισμό της τιμολογιακής πολιτικής θα υπάρχει και πάγιο γύρω στα €80 το νοικοκυριό τουλάχιστον τα πρώτα χρόνια εφαρμογής του συστήματος. Ο διαχωρισμός της χρέωσης περιλαμβάνει πάγιο που αντιστοιχεί στο 40% και η κυμαινόμενη χρέωση με προπληρωμένη σακούλα στο υπόλοιπο 60%.
Βασικοί φορείς για την εφαρμογή και επιτυχή υλοποίηση του συστήματος, είναι τόσο οι πολίτες όσον αφορά τη διαλογή αποβλήτων στην πηγή, όσο και οι Αρχές Τοπικής Αυτοδιοίκησης (Δήμοι, Κοινότητες) όσον αφορά τη χωριστή συλλογή των δημοτικών στερεών αποβλήτων.
Συγκεκριμένα, οι Αρχές Τοπικής Αυτοδιοίκησης θέτουν σε ισχύ και εφαρμόζουν, εντός των διοικητικών τους ορίων, είτε ξεχωριστά είτε σε συνεργασία με άλλους Δήμους ή/και Συμπλέγματα Υπηρεσιών Κοινοτήτων, σύστημα υποχρεωτικής διαλογής στην πηγή και χωριστής συλλογής για: Οργανικά απόβλητα κουζίνας και χώρων εστιατορίων, Οργανικά απόβλητα κήπων και πάρκων, Χαρτιά και χαρτόνι και συσκευασίες από χαρτί και χαρτόνι, Γυαλιά και γυάλινες συσκευασίες, Πλαστικά και πλαστικές συσκευασίες, Μέταλλα και μεταλλικές συσκευασίες, Ξύλινες συσκευασίες, Συνθετικές συσκευασίες, Προϊόντα κλωστοϋφαντουργίας, ειδικότερα ρούχα, υφάσματα και συσκευασίες από υφαντουργική ύλη, Ηλεκτρικό και ηλεκτρονικό εξοπλισμό οικιακού τύπου, Μπαταρίες και Ογκώδη απόβλητα και ογκώδη αντικείμενα προς επαναχρησιμοποίηση και μικτά δημοτικά απόβλητα.
Στο πλαίσιο αυτό, έχει εξασφαλιστεί χρηματοδότηση ύψους €25 εκατομμυρίων από το Πρόγραμμα Πολιτικής Συνοχής «ΘΑλΕΙΑ 2021-2027» με τη συγχρηματοδότηση της Ευρωπαϊκής Ένωσης, προκειμένου οι Τοπικές Αρχές να ενισχυθούν τεχνοοικονομικά για την αποτελεσματική εφαρμογή αυτής της νέας στρατηγικής πολιτικής.
Πρωτοχρονιά ο Δήμος Αραδίππου μέσα του ’25 προχωρούν Δήμοι της Λευκωσίας
Ο Δήμος Αραδίππου που περιλαμβάνει και τις Κοινότητες Τρούλλων, Κελλιών και Κόσιης θεωρείται Δήμος πιλότος και η εφαρμογή του συστήματος ΠΟΠ αναμένεται να βοηθήσει τους υπόλοιπους Δήμους και Συμπλέγματα Κοινοτήτων. Το σύστημα ΠΟΠ ξεκίνησε την 1/11/2024 με τη συλλογή και μεταφορά των οργανικών αποβλήτων και την 1/1/2025 θα εφαρμοστεί καθολικά. Η εφαρμογή του ΠΟΠ αναμένεται σε 12 Δήμους και 9 Συμπλέγματα Κοινοτήτων το 2025 και 7 Δήμους και 21 Συμπλέγματα Κοινοτήτων το 2026.
Η έναρξη εφαρμογής του συστήματος ΠΟΠ στους Δήμους Λατσιών-Γερίου, Λακατάμιας-Τσερίου, Νότιας Λευκωσίας-Ιδαλίου και στο Σύμπλεγμα κοινοτήτων Α’ Λευκωσίας προγραμματίζεται τον Ιούλιο 2025, υπό τον συντονισμό της Αναπτυξιακής Εταιρείας Λευκωσίας (ΑΝΕΛ). Η έναρξη εφαρμογής του συστήματος ΠΟΠ στους Δήμους Λευκωσίας, Στροβόλου και Κουρίου προγραμματίζεται για το τέλος του 2025.
Εντός του 2025 αναμένεται να ξεκινήσουν οι Δήμοι Λακατάμιας-Τσερίου, Λατσιών-Γερίου, Νότιας Λευκωσίας-Ιδαλίου, Λευκωσίας, Στροβόλου, Λεμεσού, Αμαθούντας, Πολεμιδιών, Κουρίου, Λάρνακας, Αθηένου, Παραλιμνίου καθώς και τα Συμπλέγματα Κοινοτήτων Α’ Λευκωσίας (Αγ. Βαρβάρα), Θ Λευκωσίας (Κάτω Πύργος), Α Λάρνακας (Ξυλοτύμπου), Γ Λάρνακας (Πυργά), Δ Λάρνακας (Κάτω Δρυς), ΚΣ Πύλας, Ε Λεμεσού (Πισσούρι), Η Λεμεσού (Κάτω Μύλος), Ε Πάφου (Αναρίτα). Το 2026 αναμένεται να ξεκινήσουν οι υπόλοιποι Δήμοι και Συμπλέγματα Κοινοτήτων.
Λόγοι καθυστέρησης στην εφαρμογή του συστήματος ΠΟΠ
Σύμφωνα με το Τμήμα Περιβάλλοντος, οποιαδήποτε καθυστέρηση στην εφαρμογή του συστήματος ΠΟΠ οφείλεται κυρίως σε παράγοντες όπως οι ακόλουθοι:
• Δυσκολία και επιφυλακτικότητα προκήρυξης των μίνι διαγωνισμών από μέρους των ΑΤΑ και καθυστερημένη υποβολή δεδομένων από τις ΑΤΑ προς τους μελετητές, που οδήγησαν στη μη τήρηση των χρονοδιαγραμμάτων των συμβάσεων.
• Διαφορετικός τρόπος τιμολόγησης των σκυβάλων από τους Δήμους (σκύβαλα με υπηρεσίες καθαριότητας) και των Κοινοτήτων (σκύβαλα χωρίς υπηρεσίες καθαριότητας).
• Η ταύτιση της ίδιας ημερομηνίας (1/7/2024) για τη μεταρρύθμιση της Τοπικής Αυτοδιοίκησης και της εφαρμογής του ΠΟΠ, προκάλεσε καθυστέρηση δεδομένων λόγω των αλλαγών που προωθούνταν στην εν λόγω μεταρρύθμιση.
• Συνδυασμός με την προεκλογική εκστρατεία στις δημοτικές και κοινοτικές εκλογές από τον Ιανουάριο 2024 μέχρι τον Ιούνιο 2024, καθώς και τις αλλαγές στη σύνθεση των Δήμων και Συμπλεγμάτων Κοινοτήτων, προκάλεσε καθυστέρηση και απαίτηση για χρόνο προσαρμογής.
• Οικονομική δυσκολία για πληρωμή των Μελετών και μετέπειτα στην εφαρμογή του συστήματος ΠΟΠ από μερικές ΑΤΑ. Μέχρι σήμερα, έγιναν πληρωμές για τις προκαταβολές από το Τμήμα Περιβάλλοντος προς τις ΑΤΑ για τις Μελέτες Τεκμηρίωσης της Βιωσιμότητας του ΠΟΠ, για όσους Δήμους και Συμπλέγματα Κοινοτήτων έχουν υπογράψει τις Συμβάσεις για την εκπόνηση των εν λόγω Μελετών.
Πηγή: Φιλελεύθερος
