Η Κύπρος βρίσκεται μπροστά σε μια από τις πιο σοβαρές κρίσεις νερού στην ιστορία της. Σύμφωνα με τα σενάρια για ύδρευση και άρδευση που επεξεργάζεται το Τμήμα Αναπτύξεως Υδάτων, στο τέλος του 2025 τα φράγματα του νησιού αναμένεται να αδειάσουν, αφήνοντας τη χώρα αντιμέτωπη με σοβαρές ελλείψεις. Η κατάσταση γίνεται ακόμα πιο ανησυχητική καθώς η ζήτηση για νερό αυξάνεται, ενώ οι βροχοπτώσεις παραμένουν ανεπαρκείς και η κλιματική αλλαγή επιδεινώνουν την ήδη τεταμένη κατάσταση.
Για να γίνει αντιληπτή η τραγικότητα της κατάστασης τα φράγματα του Ενιαίου Σχεδίου Νοτίου Αγωγού (ΕΣΝΑ) από τα 46 εκατομμύρια κυβικά μέτρα νερού σήμερα, στο τέλος του 2025 υπολογίζεται να ανέρχονται σε 8 εκατ. κ.μ. Αντίθετα, τα αποθέματα νερού στα φράγματα της Πάφου υπολογίζεται να ανέρχονται σε μόλις 1,7 εκατ. από τα 18 εκατ. που είναι σήμερα.
Όλα αυτά σε μια περίοδο που οι υφιστάμενες μονάδες αφαλάτωσης δεν καλύπτουν τις μεγάλες ανάγκες σε ύδρευση, παρόλο που λειτουργούν στο μέγιστο της δυναμικότητάς τους.
Το Τμήμα Αναπτύξεως Υδάτων εργάζεται πυρετωδώς για να διαχειριστεί τις διαθέσιμες υδατικές πηγές και να διασφαλίσει την ικανοποίηση των βασικών αναγκών σε ύδρευση και άρδευση. Παρά τις εντατικές προσπάθειες, το Τμήμα δεν κρύβει την ανησυχία του για τη μελλοντική εξέλιξη της κατάστασης, καθώς οι υδατικοί πόροι εξαντλούνται και οι λύσεις είναι περιορισμένες.
Ενδεικτικό της σοβαρότητας της κατάστασης είναι το γεγονός ότι το 2025, οι ποσότητες νερού που διατίθενται για άρδευση πρόκειται να μειωθούν κατά 50%.
Η μείωση της ποσότητας νερού για άρδευση θα πλήξει κυρίως τους αγρότες και την γεωργική παραγωγή του νησιού, με τις συνέπειες να είναι ιδιαίτερα έντονες σε τομείς όπως η καλλιέργεια φρούτων, λαχανικών και άλλων προϊόντων που απαιτούν μεγάλες ποσότητες νερού για την ανάπτυξή τους. Η απόφαση αυτή αναμένεται να προκαλέσει αναστάτωση στον αγροτικό τομέα, ο οποίος καλείται να προσαρμοστεί σε νέα δεδομένα, με το κόστος των καλλιεργειών να ανεβαίνει και την παραγωγή να μειώνεται.
Σύμφωνα με την απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου με ημερ. 3/1/2025, μέσω του Ενιαίου Σχεδίου Νοτίου Αγωγού (ΕΣΝΑ) θα παραχωρηθούν κατά το 2025, 90 εκατ. κ.μ. για ύδρευση και 21,7 εκατ. κ.μ. για άρδευση.
Ωστόσο, λόγω των μειωμένων εισροών νερού στα φράγματα του ΕΣΝΑ, από 16,7 εκατ. κ.μ. σε 9,2 εκ. κ.μ. για το έτος, της μειωμένης παραγωγής αφαλατωμένου νερού από τις μονάδες αφαλάτωσης του ΕΣΝΑ, κατά 5% σε σχέση με την περσινή παραγωγή, ένεκα της επιτακτικής ανάγκης που προκύπτει για συντήρηση του εξοπλισμού τους, και των αυξημένων αναγκών ύδρευσης κατά 5% σε σχέση με την περσινή κατανάλωση λόγω του αυξημένου αριθμού τουριστών, της αυξημένης ζήτησης από τα νοικοκυριά, και της ένταξης νέων περιοχών στα δίκτυα ύδρευσης των Επαρχιακών Οργανισμών Αυτοδιοίκησης, το ΤΑΥ έχει προχωρήσει σε αναπροσαρμογή του σεναρίου κατανομής νερού στο πλαίσιο του ΕΣΝΑ. Σύμφωνα με το αναθεωρημένο σενάριο, τα αποθέματα νερού στα φράγματα στο τέλος του 2025 υπολογίζεται να ανέρχονται σε 8,3 εκατ. κ.μ. σε σύγκριση με 19,2 εκ κ.μ. που ήταν η εκτιμώμενη τελική αποθηκευμένη ποσότητα, σύμφωνα με το αρχικό εγκεκριμένο σενάριο.
Σύμφωνα με τις νέες παραδοχές, φαίνεται ότι τα υδατικά αποθέματα στα φράγματα του ΕΣΝΑ είναι σε θέση να καλύψουν οριακά τις υδατικές ανάγκες μέχρι και το τέλος του 2025, νοουμένου ότι θα τηρηθεί αυστηρά το σενάριο και θα συγκρατηθεί η ζήτηση του νερού άρδευσης και ύδρευσης στις ποσότητες που έχουν υπολογιστεί.
Το ΤΑΥ επισημαίνει ότι τυχόν διαφοροποιήσεις στις παραδοχές του σεναρίου, ενδέχεται να οδηγήσουν σε καλύτερα ή χειρότερα αποτελέσματα. Επισημαίνεται επίσης ότι, στο σενάριο δεν λαμβάνεται υπόψη η λειτουργία οποιωνδήποτε κινητών μονάδων αφαλάτωσης, διαδικασία την οποία το Τμήμα Αναπτύξεως Υδάτων προωθεί παράλληλα, με σκοπό να καταστεί δυνατό να εγκατασταθούν κινητές μονάδες στην περιοχή Λεμεσού (Γαρύλλης και Λιμάνι) και Μονής, το συντομότερο δυνατό.
Το μεγαλύτερο πρόβλημα που αναμένεται να δημιουργηθεί κατά τη διάρκεια του έτους σχετίζεται με την κάλυψη της ημερήσιας ζήτησης σε νερό ύδρευσης στην επαρχία Λεμεσού. Την περίοδο αυτή, η ζήτηση αναμένεται να είναι αυξημένη, ενώ παράλληλα, τα αποθέματα στα φράγματα του ΕΣΝΑ θα βρίσκονται στα χαμηλότερα επίπεδα και πιθανόν με αυξημένη περιεκτικότητα σε λάσπη, το οποίο ενδέχεται να επηρεάσει τη δυναμικότητα του διυλιστηρίου Λεμεσού.
Συγκεκριμένα, στην περίπτωση που οι ανάγκες σε νερό ύδρευσης κατά τους καλοκαιρινούς και φθινοπωρινούς μήνες, αυξηθούν κατά 5% σε σχέση με τις περσινές καταναλώσεις, αναμένεται ότι η ζήτηση από το διυλιστήριο Λεμεσού θα ανέρχεται στις 50.000 κ.μ. νερού ημερησίως. Παρόλο που η δυναμικότητα του διυλιστηρίου Λεμεσού ανέρχεται στις 80.000 κ.μ. ημερησίως, η τυχόν αυξημένη περιεκτικότητα λάσπης στο νερό από το φράγμα του Κούρη θα επηρεάσει την απόδοση του υπό αναφορά διυλιστηρίου.
Το Τμήμα Γεωργίας επεξεργάζεται σχέδιο αποζημίωσης
To 2025 θα παραχωρηθούν μειωμένες ποσότητες νερού στην άρδευση σε σχέση με το 2024, λόγω μη επαρκών αποθεμάτων στα φράγματα. Διαχρονικά, το Τμήμα Αναπτύξεως Υδάτων καταρτίζοντας προτεραιότητες άρδευσης, αναγνώριζε την πάγια πολιτική του Υπουργείου Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος για προστασία των μόνιμων / δενδρωδών καλλιεργειών.
Ως εκ τούτου, λαμβάνοντας υπόψη τις συνολικές ανάγκες/καταναλώσεις νερού άρδευσης, έχουν καθοριστεί ποσοστά παραχώρησης νερού ανά κατηγορία φυτείας με βάση τις καταναλώσεις προηγούμενων ετών.
Επισημαίνεται ότι στην περιοχή Λεμεσού, το ποσοστό κάλυψης των αναγκών είναι αυξημένο, λόγω της χρήσης ανακτημένου νερού. Σημειώνεται επίσης ότι, αξιοποιούνται μεγαλύτερες ποσότητες ανακτημένου νερού για άρδευση σε παγκύπρια βάση, μέσω αυτόνομων συστημάτων διανομής από αστικά και αγροτικά Συμβούλια Αποχετεύσεων, οι οποίες ωστόσο δεν περιλαμβάνονται στα ετήσια σενάρια κατανομής νερού από τα κυβερνητικά υδατικά έργα.
Επισημαίνεται επίσης ότι, για στήριξη των επαγγελματιών αγροτών που θα επηρεαστούν από τις μειωμένες ποσότητες νερού το 2025, το Τμήμα Γεωργίας επεξεργάζεται σχέδιο αποζημίωσης, λόγω απώλειας εισοδημάτων.
Με βάση το σενάριο κατανομής νερού στο πλαίσιο του μεγάλου αρδευτικού έργου Πάφου, τα αποθέματα νερού στα φράγματα στο τέλος του 2025 θα ανέρχονταν στα 11,2 εκατ. κ.μ.
Ωστόσο, λόγω της μειωμένης εισροής έτους στα φράγματα της Πάφου από 4,7 εκατ. κ.μ. σε 2,7 εκατ. κ.μ., λόγω χαμηλότερης από την αναμενόμενη βροχόπτωση στην περιοχή, της μηδενικής παραγωγής αφαλατωμένου νερού, λόγω της καταστροφής της μονάδας αφαλάτωσης στα Κούκλια, και της αύξησης των απωλειών κατά 1,4 εκατ. κ.μ., λόγω απώλειας ολόκληρου του όγκου νερού από το φράγμα Μαυροκόλυμπου. Τα αποθέματα νερού στα φράγματα στο τέλος του 2025 υπολογίζεται να ανέρχονται σε μόλις 1,7 εκατ. κ.μ.
Αναφορικά με την κατανομή νερού για άρδευση, δεν προτείνεται οποιαδήποτε αλλαγή σε σχέση με τις ποσότητες που προνοούνται στην απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου με ημ. 3/1/2025 και οι οποίες είναι κατά 50% μειωμένες σε σχέση με τις περσινές ποσότητες κατανάλωσης.
Πηγή: philenews.com
