Αγώνα δρόμου θα πρέπει να τρέξει η δημόσια διοίκηση, μέχρι το 2025 ώστε να “προκάνει” να προωθήσει την ολοκληρωμένη διαχείριση των δασικών οικοσυστημάτων της χώρας, με βάση το πρόγραμμα που ανακοίνωσε, την Τρίτη, η πολιτική ηγεσία του ΥΠΕΝ και βασίζεται στο Ταμείο Ανάκαμψης. Στη συνέχεια θα πρέπει να αναζητήσει πόρους ώστε το όλο πρόγραμμα Antinero, που ολοκληρώνεται σε δύο χρόνια, όπως και η διάρκεια ζωής του Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, να συνεχιστεί, και βέβαια να επεκταθεί μια και η εκκίνηση του αφορά έναν πρώτο μικρό πυρήνα περιοχών.
Χαρακτηριστικά o υπουργός Θόδωρος Σκυλακάκης σε ερώτηση για το πώς θα χρηματοδοτηθεί το πρόγραμμα μετά το 2025, ανέφερε ότι μπορεί να πάρει χρήματα από το ταμείο των ρύπων, από όπου βέβαια, “μερίδιο” αναζητούν και άλλοι τομείς για να έχουν “στήριγμα” για την πράσινη μετάβαση. Στο συγκεκριμένο Ταμείο, σύμφωνα με τον υπουργό τα κεφάλαια υπό διαχείριση ανέρχονται στο 1 δις ευρώ εκ των οποίων το 45% πηγαίνουν στο Ταμείο Ενεργειακής Μετάβασης.
Το πρόγραμμα
Να σημειωθεί ότι το φετινό πρόγραμμα AntiNero προβλέπει ότι για τον καθαρισμό των δασών θα διατεθεί το ποσό των 113.259.841 ευρώ και για αντιπυρικές ζώνες το ποσό των 133.052.378 ευρώ με το συνολικό ύψος του προγράμματος να φθάνει τα 256, 3 εκατ. ευρώ. Τα δύο προηγούμενα χρόνια για τον καθαρισμό των δασών είχαν διατεθεί συνολικά 158,8 εκατ. ευρώ.
Με το φετινό πρόγραμμα αναμένεται να συλλεχθεί βιομάζα από τα δάση συνολικής έκτασης 1,5 εκατομμυρίων στρεμμάτων. Οι δασικές εκτάσεις ανέρχονται σε 30 εκατομμύρια στρέμματα τα οποία είναι αδύνατον να καθοριστούν με το ΥΠΕΝ να δίνει προτεραιότητα σε δάση σημαντικής αξίας όπως είναι αυτό της Φολόης στην Ηλεία και σε δάση που βρίσκονται κοντά στην Αττική και τη Θεσσαλονίκη.
Μάλιστα, το ΥΠΕΝ απευθύνει πρόσκληση για την ανάθεση της υλοποίησης της διαχείρισης και της εκμετάλλευσης ενός ή περισσότερων δασών ή μιας ή περισσοτέρων διαχειριστικών μονάδων κατά μόνας ή από κοινού. Ο συνδυασμός των δασών ή των διαχειριστικών μονάδων στηρίζεται στην παραγωγική ικανότητα αυτών, τον βαθμό δυσκολίας της απόληψης, την απόσταση που τα χωρίζει, την πιθανότητα εκδήλωσης επικίνδυνης πυρκαγιάς και το έτος λήξης της διάρκειας των οικείων διαχειριστικών μελετών.
Οι δασικοί Συνεταιρισμοί θα μπορούν να συμμετέχουν στη σχετική πρόσκληση με το συνολικό τους αριθμό να ανέρχεται σε 316 και ο αριθμός των μελών ξεπερνά τις 8000.
Παράλληλα, έχει ενδιαφέρον ότι γίνεται εκκίνηση της προσπάθειας για αξιοποίηση της βιομάζας για παραγωγή ενέργειας.
Βιομάζα κι ενέργεια
Το ενδιαφέρον, έτσι, εστιάζεται σε εταιρείες που θα συμμετέχουν στο πρόγραμμα συγκέντρωσης τα βιομάζας μέσα από τα δάση.
Καυσόξυλα σε ντόπιους και δήμοι
Η προϋπόθεση για την συμμετοχή τους είναι να έχουν κύκλο εργασιών 5 εκατ. ευρώ εκ των οποίων τα 3 εκατ. ευρώ να προέρχονται από δραστηριότητες από τα δάση . Η πρωτοβουλια του ΥΠΕΝ διαχείρισης των δασών έχει και ένα δώρο για τους οικονομικά ευάλωτα νοικοκυριά αφού οι εταιρείες που θα συμμετέχουν στο πρόγραμμα θα κάνουν ακόμη και δωρεάν διανομή καυσόξυλων στα σπίτια ή με τη χαμηλότερη δυνατή τιμή.
Ποσοστό των καυσόξυλων που παράγονται από τους αναδόχους της παραπάνω διαδικασίας, το οποίο καθορίζεται στην πρόσκληση, διατίθεται με χαμηλό τίμημα σε αποδεδειγμένα μόνιμους κατοίκους των τοπικών κοινοτήτων των περιοχών διαχείρισης και εκμετάλλευσης, με προτεραιότητα σε ευπαθείς κοινωνικές ομάδες (ανταποδοτικά οφέλη).
Επίσης, ποσό που αντιστοιχεί σε ποσοστό 2% επί των προ του Φόρου Προστιθέμενης Αξίας εσόδων ενός Υ.Σ.Σχη. ή ενός ΔΑ.Σ.Ε. από τη διαχείριση των δασών διατίθεται στους ΟΤΑ που είναι εντός ή πλησίον των οικείων περιοχών διαχείρισης και εκμετάλλευσης. Οι ΟΤΑ αυτοί οφείλουν να προβούν σε αντίστοιχη μείωση των δημοτικών τελών που επιβάλλουν σε βάρος των μονίμων κατοίκων των τοπικών κοινοτήτων των περιοχών αυτών.
Το ποσό της επιδότησης, επίσης, καταβάλλεται μετά από τον έλεγχο και την πιστοποίηση με κάθε αναγκαίο μέσο της βιομάζας που απολήφθηκε και των ειδών αυτής, σύμφωνα με τα αντίστοιχα τιμολόγια πώλησης.
Η ανάθεση της υλοποίησης της διαχείρισης και της εκμετάλλευσης δημοσίων δασών ή διαχειριστικών μονάδων γίνεται κατόπιν δημόσιας πρόσκλησης του Υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας.
Με την πρόσκληση προκηρύσσεται η ανάθεση της υλοποίησης της διαχείρισης και της εκμετάλλευσης ενός ή περισσότερων δασών ή μιας ή περισσοτέρων διαχειριστικών μονάδων κατά μόνας ή από κοινού. Ο συνδυασμός των δασών ή των διαχειριστικών μονάδων στηρίζεται στην παραγωγική ικανότητα αυτών, τον βαθμό δυσκολίας της απόληψης, την απόσταση που τα χωρίζει, την πιθανότητα εκδήλωσης επικίνδυνης πυρκαγιάς και το έτος λήξης της διάρκειας των οικείων διαχειριστικών μελετών.
Δικαίωμα συμμετοχής στη διαδικασία ανάθεσης της υλοποίησης της διαχείρισης και εκμετάλλευσης δημοσίων δασών ή διαχειριστικών μονάδων έχουν οι Δασικοί Συνεταιρισμοί Εργασίας (ΔΑ.Σ.Ε.) που πληρούν συγκεκριμένες προϋποθέσεις.
Επιτρέπεται η σύσταση ενώσεων προσώπων με νομική προσωπικότητα (Υβριδικά Συνεργατικά Σχήματα - Υ.Σ.Σχη.), στις οποίες μετέχουν ως μέρη ΔΑ.Σ.Ε. με συνολικό ποσοστό 50% και λοιπά φυσικά ή νομικά πρόσωπα του ιδιωτικού τομέα με συνολικό ποσοστό 50%, με σκοπό τη διαχείριση των δασών.
Μπορούν να συμμετέχουν στα Υ.Σ.Σχη. και νομικά πρόσωπα με οικονομικές δραστηριότητες που επιτρέπουν την αξιοποίηση της δασικής βιομάζας ως εξής:
α) για παραγωγή θερμικής, ηλεκτρικής ενέργειας ή ανανεώσιμων αερίων από βιομάζα (βιοενέργεια) είτε με σκοπό την ιδιοκατανάλωση είτε την πώληση της ενέργειας αυτής σε τρίτους,
β) για παραγωγή θερμικής ενέργειας με σκοπό τη διάθεση σε δίκτυα τηλεθέρμανσης,
γ) για παραγωγή θερμικής ενέργειας με σκοπό τη διάθεση σε εφαρμογές του αγροβιομηχανικού - αγροδιατροφικού κλάδου (θερμοκήπια, ξηραντήρια, κ.λπ.).
Τα Υ.Σ.Σχη. και οι ΔΑ.Σ.Ε. που έχουν αναλάβει τη διαχείριση και εκμετάλλευση δασών ή διαχειριστικών μονάδων λαμβάνουν ετήσια επιδότηση με βάση τα έσοδα από τους πλειστηριασμούς δικαιωμάτων εκπομπής ρύπων ή από άλλους δημόσιους πόρους. Το ποσό της επιδότησης υπολογίζεται ως ποσοστό των εσόδων πώλησης της βιομάζας που απολαμβάνεται πολλαπλασιαζόμενο με τον συντελεστή που ορίζεται ανά είδος βιομάζας σε συνδυασμό με τον συντελεστή δυσκολίας διαχείρισης των δασών ή διαχειριστικών μονάδων που έχουν αναλάβει οι παραπάνω φορείς. Το ύψος της επιδότησης δεν μεταβάλλεται μέχρι τη λήξη της διάρκειας της ανάθεσης.
Συστήνεται, δε, Μητρώο Πιστοποιημένων Ελεγκτών που πιστοποιούν και βεβαιώνουν τις ποσότητες βιομάζας που παράγονται από κάθε ανάδοχο.
Ξεκινώντας την ολοκληρωμένη διαχείριση των δασικών οικοσυστημάτων, θα εκπονηθούν -για πρώτη φορά στην Ελλάδα- μελέτες διαχείρισης δασών με επικαιροποιημένες τεχνικές προδιαγραφές (εντός του Μαρτίου 2024 η δημοπράτηση τους).
Αυτές οι πρώτες, πιλοτικές, διαχειριστικές μελέτες που ανατίθενται αφορούν σε δάση που βρίσκονται εντός τεσσάρων Περιφερειών της χώρας (Αττική, Στερεά Ελλάδα, Πελοπόννησος και Δυτική Ελλάδα). Πρόκειται για οκτώ συμβάσεις, συνολικής επιφάνειας 1.395.258,99 στρεμμάτων και συνολικής εκτιμώμενης αξίας 2.411.422,84 ευρώ
Καθημερινότητα η κλιματική κρίση
Πάντως, ο υπουργός χαρακτήρισε ως βασικό σημείο αιχμής τις πολιτικές για τη διαχείριση των δασών μια και η κλιματική αλλαγή θα φέρνει προκλήσεις τα επόμενα 40 με 50 χρόνια. Χαρακτηριστικά τόνισε ότι μέχρι σήμερα σημειώνει ότι κανένας δεν έχει κατανοήσει σε παγκόσμιο επίπεδο το κόστος των καταστροφών από την αλλαγή του περιβάλλοντος. Είναι ενδεικτικό ότι αναφερόμενος στις καταστροφές της Θεσσαλίας, είπε ότι απαιτείται το 2% του ΑΕΠ για την επούλωση των πληγών.
