Προκηρύσσονται την ερχόμενη βδομάδα οι προσφορές για την εγκατάσταση του συστήματος περιφερειακού ελέγχου, τα γνωστά «έξυπνα φώτα», τα οποία εκτιμάται ότι θα απαμβλύνουν το κυκλοφοριακό πρόβλημα σε Λευκωσία και Λεμεσό.
Σύμφωνα με τον αρχικό σχεδιασμό η προκήρυξη των προσφορών προγραμματιζόταν να γίνει πέρσι στις 15 Οκτωβρίου αλλά προέκυψε καθυστέρηση. Όπως εξηγήθηκε στον «Φ» από το Τμήμα Δημοσίων Έργων, χρειάζονταν δυο εγκρίσεις πριν γίνει η προκήρυξη: Η πρώτη που αφορούσε τα έγγραφα του διαγωνισμού από τη Αρχή Δημοσίων Συμβάσεων που ανήκει στο Γενικό Λογιστήριο. Η έγκριση αυτή δόθηκε χθες και αναμένεται σήμερα και η άλλη έγκριση που αφορά στον προϋπολογισμό του έργου. Όπως είθισται σε κυβερνητικά έργα ο διαγωνισμός θα είναι διεθνής, ώστε ν’ αρχίσει η εγκατάσταση των «έξυπνων φώτων» περί τα τέλη του 2024.
Σύμφωνα με τους σχεδιασμούς του Τμήματος Δημοσίων Έργων, το σύστημα θα εφαρμοστεί σε 125 φωτοελεγχόμενες συμβολές, από τις οποίες οι 75 στη Λευκωσία και οι 50 στη Λεμεσό. Το σύστημα θα έχει τη δυνατότητα σύνδεσης μέχρι και με 500 φωτοελεγχόμενες συμβολές παγκύπρια. Αυτή τη στιγμή υπάρχουν στην Κύπρο γύρω στις 370 διασταυρώσεις που ελέγχονται από φώτα τροχαίας.
Ο προϋπολογισμός του έργου ανέρχεται σε €7.1 εκατομμύρια (+Φ.Π.Α) ευρώ και συγχρηματοδοτείται από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης της Πολιτικής Συνοχής, Πρόγραμμα «ΘΑΛΕΙΑ 2021-2027» της ΕΕ. Η περίοδος εκτέλεσης ανέρχεται σε 24 μήνες με 5ετή συντήρηση.
Το Urban Traffic Control-UTC, όπως ονομάζεται στο σύστημα, θα αντικαταστήσει παλαιότερο σύστημα περιφερειακού ελέγχου που είχε εγκατασταθεί στην Κύπρο στις αρχές της δεκαετίας του 1990. Το σύστημα θέτει ως προϋπόθεση τον εκσυγχρονισμό της διαχείρισης της αστικής κυκλοφορίας βάσει των καινοτόμων τεχνολογιών και νέων εξοπλισμών. Η αναδιαμόρφωση του νέου ενιαίου συστήματος έχει ως σκοπό τη μείωση των αρνητικών επιπτώσεων στο περιβάλλον, την οικονομία και την καλύτερη ρύθμιση του κυκλοφοριακού.
Η λειτουργία του συστήματος βασίζεται σε κυκλοφοριακά δεδομένα που θα συλλέγονται από αισθητήρες που θα τοποθετηθούν σε καίρια σημεία του αστικού οδικού δικτύου. Το σύστημα θα επεξεργάζεται σε πραγματικό χρόνο αυτά τα στοιχεία και θα δίνει οδηγίες για τον τρόπο λειτουργίας των φώτων τροχαίας. Ήδη έξυπνα φώτα έχουν τοποθετηθεί στον κυκλοφοριακό κόμβο Αγίας Φύλας τον Ιούνιο του 2021. Τώρα γίνεται μελέτη με σκοπό να τοποθετηθούν «έξυπνα φώτα» στον κυκλικό κόμβο Πολεμιδιών και τον κυκλικό κόμβο Λιμανιού.
Όπως εκτιμάται από τα Δημόσια Έργα αλλά και το υπουργείο Μεταφορών, το νέο σύστημα διαχείρισης θα βελτιστοποιεί σε πραγματικό χρόνο τη ρύθμιση των φώτων τροχαίας μειώνοντας έτσι την ταλαιπωρία που παρατηρείται στις φωτοελεγχόμενες συμβολές και περιορίζοντας το φαινόμενο που υπάρχει σήμερα να σχηματίζεται ουρά στα φανάρια και να μην περνά κανένας. Το σύστημα μεταξύ άλλων:
- Προσαρμόζει τον χρόνο του πρασίνου ανάλογα με την κυκλοφορία για μείωση των καθυστερήσεων.
- Συντονίζει γειτονικές φωτοελεγχόμενες συμβολές σε κύριους οδικούς διαδρόμους ώστε να μειώνεται το φαινόμενο «ξεκινώ-σταματώ» δημιουργώντας πράσινα κύματα με την παράλληλη μείωση της κατανάλωσης καυσίμων και εκπομπών αέριων ρύπων.
- Μπορεί να δίνει προτεραιότητα στα λεωφορεία και σε οχήματα έκτακτης ανάγκης.
- Ενημερώνει άμεσα για βλάβες σε φώτα τροχαίας (άμεση επέμβαση, πρόληψη οδικών συγκρούσεων).
- Επιτρέπει την εφαρμογή στρατηγικών (π.χ. περιορισμός πρόσβασης σε συγκεκριμένες περιοχές και ώρες).
- Παρακολούθηση και δυνατότητα επέμβασης από το κέντρο ελέγχου κυκλοφορίας (π.χ. παράκαμψη οδικών έργων, οδικών συγκρούσεων, κ.λπ.).
Ανάμεσα στα κυριότερα πλεονεκτήματα του συστήματος, με βάση τη λειτουργία παρόμοιων συστημάτων σε άλλες χώρες, είναι:
- Μείωση χρόνου διαδρομής κατά 10-25%,
- Μείωση καθυστερήσεων κατά 15-30%,
- Μείωση «σταμάτα-ξεκίνα» κατά 10-30%,
- Μείωση χρόνου διαδρομής δημοσίων μεταφορών κατά 28%,
- Μείωση κατανάλωσης καυσίμων κατά 8-10%,
- Μείωση εκπομπών ρύπων κατά 10-15%,
- Μείωση επιβάρυνσης ποιότητας αέρα και βελτίωση ποιότητας ζωής.
Πηγή: Φιλελεύθερος