Το «κάλλιο αργά παρά ποτέ» είναι γνωστή παροιμία και το «κάλλιο ποτέ παρά αργά» είναι λογοπαίγνιο που πρόσφατα χρησιμοποίησα σε δημοσίευμα σχετικά με τις έρευνες για υδρογονάνθρακες στην Ελλάδα, που αν δεν γίνουν γρήγορα, τα τυχόν ευρήματα θα είναι παρωχημένα λόγω της επερχόμενης υποκατάστασης πετρελαίου και φυσικού αερίου από ΑΠΕ. Ήταν λοιπόν μεγάλη έκπληξη η ανάγνωση στο MIT News και τρίτης εκδοχής, αυτής του «Κάλλιο αργά παρά νωρίς»!
Το συγκεκριμένο ερώτημα στο δημοσίευμα του Ινστιτούτου αναφέρει: «Με τις τεχνολογίες χαμηλών εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα να βελτιώνονται τόσο γρήγορα, μήπως είναι λογικό να περιμένουμε λίγο πριν να επενδύσουμε σε νέες υποδομές;».
«Υπάρχει ένας βαθμός κινδύνου για επενδύσεις σε νέες τεχνολογίες που εξελίσσονται γρήγορα», λέει ο Robert Stoner, αναπληρωτής διευθυντής επιστήμης και τεχνολογίας στην Ενεργειακή Πρωτοβουλία του ΜΙΤ. «Ο κίνδυνος είναι ότι η επένδυσή σας θα σας κλειδώσει σε ένα επίπεδο κόστους που θα σας κάνει να φαίνεστε ανόητοι σε μερικά χρόνια».
Οι παλαιότεροι Έλληνες επενδυτές, οι «σκαπανείς» της πράσινης ηλεκτροπαραγωγής στον τόπο μας, σίγουρα καταλαβαίνουν τον καθηγητή Stoner. Είχαν ανταποκριθεί στο κάλεσμα για ανάπτυξη των ΑΠΕ, εγκατέστησαν φωτοβολταϊκά σε πάρκα ή σε στέγες επωμιζόμενοι το τότε υψηλό επενδυτικό κόστος για να δουν, σε λίγα μόλις χρόνια, το κόστος αυτό σχεδόν να υποδεκαπλασιάζεται!
Είναι επόμενο λοιπόν να προβληματίζονται όσοι ενδιαφέρονται σήμερα να επενδύσουν σε ΑΠΕ, ενώ διαβάζουν τα αισιόδοξα μηνύματα για συνεχιζόμενες μειώσεις στο κόστος. Κύρια αιτία της μείωσης κόστους των ΑΠΕ υπήρξε η αύξηση του βαθμού θερμοδυναμικής απόδοσης, του ποσοστού δηλαδή της συνολικής ενέργειας που φθάνει σε μια φωτοβολταϊκή επιφάνεια ή στις πτέρυγες μιας ανεμογεννήτριας και μετατρέπεται σε ηλεκτρισμό. Η απόδοση αυτή έχει περιθώρια περαιτέρω βελτίωσης, ενώ μείωση κόστους αναμένεται από τις οικονομίες κλίμακας και φθηνότερα υλικά. Ακόμη πιο σημαντικές μειώσεις κόστους αναμένονται στον τομέα της αποθήκευσης ηλεκτρισμού, που αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση για την κυριαρχία των ΑΠΕ.
Η «ευλογία» της τεχνολογικής προόδου λοιπόν εμφανίζεται ως «απειλή» για εκείνους που θα σπεύσουν να επενδύσουν, κυρίως αν αυτοί οι ιδιώτες ή επιχειρήσεις, δανειστούν για να πραγματοποιήσουν την επένδυσή τους.
Το «κάλλιο αργά παρά νωρίς» όμως, όσο και αν περιέχει οικονομική λογική, παραβλέπει μια παράμετρο που δεν επιτρέπεται να παραγνωρίζεται σε όλους τους ενεργειακούς μας συλλογισμούς: Η αντιμετώπιση του προβλήματος της κλιματικής αλλαγής δεν μπορεί να περιμένει και κάθε φορά που δημοσιεύεται μια νέα μελέτη για την πορεία αύξησης της γήινης θερμοκρασίας κάνει την ανάγκη λήψης μέτρων περιορισμού των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου ακόμη πιο επείγουσα και επιτακτική.
Δεν το παραγνωρίζει αυτό ο καθηγητής Stoner και αναφέρει: «Προκειμένου να μειώσουμε τα ρίσκα ενώ αναγνωρίζουμε τους κινδύνους της κλιματικής αλλαγής, πρέπει η στρατηγική μας να αποτελείται από τρία στοιχεία:
- Επένδυση σε ποικιλία τεχνολογικών επιλογών. Το ποιά μορφή πράσινης ηλεκτροπαραγωγής, μεθόδου αποθήκευσης ή συστήματος μεταφορών θα επικρατήσει τελικά είναι ακόμη αβέβαιο, για αυτό οι επενδύσεις μας δεν πρέπει να είναι εστιασμένες σε μια μόνο επιλογή.
- Κυβερνητικά κίνητρα με τα οποία το Κράτος να μοιράζεται κατά κάποιο τρόπο το ρίσκο με τον τωρινό επενδυτή.
- Κατάλληλη προσαρμογή των υφιστάμενων υποδομών ώστε αυτές να συνεχίσουν να λειτουργούν χωρίς να επιβαρύνουν το περιβάλλον. Ως παράδειγμα τέτοιας προσαρμογής, προτείνεται η δέσμευση του άνθρακα.
Για την οικονομικά συμφέρουσα και ασφαλή για το περιβάλλον δέσμευση του άνθρακα, όπως και άλλοτε έχουμε αναφέρει, έχει προκηρυχθεί από τον δισεκατομμυριούχο Elon Musk βραβείο 100 εκατομμυρίων δολαρίων σε όποιον καταλήξει στην καλύτερη σχετική τεχνολογία.
Τέτοια κατάλληλη τεχνολογία δεν είναι ακόμη ορατή και σίγουρα δεν μπορεί να επηρεάσει την υπό κατάργηση δική μας λιγνιτική ηλεκτροπαραγωγή.
*Ραφαήλ Μωησής
