Ο θεσμός του ενεργειακού επιθεωρητή ξεκίνησε στην Ελλάδα το 2011 μαζί με την εφαρμογή του πρώτου Κανονισμού Ενεργειακής Απόδοσης των Κτηρίων (ΚΕνΑΚ).
Οι πρώτοι ενεργειακοί επιθεωρητές που γράφτηκαν στο μητρώο του ΥΠΕΝ, ήταν Διπλωματούχοι Μηχανικοί, μέλη του ΤΕΕ και Τεχνολόγοι Μηχανικοί, απόφοιτοι των ΑΤΕΙ. Όλοι αυτοί είχαν παρακολουθήσει επιτυχώς τα ειδικά σεμινάρια θεωρητικής και πρακτικής εκπαίδευσης του ΥΠΕΝ και εν συνεχεία αφού πέρασαν με επιτυχία έναν κύκλο εξετάσεων πάνω σε επιστημονικά πεδία σχετικά με την εξοικονόμηση ενέργειας και την αποδοτικότητα των κτηρίων, μπόρεσαν να εγγραφούν στο ειδικό μητρώο του ΥΠΕΝ.
Οι εξετάσεις ήταν αρκετά απαιτητικές και οι επιτυχόντες ήταν λίγοι κάθε φορά που ολοκληρώνονταν ένας κύκλος. Αυτοί που κατάφερναν επιτυχώς να περάσουν αυτή την θεωρητική και πρακτική δοκιμασία, ελάμβαναν τελικά και την σχετική πιστοποίηση, ταυτόχρονα με την άδεια ασκήσεως των επαγγελματικών τους καθηκόντων.
Αυτές οι διαδικασίες πιστοποιήσεων των ενεργειακών επιθεωρητών δεν κράτησαν για αρκετό καιρό, κάπου 2 με 3 χρόνια, δηλαδή μέχρι το 2014, όπου στη συνέχεια η εγγραφή στο Μητρώο γίνεται μόνο με κατάθεση του Διπλώματος ή του Πτυχίου Μηχανικού. Με την λογική ότι αφού ένας μηχανικός μπορεί να μελετήσει ένα ολόκληρο κτήριο κατά ΚΕνΑΚ με βάση τα επαγγελματικά του δικαιώματα, για ποιο λόγο δεν θα μπορούσε να επιθεωρήσει ένα τμήμα του κτηρίου, προκειμένου να εκδοθεί το αντίστοιχο Πιστοποιητικό Ενεργειακής Απόδοσης (Π.Ε.Α). Βέβαια εδώ υπάρχει μια ανακολουθία, όπως το ότι ως ενεργειακοί επιθεωρητές μπορούσαν να εγγραφούν στο μητρώο του ΥΠΕΝ όλες οι ειδικότητας των Μηχανικών, ανεξάρτητα εάν είχαν σχετική επιστημονική κατάρτιση και επάρκεια σε θέματα ενεργειακής αποδοτικότητας (πχ Τοπογράφοι, Μεταλλειολόγοι, Ηλεκτρονικοί, κλπ), ενώ τις Ενεργειακές Μελέτες τις υπογράφαν μόνο συγκεκριμένες ειδικότητες Μηχανικών.
Έτσι το καθεστώς μέχρι και εχθές προέβλεπε τρεις τάξεις ενεργειακών Επιθεωρητών, την Α τάξη όπου εγγράφονται όλοι οι Μηχανικοί με την κατάθεση του Διπλώματος , την Β τάξη, όπου για να αναβαθμιστεί κάποιος από την Α τάξη στη Β τάξη υπήρχε η απαίτηση να έχει διενεργήσει τουλάχιστον 30 ενεργειακές επιθεωρήσεις – εκδώσει ΠΕΑ σε κτήρια κατοικιών και κτήρια τριτογενούς τομέα. Ενώ από την Β τάξη στη Γ τάξη θα έπρεπε να έχε διενεργήσει τουλάχιστον 10 επιθεωρήσεις σε κτήρια ή τμήματα κτηρίων πάνω από 250 τ.μ. και μέχρι 1.000 τ.μ. Στην Γ τάξη αυτεπάγγελτα εγγράφονταν όλοι οι πιστοποιημένοι μέσω εξετάσεων, όπως αναφέρθηκε παραπάνω.
Τι αλλάζει
Τι άλλαξε από σήμερα; Το νέο ΦΕΚ-1228 Β/12-3-25 που δημοσιεύθηκε στις 12-3-2025, αφορά στην τροποποίηση α) των απαιτούμενων προσόντων εγγραφής των Ενεργειακών Επιθεωρητών στο Μητρώο Ενεργειακών Επιθεωρητών που ορίζονται στο άρθρο 52 του ν. 4409/2016, β) των οριζόμενων σχετικά με το Μητρώο και το Αρχείο Ενεργειακών Επιθεωρητών του άρθρου 54 του ν. 4409/2016 και γ) των απαιτούμενων δικαιολογητικών και της διαδικασίας εγγραφής στο Μητρώο Ενεργειακών Επιθεωρητών του άρθρου 55 του ν. 4409/2016 (Α’ 136).
Η ουσιαστική αλλαγή είναι στην κατάργηση της Γ τάξης και της διατήρησης μόνο δύο τάξεων, της Α τάξης και της Β τάξης. Στην Α τάξη, η εγγραφή στο μητρώο γίνεται μόνο με την κατάθεση των τίτλων σπουδών, όπως ίσχυε μέχρι τώρα, και παραμένει ο περιορισμός της επιθεωρούμενης επιφάνειας του ακινήτου μέχρι τα 250 τ.μ. Ενώ για να εγγραφεί κάποιος επιθεωρητής Α τάξης στην Β τάξη, πλέον δεν θα λαμβάνεται υπόψιν η ικανοποίηση του ελάχιστου αριθμού των 30 διενεργούμενων επιθεωρήσεων σε ακίνητα με την αντίστοιχη έκδοση των 30 Π.Ε.Α, αλλά θα πρέπει να έχει κατ’ ελάχιστον επιθεωρήσει ως επιθεωρητής Α τάξης πάνω από 40.000 τμ. Αυτό σημαίνει πρακτικά να έχει επιθεωρήσει εκατοντάδες μικρά ακίνητα (<250 τ.μ.), κάτι το οποίο για να συμβεί αυτό μπορεί να πάρει και χρονικό διάστημα πάνω από 5 και 6 χρόνια.
Υποβιβασμός
Μια παρενέργεια αυτής της απόφασης είναι ότι μέχρι τις 15 Ιουνίου εάν κάποιος επιθεωρητής που ήταν στην Γ ή στην Β τάξη και δεν έχει ολοκληρώσει ενεργειακές επιθεωρήσεις σε κτήρια με συνολική επιφάνεια πάνω από 40.000 τ.μ. αυτομάτως υποβιβάζεται στην Α τάξη, με ότι σημαίνει αυτό για την οικονομική και επαγγελματική του κατάσταση.
Επισημαίνεται ότι οι πιστοποιημένοι επιθεωρητές, δηλαδή αυτοί που είχαν περάσει επιτυχώς τις διαγωνιστικές διαδικασίες και τα σεμινάρια κατάρτισης, εντάσσονται αυτόματα στην Β τάξη και δεν υποχρεούνται στην εκπλήρωση της απαίτησης ενεργειακών επιθεωρήσεων σε κτήρια όπου το συνολικό ‘’κοντέρ’’ να έχει γράψει πάνω από 40.000 τ.μ.
Το σκεπτικό αυτής της αλλαγής στο μητρώο ένταξης των ενεργειακών επιθεωρητών του ΥΠΕΝ είναι να αυστηροποιηθούν τα κριτήρια με βάση την εμπειρία και να απενταχθούν ‘’ανενεργοί’’ ενεργειακοί επιθεωρητές που περιστασιακά ή σπάνια ασκούν την ειδικότητα του επιθεωρητή.
Εκτιμώ ότι και πάλι υπάρχουν κενά στην ποιότητα των διενεργούμενων ενεργειακών επιθεωρήσεων, διότι δεν θα έπρεπε να είναι μόνο ως κριτήριο της αναβάθμισης τάξης, τα επιθεωρούμενα τ.μ., αλλά και το είδος της χρήσης των κτηρίων, άλλες οι ενεργειακές απαιτήσεις επιθεώρησης σε μία κατοικία, και άλλες σε ένα κτήριο του τριτογενούς τομέα (πχ Νοσοκομεία, Εμπορικά Κέντρα, Εκπαιδευτήρια, Ξενοδοχεία κλπ). Δηλαδή με ποια λογική κάποιος που έχει κάνει επιθεωρήσεις μόνο σε κτήρια κατοικιών και έχει πιάσει το όριο των 40.000 τ.μ. τεκμαίρεται ότι έχει επάρκεια για να επιθεωρήσει ένα μεγάλο κτήριο του τριτογενούς τομέα, που έχει πολύπλοκα ηλεκτρομηχανολογικά συστήματα (αυτοματισμοί, τεχνητοί αερισμοί με ανάκτηση θερμότητας, BEMS, κλπ) ;
Η ποιότητα των επιθεωρήσεων
Η ποιότητα των ενεργειακών επιθεωρήσεων δεν θα πρέπει να εξασφαλίζεται μόνο με τα επιθεωρούμενα τετραγωνικά, αλλά κυρίως από την συνεχή επαγγελματική και επιστημονική κατάρτιση των ενεργειακών επιθεωρητών η οποία θα τεκμηριώνεται μέσα από εξεταστικές διαδικασίες, διότι δεν σημαίνει τίποτα , εάν κάποιος τελείωσε ένα τμήμα κάποιας πολυτεχνικής Σχολής πριν 30 χρόνια, είναι αυτονόητο ότι έχει επάρκεια σε σύγχρονα επιστημονικά πεδία που εφαρμόζονται μέσω των νέων τεχνολογιών ενεργειακής αποδοτικότητας και εξοικονόμησης ενέργειας.
Δυστυχώς πάλι στο ‘’πόδι’’ σχεδιάστηκε η αξιολόγηση των ενεργειακών επιθεωρητών.
Μιχάλης Χριστοδουλίδης
Διπλ. Μηχανολόγος Μηχανικός Α.Π.Θ- Ενεργειακός Επιθεωρητής Γ τάξης
Μέλος Δ.Σ Πανελλήνιου Συλλόγου Πιστοποιημένων Ενεργειακών Επιθεωρητών (ΠΣΥΠΕΝΕΠ)
