του Αλέξανδρου Μπαρότσι
Η ελληνική βιομηχανία δεν φωνάζει χωρίς λόγο ότι πληρώνει πανάκριβo ρεύμα έναντι των ανταγωνιστών της. Η βιομηχανική μεγαβατώρα συνεχίζει να κοστίζει 150 ευρώ, δηλαδή 50% και 60% υψηλότερα απ΄ ότι στη Βόρεια Ευρώπη, αλλά και χώρες του Νότου. Και παρά τις συχνές δεσμεύσεις της κυβέρνησης ότι είναι πάνω από το πρόβλημα, το μόνο που βλέπει κανείς είναι μέτρα αποσπασματικά.
Αρκεί για παράδειγμα για να βελτιώσει την ανταγωνιστικότητα της βιομηχανίας, η χθεσινή έγκριση από τις Βρυξέλλες του μηχανισμού αποζημίωσης 1,36 δισ. ευρώ για τον φόρο άνθρακα; Οχι, είναι η απάντηση, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν πρόκειται για μια θετική εξέλιξη.
Απλώς τα περίπου 100 εκατ. ευρώ που θα μοιράζονται κάθε χρόνο, οι ενεργοβόρες επιχειρήσεις, όπως η ΑΓΕΤ, ο Τιτάνας, η ΜΕΛ, η Σιδενόρ, τα Σωληνουργεία Κορίνθου, και το Αλουμίνιο, το μόνο που θα καταφέρουν είναι να μην ανοίξει κι άλλο η ψαλίδα με τον ευρωπαϊκό ανταγωνισμό.
Και αυτό καθώς όλες οι υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες έχουν λάβει εδώ και καιρό τη σχετική αποζημίωση, με εξαίρεση την Ελλάδα, που είχε καθυστερήσει να υποβάλει το σχετικό αίτημα. Το προηγούμενο σχήμα είχε λήξει από τις 31 Δεκεμβρίου 2020 και χρειάστηκε να φτάσουμε στον Ιούνιο του 2022, δηλαδή να χαθεί 1,5 ολόκληρος χρόνος, προκειμένου η ελληνική πολιτεία να καταρτίσει το διάδοχο μηχανισμό, να τον υποβάλει στις Βρυξέλλες για να πάρει τελικά το «πράσινο φως».
Η εικόνα της ανταγωνιστικότητας επομένως, δεν αλλάζει. Η ελληνική βιομηχανία θα συνεχίσει να ζει στη σκιά του υψηλού ενεργειακού κόστους, έπειτα και από τις δεύτερες σκέψεις που επικράτησαν στην κυβέρνηση για τις επιδοτήσεις του Φεβρουαρίου, δηλαδή να περιοριστούν στα μόλις 20 ευρώ/μεγαβατώρα για τα βιομηχανικά τιμολόγια.
Πράσινα PPA's
Τι θα μπορούσε να αλλάξει την εικόνα; Τα «πράσινα» διμερή συμβόλαια, γνωστά ως PPA’s (Power Purchase Agreements), με κλειδωμένες χρεώσεις για πολλά χρόνια, θα μπορούσαν να δώσουν λύση. Διαφορετικά δεν θα γνώριζαν τέτοια άνθηση τα τελευταία χρόνια στην Ευρώπη και στον υπόλοιπο πλανήτη.
Διάρκειας 10 ετών συμβάσεις, με σταθερή τιμή ρεύματος, προερχόμενου - μετά τα πρώτα χρόνια - κυρίως από χαμηλού κόστους φωτοβολταϊκά και αιολικά, θα μπορούσαν να «θωρακίσουν» τη βιομηχανία απέναντι σε ακραίες καταστάσεις μελλοντικών ανατιμήσεων. Δεν συζητούν τυχαία με τη ΔΕΗ, πάνω σε αυτό το μοτίβο, ο όμιλος Viohalco και ο Τιτάνας.
Πως θα αλλάξει το παιχνίδι
Τι κάνει τα PPA's game changer ; Αντισταθμίζοντας τον κίνδυνο (hedging) και για τους δύο συμβαλλόμενους, διασφαλίζουν τη βιομηχανία απέναντι σε νέες ενεργειακές κρίσεις, ενώ «θωρακίζουν» τον ηλεκτροπαραγωγό έναντι τυχόν απότομων μειώσεων των χονδρεμπορικών τιμών στο μέλλον. Στον αντίποδα βέβαια, εάν οι τιμές καταρρεύσουν, όπως το 2020 με την πανδημία, τότε η βιομηχανία θα βρεθεί να έχει «κλειδώσει» πολύ υψηλότερες. Κατ' αναλογία, ο ηλεκτροπαραγωγός, αν αυτές εκτιναχθούν, όπως τη διετία 2021-2022, θα αναγκαστεί να πουλάει πολύ χαμηλότερα.
Αλλά καμία σύμβαση δεν έχει ακόμη κλείσει.
Καιρό τώρα, η αγορά αναμένει τη ρύθμιση του ΥΠΕΝ που θα εξαιρεί τα «πράσινα» PPA’s από το πλαφόν στη χονδρεμπορική.
Δηλαδή δεν θα συμπεριλαμβάνει στο πλαφόν τις ποσότητες τις οποίες θα πωλούν οι μονάδες ηλεκτροπαραγωγής μέσω διμερών συμβάσεων, σε ενεργοβόρους πελάτες. Αν και η τεχνική επεξεργασία της ρύθμισης λέγεται πως είναι έτοιμη, η βιομηχανία δεν κρύβει την ανησυχία της ως προς το για πόσο ακόμη καιρό θα συνεχίζει να πληρώνει 50% και 60% ακριβότερο ρεύμα από τον ευρωπαϊκό ανταγωνισμό.
Ακόμη και αν το σχήμα ανακοινωθεί άμεσα, κατατεθεί και ψηφισθεί στη Βουλή μέσα στο Φεβρουάριο και πάλι η εφαρμογή του θα απαιτήσει και άλλα γραφειοκρατικά βήματα, όπως έκδοση Κοινής Υπουργικής Απόφασης για την εφαρμογή της, και αλλαγές στον κανονισμό λειτουργίας της αγοράς από το Χρηματιστήριο Ενέργειας.
Η καθυστέρηση και η επιστολή
Η καθυστέρηση κοστίζει στη βιομηχανία. Το δείχνει η επιστολή που έστειλαν το Γενάρη στον Πρωθυπουργό οι επικεφαλής όλων των βιομηχανικών οργανώσεων της χώρας. Από το ΣΕΒ, το ΣΒΕ και την ΕΒΙΚΕΝ, μέχρι τους συνδέσμους Στερεάς Ελλάδας, Θεσσαλίας και Μακεδονίας, όλοι τους, ζητούν περισσότερο αποτελεσματικά μέτρα στήριξης της βιομηχανίας για την αντιστάθμιση του υψηλού ενεργειακού κόστους.
Η αλήθεια είναι ότι μετά από μια μεγάλη περίοδο θετικών ρυθμών, η βιομηχανική παραγωγή στην Ελλάδα κινείται εσχάτως σε χαμηλότερα επίπεδα από τον μέσο όρο της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Αντιμετωπίζει τον κίνδυνο να χαθεί η θετική δυναμική που κατάφεραν να αποκτήσουν οι επιχειρήσεις και ειδικά η βιομηχανία τα τελευταία χρόνια, με σημαντική αύξηση της προστιθέμενης αξίας, των εξαγωγών καθώς και της απασχόλησης. Στο τρίτο τρίμηνο του 2022 έφτασε να ξεπεράσει τις 425.000 χιλιάδες άμεσες θέσεις εργασίας (μεταποίηση και εξορυκτική δραστηριότητα), με ετήσια αύξηση 2,4%
Η βιομηχανία άντεξε στα χρόνια της κρίσης διευρύνοντας τα μερίδια της στη διεθνή αγορά και σήμερα είναι κατά βάσιν εξαγωγική. Αλλά δεν μπορεί να στηρίζεται σε δημοσιονομικές παρεμβάσεις και επιδοτήσεις, που για κάποιους υπουργούς αποτελούν το μοναδικό μέτρο άμεσης εφαρμογής.
