Σκόπια, του Bojan Stojkovski
Η δημιουργία μιας περιφερειακής αγοράς ενέργειας είναι η τελευταία πρωτοβουλία που υποστηρίζουν οι ηγέτες των χωρών των Δυτικών Βαλκανίων, η οποία προωθήθηκε στο πλαίσιο του περιφερειακού συνεδρίου «Ευκαιρίες για Επενδύσεις σε Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας στα Δυτικά Βαλκάνια», όπως ανέφεραν τοπικά μέσα ενημέρωσης.
Οι ηγέτες των χωρών των Δυτικών Βαλκανίων τάσσονται υπέρ μιας περιφερειακής προσέγγισης για την αντιμετώπιση της ενεργειακής κρίσης και τη διασφάλιση του ενεργειακού μετασχηματισμού καθώς και της ενεργειακής ασφάλειας κάθε χώρας, αλλά και ολόκληρης της περιοχής.
Μια μελλοντική περιφερειακή συνεργασία θα πρέπει να πραγματοποιηθεί μέσω της κατασκευής ενεργειακών έργων, τα οποία θα είναι νέοι αγωγοί φυσικού αερίου και νέοι σταθμοί παραγωγής ενέργειας, είτε από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας είτε από μονάδες φυσικού αερίου.
Σύμφωνα με τον Πρόεδρο της Σερβίας Αλεξάνταρ Βούτσιτς, η δημιουργία μιας κοινής περιφερειακής αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας είναι κάτι παραπάνω από απαραίτητη, έτσι ώστε οι χώρες της περιοχής να μπορούν να βοηθήσουν η μία την άλλη σε διαφορετικές εποχές του χρόνου, επειδή "κάποιες έχουν πλεονάσματα κατά τη διάρκεια του χειμώνα, κάποιες το καλοκαίρι,ενώ κάποιες άλλες έχουν μεγαλύτερο πλεόνασμα και μεγάλες δυνατότητες εφοδιασμού με φυσικό αέριο".
Η δημιουργία μιας ενιαίας περιφερειακής αγοράς ενέργειας στα Βαλκάνια θα πρέπει να εξεταστεί από πολλές απόψεις, και σύμφωνα με τους εμπειρογνώμονες σε θέματα ενέργειας από τη Βόρεια Μακεδονία, σε αυτό το στάδιο αυτής της πρωτοβουλίας, η οποία προωθήθηκε επίσης στο πλαίσιο της περιφερειακής συνεργασίας της πρωτοβουλίας "Ανοικτά Βαλκάνια", δεν είναι σαφές σε ποια τμήματα θα αναφέρεται η περιφερειακή συνεργασία στον τομέα της ενέργειας.
«Είμαστε ήδη συνδεδεμένοι με το ενεργειακό σύστημα της Ευρώπης, το οποίο θεωρεί ότι πρέπει να εκπληρώσουμε τους όρους συνεργασίας που αναφέρονται στη μεταφορά ηλεκτρικής ενέργειας μέσω του ενεργειακού μας συστήματος για τις ανάγκες λήψης και μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας σε τρίτες χώρες. Για παράδειγμα, η ηλεκτρική ενέργεια από την ΕΕ στην Ελλάδα μπορεί να περάσει από τη χώρα μας. Εάν κάποιος σκέφτεται να δημιουργήσει ένα περιφερειακό (βαλκανικό) χρηματιστήριο ηλεκτρικής ενέργειας, ακολουθώντας το παράδειγμα εκείνων στην Ουγγαρία και την Αυστρία, τότε ανοίγει άλλα ερωτήματα. Θα πρέπει να εξεταστούν οι δυνατότητες, εάν μπορούν να εξασφαλιστούν προνομιακές τιμές για την ηλεκτρική ενέργεια που θα ανταλλαγεί μεταξύ των χωρών των Ανοικτών Βαλκανίων, υπό συνθήκες διαφορετικές από αυτές που ισχύουν για τις τρέχουσες ανταλλαγές", δήλωσε ο Κονσταντίν Ντιμιτρόφ, καθηγητής στη Σχολή Μηχανικών Μηχανών στα Σκόπια και πρόεδρος του Κέντρου Ενεργειακής Απόδοσης.
Κοινή συμμετοχή σε περιφερειακά έργα και αξιοποίηση του τεράστιου δυναμικού
Ως επιλογή περιφερειακής συνεργασίας, υπάρχουν οι δυνατότητες κοινής συμμετοχής στην κατασκευή εγκαταστάσεων παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας μέσω της αξιοποίησης του υδροηλεκτρικού δυναμικού στη Βόρεια Μακεδονία ή μέσω της κατασκευής σταθμών ηλεκτροπαραγωγής με φυσικό αέριο ή της επένδυσης σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας.
Οι χώρες των Δυτικών Βαλκανίων βρίσκονται επίσης σε πλεονεκτική θέση σε σύγκριση με τον μέσο όρο των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, όσον αφορά τη συμμετοχή των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας στη συνολική κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας.
Με το διαθέσιμο δυναμικό, περίπου το 27% της ενέργειας προέρχεται από υδροηλεκτρικούς σταθμούς, ενώ στην ΕΕ ο μέσος όρος είναι περίπου 20%. Ο Σέρβος ενεργειακός σύμβουλος Nenad Jovanovic, τονίζει ότι οι χώρες των Δυτικών Βαλκανίων λαμβάνουν το μεγαλύτερο μέρος της ηλεκτρικής τους ενέργειας από θερμοηλεκτρικούς σταθμούς, κάτι που πρέπει να αλλάξει το επόμενο διάστημα.
"Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ανακοίνωσε επένδυση ενός δισεκατομμυρίου ευρώ για τον ενεργειακό τομέα στα Δυτικά Βαλκάνια, και αυτό μπορεί να βοηθήσει να ξεπεραστεί η περίοδος στασιμότητας από το 2019, όταν δεν έχει κατασκευαστεί σημαντική παραγωγική ικανότητα στη Σερβία", σημείωσε ο Γιοβάνοβιτς.
Σύμφωνα με τον εμπειρογνώμονα, είναι επίσης απαραίτητονα επενδύσουμε σε έργα που θα επιτρέψουν τη διαφοροποίηση της παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από τη χρήση άνθρακα με τη μετάβαση στο φυσικό αέριο, το οποίο είναι λιγότερο ρυπογόνο, ή στην ιδανική περίπτωση για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από τη χρήση ηλιακής ενέργειας και άλλων ανανεώσιμων
