Σκόπια, του Bojan Stojkovski
Το deal της ΔΕΗ με την κυβέρνηση της Βόρειας Μακεδονίας για την εξαγορά του μεγάλου υδροηλεκτρικού σταθμού στο Cebren, όπως έχουμε ξαναπεί, έχει εξαγγελθεί μέχρι σήμερα από την πλευρά των σκοπιανών, τουλάχιστον τρεις φορές. Τον Σεπτέμβριο του 2022, τον Μάρτιο του 2023 και προ ημερών, από το Φόρουμ των Δελφών δια στόματος Ζόραν Ζάεφ. Κάθε φορά, παρουσιάζεται ως μια «κλειδωμένη» συμφωνία, ωστόσο ποτέ δεν είναι.
Στο "τελειωμένο" θέμα επανήλθε ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης για Οικονομικές Υποθέσεις, Fatmir Bitiki, με δηλώσεις τους στα τοπικά ΜΜΕ.
Όπως είπε όλες οι πολιτικές και τα μέτρα της κυβέρνησης επικεντρώνονται στην κατασκευή νέων βασικών ενεργειακών δυναμικών και στην ταυτόχρονη παραγωγή ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές.
«Σε ό,τι αφορά την παραγωγή βασικής ηλεκτρικής ενέργειας, η διαδικασία αξιολόγησης προσφορών για την κατασκευή της μεγαλύτερης πηγής υδροηλεκτρικών δυναμικών για το έργο «Cebren», με εκτιμώμενη αξία επένδυσης ενός δισεκατομμυρίου ευρώ και εκτιμώμενη βασική δυναμικότητα παραγωγής ενέργειας 300 - 330 MW», σημείωσε o Bitiki.
Ο αξιωματούχος πρόσθεσε ότι οι δημόσιες και ιδιωτικές επενδύσεις σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας αυξάνονται με αυξανόμενη ένταση και είπε ότι τα τελευταία δύο χρόνια στη χώρα έχουν εγκατασταθεί και τεθεί στο διαδίκτυο περισσότερα από 207 MW φωτοβολταϊκών σταθμών.
Οι αγωγοί
Ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης της Βόρειας Μακεδονία αναφέρθηκε και στα θέματα των αγωγών. Η κυβέρνηση ανέφερε εργάζεται επίσης για τη διαφοροποίηση της προμήθειας φυσικού αερίου, με την κατασκευή ενός συνδέσμου διασύνδεσης με την Ελλάδα, μέσω του οποίου θα παρέχεται φυσικό αέριο για τις μελλοντικές γενιές.
«Η περιφερειακή ανταγωνιστικότητα και συνδεσιμότητα είναι το κλειδί για την ανάπτυξη της περιοχής, με την ευρύτερη έννοια του όρου. Προς αυτή την κατεύθυνση, πέρα από τις αυξημένες επενδύσεις στις οδικές υποδομές, την τελευταία πενταετία έχει γίνει εντατική δουλειά στην ενέργεια σύνδεση μέσω της κατασκευής της διασύνδεσης με την Αλβανία, η οποία θα ολοκληρώσει τον Διάδρομο 8 για τη μεταφορά ηλεκτρικής ενέργειας Ανατολής - Δύσης, μεταξύ Βουλγαρίας, Βόρειας Μακεδονίας, Αλβανίας και Ιταλίας», δήλωσε ο Bitiki.
Ο διαγωνισμός "γεφύρι της Άρτας"
Σε ότι αφορά τον διαγωνισμό για το φράγμα Cebren, η ΔΕΗ είναι ο μοναδικός «μνηστήρας» που υπέβαλε ολοκληρωμένη προσφορά για το μεγάλο υδροηλεκτρικό έργο, ωστόσο κρίσιμες λεπτομέρειες κρατούν ακόμη το θέμα σε εκκρεμότητα.
Ο πρωθυπουργός της Βόρειας Μακεδονίας και πρόεδρος του Σοσιαλδημοκρατικού κόμματος, Ντίμιταρ Κοβάτσεφσκι, στον οποίο ο Ζάεφ παρέδωσε το 2021 τα ηνία της πρωθυπουργίας και του SDSM, θέλει να φανεί, τόσο στο εσωτερικό, όσο και στο εξωτερικό (Βρυξέλλες), ότι η χώρα προσελκύει επενδύσεις και ότι στρέφεται στις ΑΠΕ με μεγάλες ταχύτητες. Το μεγάλο στοίχημα της κυβέρνησης είναι να ξεκινήσουν οι ενταξιακές διαπραγματεύσεις με την ΕΕ και μπορεί η βασική προϋπόθεση να είναι η άρση του βουλγαρικού βέτο – γι’ αυτό και βρίσκεται σε εξέλιξη η τροποποίηση του Συντάγματος στην γείτονα- ωστόσο οι Σκοπιανοί θέλουν να δείξουν πρόοδο σε όλα τα μέτωπα. Τόσο σε αυτά που αφορούν προσαρμογή με το ευρωπαικό κεκτημένο, όσο και σε εκείνα που συνδέονται με τις επενδύσεις και τη πράσινη μετάβαση.
«Το Cebren είναι ένα από τα σημαντικότερα έργα υποδομής που θα έχουμε στη χώρα. Θέλουμε να επενδύσουμε σε ανανεώσιμες πηγές στη χώρα και το Cebren αποτελεί κινητήριο δύναμη», είχε δηλώσει τον Σεπτέμβριο του 2022, ο υπουργός Περιβάλλοντος και Χωροταξίας της Β.Μακεδονίας, Νάσερ Νουρεντίνι, όταν και πάλι είχε εξαγγελθεί ότι «κλείδωσε» το deal με την ΔΕΗ.
Τι είναι το υδροηλεκτρικό του Cebren
Τι αφορά όμως αυτό το έργο και γιατί είναι τόσο σημαντικό; Το υδροηλεκτρικό του Cebren είναι ένα πολύ μεγάλο project, το οποίο αναμένεται να αυξήσει κατά 30% της συνολικά παραγόμενη ενέργεια στην χώρα από την κρατική εταιρεία ESM. Αρκεί να σκεφτεί κανείς ότι το υδροηλεκτρικό θα έχει εγκατεστημένη ισχύ τουλάχιστον 333 MW, για ετήσια παραγωγή 1000-1200 GWh, όταν σήμερα η ESM παράγει περίπου 4000 GWh ετησίως. Τα νούμερα, μετά την κατασκευή του θα εκτιναχθούν στις 5.000- 5.200 GWh.
Το έργο, που αφορά την παραχώρηση εκμετάλλευσης των υδάτων του Crna Reka (Μαύρος Ποταμός) για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, πρόκειται να υλοποιηθεί στη βάση σύμπραξης δημόσιου-ιδιωτικού τομέα, όπου η κρατική επιχείρηση ηλεκτρισμού της Βόρειας Μακεδονίας ESM θα είναι ο δημόσιος εταίρος και η ΔΕΗ ήταν η μοναδική εταιρεία που υπέβαλε ολοκληρωμένη προσφορά.
Εκτός από τις συχνές εξαγγελίες των σκοπιανών αξιωματούχων ότι έκλεισε η συμφωνία με τη ΔΕΗ, σύγχυση προκαλούν και τα νούμερα που ακούγονται για την επενδυτική αξία του project. Εως τώρα γνωρίζαμε ότι το έργο θα κινηθεί στα επίπεδα των 500-600 εκατ. ευρώ, ωστόσο, ακούγοντας τον Ζόραν Ζάεφ από το φόρουμ των Δελφών, μάθαμε – εκτός του γεγονότος ότι βρισκόμαστε στο τελικό στάδιο υπογραφής της συμφωνίας – ότι η επένδυση θα κινηθεί στα επίπεδα του 1,2 δισ. ευρώ.
