Μεγάλο σάλο προκάλεσε στη Βόρεια Μακεδονία την περασμένη εβδομάδα η ανακοίνωση της χορήγησης καθεστώτος στρατηγικού επενδυτή στην ελληνική εταιρεία Mytilineos, η οποία θα κατασκευάσει μονάδα φυσικού αερίου στη Βόρεια Μακεδονία και θα λάβει σημαντική κρατική επιδότηση.
Ωστόσο, σύμφωνα με τον Jovan Despotovski, επικεφαλής της Διεύθυνσης Τεχνολογικής-Βιομηχανικής Ανάπτυξης Ζωνών, η συμφωνία δεν θα βλάψει τα συμφέροντα του κράτους, αλλά αντίθετα, όπως λέει, οι πολίτες θα λάβουν έως και 40% χαμηλότερους λογαριασμούς για ηλεκτρικό ρεύμα, καθώς και για θέρμανση και ο λαός των Σκοπίων θα αρχίσει τελικά να αναπνέει καθαρότερο αέρα.
Σε συνέντευξή του στα τοπικά μέσα ενημέρωσης Faktor, ο Despotovski αποκαλύπτει ότι για τη συμφωνία εργάζονταν για περισσότερα από δύο χρόνια και συμμετείχαν τουλάχιστον δώδεκα κρατικοί θεσμοί και τουλάχιστον εκατό εμπειρογνώμονες έδωσαν τη γνώμη τους.
Αναφέρει ότι η κρατική ενίσχυση που θα δοθεί στη Mytilineos εφαρμόζεται και σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες, είναι πλήρως σύμφωνη με τους νόμους και είναι σημαντικά χαμηλότερη από αυτή που χορηγείται σε άλλους ξένους επενδυτές στη χώρα.
Μια πρόσθετη προστασία για τη Βόρεια Μακεδονία θα είναι το γεγονός ότι το τελικό φίλτρο για αυτή τη σύμβαση θα είναι η γνώμη της Ενεργειακής Κοινότητας, τα σχόλια της οποίας θα ενσωματωθούν στην τελική έκδοση. Για όσοι αντιτίθενται στην κατασκευή λόγω της τιμής κατασκευής του εργοστασίου, η απάντηση είναι ότι οι τρέχουσες συνθήκες μετά την πανδημία COVID-19 και τον πόλεμο στην Ουκρανία είναι πολύ διαφορετικές, και αυτό υποστηρίζεται από παραδείγματα.
Ο Despotovski εξήγησε επίσης γιατί η χώρα δεν αποφάσισε να κατασκευάσει το εργοστάσιο μόνη της και ισχυρίζεται ότι ο κρατικός προϋπολογισμός θα επωφεληθεί επίσης από αυτή την επένδυση τα επόμενα χρόνια.
«Η συμφωνία με τη "Mytilineos" δεν έγινε εν μία νυκτί. Πρόκειται για μια ολοκληρωμένη διαδικασία που ξεκίνησε πριν από περισσότερα από τρία χρόνια με μια δημόσια πρόσκληση ανοιχτή εξίσου σε εγχώριες και ξένες οντότητες. Περισσότεροι από δώδεκα κρατικοί θεσμοί συμμετείχαν στη διαδικασία των συνομιλιών που διήρκεσαν περισσότερο από δύο χρόνια. Και όλοι είχαν την ευκαιρία να συμβάλουν στη δημιουργία του νόμου για τις στρατηγικές επενδύσεις. Επιπλέον, αυτά τα έργα εξετάστηκαν από το Συμβούλιο Ενέργειας της Κυβέρνησης, υπό την προεδρία του πρωθυπουργού», δήλωσε στη Faktor.
Σύμφωνα με τον αξιωματούχο, υπήρχαν τουλάχιστον εκατό άτομα που σε διαφορετικά στάδια της διαδικασίας ανέλυσαν και έδωσαν τη γνώμη τους. Επιπλέον, η ουσία του νόμου της χώρας για τις στρατηγικές επενδύσεις προβλέπει μια συζήτηση στη Βουλή, η οποία λέει μόνο ότι για τέτοια έργα ο στόχος της κυβέρνησης ήταν να εξασφαλίσει τη συμβολή του ευρέος κοινού και όλων των πολιτικών δομών που εκπροσωπούνται στη Βουλή.
«Άλλωστε, ο στόχος των έργων για τη διασφάλιση μακροπρόθεσμης ενεργειακής ανεξαρτησίας για τους πολίτες και το κράτος δικαιώνει αυτή την ευρεία προσέγγιση. Τόσο ως κυβέρνηση όσο και ως πολιτικά κόμματα, έχουμε αποδείξει ότι δεν αποφεύγουμε τον ανοιχτό διάλογο, αν και το να μην ανοίγουμε πάντα τα θέματα στο κοινό αντί για την κυβέρνηση και τους θεσμούς αφήνει θετική εντύπωση στο ίδιο κοινό. Στο τέλος, αναμένω ότι η σημασία αυτού του έργου για όλες τις σημερινές και μελλοντικές γενιές πολιτών θα επικρατήσει μεταξύ όλων των μερών", πρόσθεσε ο Despotovski.
Επανέλαβε ότι τέτοια μοντέλα στήριξης των ενεργειακών επενδύσεων εφαρμόζονται ήδη σε πολλές χώρες της ΕΕ.
«Όσον αφορά τα οφέλη που δίνονται ειδικά για το έργο της Mytilineos, θα πω απλώς ότι το μόνο στοιχείο κρατικής στήριξης είναι οι οικονομικοί πόροι που χορηγούμε για περίοδο πέντε ετών και εξαρτώνται από την υλοποίηση της επένδυσης. Αυτά τα χρηματοδοτικά κεφάλαια είναι λιγότερο από το ένα πέμπτο της συνολικής επένδυσης και είναι σημαντικά χαμηλότερα από το μέγιστο για τέτοια έργα που καθορίζονται από την ευρωπαϊκή και εγχώρια ρύθμιση και 50% λιγότερο από τα οφέλη που απολαμβάνουν οι ξένοι επενδυτές στη χώρα τα τελευταία 20 χρόνια», εξήγησε.
Επιπλέον, η πληροφορία ότι η Επιτροπή Ανταγωνισμού γνωμοδότησε αρνητικά επί της προτεινόμενης συμβάσεως δεν είναι ορθή.
«Σύμφωνα με τους ευρωπαϊκούς και εγχώριους κανονισμούς, δεν είναι δυνατή η χορήγηση κρατικής ενίσχυσης χωρίς λύση από την επιτροπή ανταγωνισμού και έχουμε αυτή την πρακτική και τον κανονισμό που πηγαίνει χρόνια πίσω. Η ακολουθία των βημάτων προβλέπει ότι η Επιτροπή θα γνωμοδοτήσει επί του Νόμου, και μετά την έγκριση του Νόμου, θα καταρτιστεί Σύμβαση Κρατικής Ενίσχυσης με λεπτομερή δικαιώματα και υποχρεώσεις τόσο για τον επενδυτή όσο και για το Δημόσιο, την οποία υποβάλλουμε στην Επιτροπή. Μόνο μετά την έκδοση απόφασης από την Επιτροπή θα χορηγηθεί η κρατική ενίσχυση. Και εδώ ούτε ο νόμος ούτε η συμφωνία προβλέπουν εξαιρέσεις από αυτόν τον κανονισμό. Κατανοώ πλήρως ότι η Επιτροπή δεν μπορεί να εκπροσωπήσει τη συμφωνία ενώπιον των αρμόδιων δικαστηρίων, διότι δεν είναι δική της αρμοδιότητα, ούτε έχουμε τέτοια πρακτική. Τα υπογράφοντα μέρη, δηλαδή η κυβέρνηση και ο επενδυτής, έχουν αυτή την υποχρέωση και θα παραμείνει έτσι», κατέληξε ο Despotovski.
