Είναι δύσκολο να μην προσέξει κάποιος τη Lukoil στη Βουλγαρία. Το εκτεταμένο διυλιστήριο πετρελαίου βρίσκεται κοντά στην ακτή της Μαύρης Θάλασσας, περιβάλλεται από αγρούς με φρεσκοοργωμένο έδαφος και κυριαρχεί στην περιοχή. Το ένα τέταρτο των ανθρώπων στην κοντινή πόλη είτε εργάζονται εκεί είτε έχουν δεσμούς με το εργοστάσιο. Η ρωσική εταιρεία διαθέτει επίσης περισσότερα από 220 πρατήρια βενζίνης στη χώρα.
Ωστόσο, η ειρηνική και προσοδοφόρα συνύπαρξη μεταξύ της Lukoil και της Βουλγαρίας διακόπηκε όταν ο Βλαντιμίρ Πούτιν επιτέθηκε στην Ουκρανία πριν από δύο χρόνια. Τώρα, δεκαετίες καλών συναλλαγών μεταξύ Βουλγαρίας και Ρωσίας αντιμετωπίζουν δύσκολες στιγμές καθώς η Lukoil ψάχνει να πουλήσει και να αποχωρήσει από τη χώρα.
Η διάλυση των δεσμών με τη Ρωσία τρεις δεκαετίες μετά το τέλος της κομμουνιστικής διακυβέρνησης θα ολοκλήρωνε τη στροφή της Βουλγαρίας προς την ΕΕ και το ΝΑΤΟ και θα σήμανε μια αντιπαράθεση με την Ουγγαρία και τη Σερβία.
Το κλειδί για αυτό είναι να εξαγοραστεί το διυλιστήριο Lukoil Neftohim από «μια αξιόπιστη διεθνή εταιρεία» είτε από την Ευρώπη, τις ΗΠΑ ή τον Κόλπο, δήλωσε ο υπουργός Οικονομικών Assen Vassilev. «Πρέπει να διασφαλίσουμε ότι η επιχείρηση θα λειτουργήσει υπεύθυνα στη χώρα και δεν θα χρησιμοποιηθεί για να επηρεάσει την πολιτική», είπε ο Βασίλεφ σε συνέντευξή του στη Σόφια. «Διασφαλίζουμε ότι δεν εξαρτόμαστε για τις κρίσιμες προμήθειες μας από μια χώρα που μας βλέπει ως μη φιλικές».
Ωστόσο, όπως τονίζει το Bloomberg, η αποσύνδεση των δεσμών με τη Ρωσία δεν είναι εύκολη και αντιμετωπίζει λαϊκή αντίθεση. Με ιστορικούς δεσμούς, μια συγγενή γλώσσα και την ορθόδοξη θρησκεία, η Βουλγαρία έχει καθοριστεί εδώ και πολύ καιρό από τη διαίρεση της μεταξύ Ρωσόφιλων και Ρωσοφοβικών.
Μόλις ένα χρόνο πριν από την ένταξη της Βουλγαρίας στην ΕΕ το 2007, ο πρεσβευτής της Ρωσίας είχε δηλώσει ότι θα ήταν χρήσιμο να υπάρχει ένας «δούρειος ίππος» εντός της συμμαχίας. Η Βουλγαρία εξαρτιόταν αποκλειστικά από τη Ρωσία στα θέματα ενέργειας.
Ωστόσο, ενώ το αντιρωσικό στρατόπεδο κερδίζει πόντους στη Βουλγαρία, προκαλεί έντονη ανησυχία στην ευρύτερη περιοχή του διυλιστηρίου, που είναι κοντά στο Μπουργκάς.
Κάποιοι ντόπιοι κατηγορούν την Ουκρανία ότι αντιστάθηκε στον Πούτιν και ότι διακινδύνευσε έναν συνεχιζόμενο πόλεμο που λένε ότι θα μπορούσε να διαχυθεί από τη Μαύρη Θάλασσα. Εν τω μεταξύ, μιλούν με αγάπη για τη Lukoil Neftohim, η οποία απασχολεί περίπου 1.300 άτομα. Μιλούν για τις δωρεάν προμήθειες που παίρνουν τα παιδιά την πρώτη μέρα του σχολείου και για την πληρωμή ανταγωνιστικών μισθών. Φοβούνται ότι οι καλές μέρες θα τελειώσουν σύντομα.
«Οι άνθρωποι φοβούνται – είναι δύσκολο να βρεις δουλειά αν είσαι μεγαλύτερος», είπε η Χιούλια Αλίεβα, η οποία διατηρεί ένα κατάστημα λουλουδιών και δώρων στην πόλη. «Οι άνθρωποι φοβούνται ότι ο νέος ιδιοκτήτης στο διυλιστήριο θα συνεχίσει να λειτουργεί, αλλά δεν είναι σίγουρος για τα υπόλοιπα. Και οι μεγαλύτεροι μιλούν για τον πόλεμο, πώς θα έρθει εδώ».
Ο πρόεδρος Ρούμεν Ράντεφ, ο οποίος έχει επανειλημμένα αρνηθεί να παράσχει στρατιωτική βοήθεια για την Ουκρανία και αμφισβήτησε τις κυρώσεις της ΕΕ κατά της Ρωσίας, επέπληξε την προσπάθεια εκδίωξης της Lukoil.
Το εθνικιστικό κόμμα Revival, του οποίου η υποστήριξη έχει αυξηθεί τα τελευταία χρόνια και αυτή τη στιγμή είναι το τρίτο μεγαλύτερο κόμμα , δηλώνει ότι το σχέδιο είναι απλώς να κερδίσει την εύνοια των Αμερικανών.
Η Βουλγαρία διέκοψε την παροχή φυσικού αερίου από τη Ρωσία αφού αρνήθηκε να πληρώσει σε ρούβλια, προκαλώντας προβλήματα σε μια χώρα που εξαρτάται αποκλειστικά από την Gazprom PJSC. Τον Οκτώβριο εξόργισε την Ουγγαρία και τη Σερβία επιβάλλοντας φόρο στο ρωσικό φυσικό αέριο που διέρχεται από το έδαφός της μέσω αγωγού προτού υποχωρήσει.
Το κοινοβούλιο στη Σόφια ενέκρινε έκτοτε την απαγόρευση των εισαγωγών ρωσικού πετρελαίου και η χώρα εξετάζει εναλλακτικές προμήθειες για ένα ζωτικής σημασίας πυρηνικό εργοστάσιο που τροφοδοτείται από ρωσικά καύσιμα.
Τον Δεκέμβριο, η εταιρεία δήλωσε ότι λόγω της πίεσης που αντιμετωπίζει στη Βουλγαρία, αποφάσισε να αναθεωρήσει τη στρατηγική της, συμπεριλαμβανομένης της πιθανής πώλησης της επιχείρησης.
Η Lukoil δεν έχει παραδεχθεί ότι προχωρά με την πώληση του διυλιστηρίου, ενώ η Litasco SA, η διεθνής εταιρεία μάρκετινγκ και εμπορίας της ρωσικής εταιρείας που κατέχει επίσημα το εργοστάσιο, αρνήθηκε να σχολιάσει όταν το Bloomberg επικοινώνησε μαζί της.
Ο υπουργός Οικονομικών Βασίλεφ, ωστόσο, είναι πεπεισμένος ότι η εταιρεία αναζητά ήδη αγοραστή και η Βουλγαρία έχει και θα έχει την πολιτική πεποίθηση να το πραγματοποιήσει. «Στους Βούλγαρους αρέσει μια καλή συμφωνία», είπε. «Η διαφοροποίηση παρέχει μια καλή συμφωνία για τη χώρα, μια καλή συμφωνία για τη βιομηχανία. Δεδομένης της επιλογής μεταξύ ιδεολογίας και καλής συμφωνίας, θα παίρνουμε πάντα την καλή συμφωνία».
