Άδηλο είναι εάν θα αντέξουν συνεχείς ζημιές στη χρήση το επόμενο διάστημα πολλές ενεργοβόρες βιομηχανίες, πέρα από τις προβεβλημένες τόνισε ο Πρόεδρος της Ένωσης Βιομηχανικών Καταναλωτών Ενέργειας (ΕΒΙΚΕΝ), Αντώνης Κοντολέων, μιλώντας, τη Δευτέρα στον Τ/Σ της Ναυτεμπορικής. Κι αυτό την ώρα που ο Μάριο Ντράγκι θέτει το "δάκτυλο επί των τύπων των ήλων" στο όλο ζήτημα της λειτουργίας της αγοράς ενέργειας στην ΕΕ.
“Πληρώνουμε τη διπλάσια τιμή από τους Ευρωπαίους ανταγωνιστές και το αποτέλεσμα αυτού θα το δούμε σε μερικούς μήνες” είπε ο πρόεδρος της Ένωσης των ενεργοβόρων βιομηχανιών, που ήδη έχει ξεπεράσει τα 30 μέλη, ουσιαστικά, “φωτογράφισε” λουκέτα τονίζοντας την ανάγκη εθνικής πολιτικής για τη βιομηχανία στο “φόντο” και της “σιγής ασυρμάτου” του Πρωθυπουργού για το θέμα στην 88η ΔΕΘ.
“Ο Πρωθυπουργός με τις δηλώσεις του άφησε να εννοηθεί ότι δεν πρόκειται να υπάρξουν επιδοτήσεις προς τη βιομηχανία”, ανέφερε ο κ. Κοντολέων αντιπαραβάλλοντας την απόφαση της Βουλής της Βουλγαρίας μετά από πρόταση της εκεί κυβέρνησης για επιδοτήσεις των βιομηχανιών σε περιπτώσεις τιμών άνω των 90 ευρώ η μεγαβατώρα, έως το τέλος του χρόνου.
«Με χαρά διαπιστώνουμε ότι η κυβέρνηση είδε την ευρωπαϊκή διάσταση του ζητήματος», σημείωσε, πάντως, ο κ. Κοντολέων, παραθέτοντας τις πρωτοβουλίες που έλαβε η ΕΒΙΚΕΝ με τις βιομηχανικές ενώσεις της Βουλγαρίας και της Ρουμανίας, για τη σύνταξη κοινής επιστολής προς την Κομισιόν. Να σημειωθεί ότι με βάση την ΕΒΙΚΕΝ αναμένονται και νέες κινήσεις στο “μέτωπο” των Βρυξελλών. “Εντοπίσαμε ότι υπάρχει ζήτημα αθέμιτου ανταγωνισμού στις χώρες της ΝΑ Ευρώπης”, τόνισε ο Πρόεδρος της ΕΒΙΚΕΝ, προσθέτοντας πως, “οι χώρες με διάφορα τεχνάσματα μείωσαν τη δυναμικότητα στις διασυνδέσεις τους, αφήνοντας την Ελλάδα, τη Βουλγαρία και τη Ρουμανία να ικανοποιούν τις ανάγκες της Ουκρανίας”.
Το ΥΠΕΝ
Στην κοινή πρωτοβουλία κινητοποίησης της Ευρώπης που αναλαμβάνει η Ελλάδα, η Ρουμανία και η Βουλγαρία για την αποκλιμάκωση των τιμών της ενέργειας, αναφέρθηκε ο Υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, κ. Θόδωρος Σκυλακάκης, μιλώντας σήμερα το μεσημέρι σε ραδιοφωνικό σταθμό. Ειδικότερα, σε ερώτημα αναφορικά με το κόστος της ενέργειας για τον καταναλωτή σημείωσε πως σε πρώτη φάση η κυβέρνηση παρακολουθεί τις εξελίξεις στην αγορά. Παράλληλα, λαμβάνεται μία κοινή πρωτοβουλία από τους Υπουργούς Ενέργειας της Ελλάδας, της Βουλγαρίας και της Ρουμανίας, με σκοπό τη δημιουργία ενός μόνιμου μηχανισμού παρέμβασης, κάθε φορά που θα καταγράφονται ακραίες τιμές, που οφείλονται στην αποκοπή της Νοτιοανατολικής Ευρώπης από την υπόλοιπη Ευρωπαϊκή, ενεργειακή αγορά. «Συμβαίνει το εξής παράδοξο: Δεν επαρκούν οι διασυνδέσεις, ώστε να μεταφέρεται ρεύμα από την Κεντρική Ευρωπαϊκή αγορά στην Νοτιοανατολική. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να έχουμε ακραίες τιμές κάποιες ημέρες, οι οποίες δεν μπορεί να γίνονται αποδεκτές κατά τη γνώμη μας και είναι προβληματική -στην ειδική αυτή περίπτωση- και η λειτουργία του λεγόμενου target model» υπογράμμισε ο κ. Σκυλακάκης. Όπως εξήγησε ο Υπουργός, «ενώ το πρόβλημα είναι ότι δημιουργείται ένα “ενεργειακό νησί” στην περιοχή -δηλαδή δεν υπάρχουν αρκετές διασυνδέσεις, το “σήμα” της αγοράς είναι να παίρνουν πιο πολλά χρήματα οι παραγωγοί. Δεν έχει νόημα να δίνουμε χρήματα στους παραγωγούς, όταν χρειάζονται επενδύσεις διασυνδέσεων (καλώδια) που θα έπρεπε να κάνουν οι διαχειριστές των δικτύων. Πόσο μάλλον όταν οι διαχειριστές παίρνουν τα λεφτά των επενδύσεων από τους ίδιους τους καταναλωτές. Αυτό είναι ένα θεμελιώδες επιχείρημα. Και έχουμε μία καλή αιτιολόγηση, για να επιδιώξουμε μία μόνιμη λύση, ένα σωστό εργαλείο, σε αυτά τα ενδημικά φαινόμενα. Ασχέτως από αυτή την πρωτοβουλία, η κυβέρνηση όποτε χρειάζεται παρεμβαίνει και αυτό το έχουμε αποδείξει, επανειλημμένως, κατά το παρελθόν».
Οι τιμές
Παράλληλα, στην τοποθέτησή του στη Ναυτεμπορική TV ο κ. Κοντολέων σημείωσε ότι είναι θετικό ότι ο Πρωθυπουργός εντοπίζει “ουρανοκατέβατα” κέρδη, ωστόσο εξέφρασε τη διαφωνία του για το τέλος που υποβλήθηκε το καλοκαίρι στην ηλεκτροπαραγωγή από φυσικό αέριο, τονίζοντας ότι όλες οι τεχνολογίες θα πρέπει να τύχουν φορολόγησης στην ηλεκτροπαραγωγή. “Μέχρι στιγμής δεν έχει επιβληθεί έκτακτο τέλος στα κέρδη των ηλεκτροπαραγωγών, αλλά στο φυσικό αέριο. Αυτό είναι ένα εισπρακτικό μέσο, δεν έπληξε τους παραγωγούς, το πληρώνει ο καταναλωτής”, τόνισε χαρακτηριστικά.
Υπογράμμισε, δε, ότι πρέπει να επιβληθεί φόρος σε όλες τις τεχνολογίες, ιδιαίτερα στα υδροηλεκτρικά, καθώς ανεβάζουν κατά πολύ τις προσφορές στις ώρες υψηλής ζήτησης. “Δε μπορεί να προσφέρουν ενέργεια στα 150 ευρώ ανά μεγαβατώρα και όταν αυξάνεται η ζήτηση, οι τιμές να φτάνουν τα 911 ευρώ. Δε μιλάμε ουρανοκατέβατα κέρδη, αντίθετα τα προκαλούν οι ηλεκτροπαραγωγοί με τις προσφορές τους”, υπογράμμισε, καταλήγοντας πως εφόσον φορολογηθούν, τα ποσά που θα εισπραχθούν θα είναι επαρκή για να δοθούν επιδοτήσεις στη βιομηχανία. Ειδικά τόνισε ότι τις τιμές “φουσκώνουν” οι προσφορές από τα υδροηλεκτρικά ζητώντας να εποιβληθεί “πλαφόν” στην τιμή, όπως τα χρόνια της ενεργειακής κρίσης, όπου είχε μπει “ταβάνι” τιμής στα 130 ευρώ. ‘Δεν μπορεί τότε να ήταν η τιμή στα 130 ευρώ και τώρα να υπάρχουν προσφορές στα 900 ευρώ ανά μεγαβατώρα, εδώ είναι τα ουρανοκατέβατα κέρδη” τόνισε.
Σε σχέση με την αναφορά του Πρωθυπουργού για τα “αναχώματα” που έχουν οι βιομηχανίες στις τιμές με τη σύναψη διμερών συμβολαίων ο κ. Κοντολέων τόνισε. “Ο Πρωθυπουργός είπε ότι οι βιομηχανίες μπορούν να αντισταθμίσουν το κόστος τους, κάνοντας PPAs. Έχουμε συνάψει με φωτοβολταϊκά, από τα οποία ζημιωνόμαστε αυτή τη στιγμή, που όμως σβήνουν με τις βραδινές ώρες. Πώς λοιπόν θα μας προστατεύσουν από τις υψηλές τιμές”, διερωτήθηκε σχετικά.
Ειδικότερα, μιλώντας για το ενεργειακό κόστος που επωμίζεται η ελληνική βιομηχανία, εξήγησε ότι είναι εκτεθειμένη στη χονδρεμπορική αγορά, καθώς από το 2023 διέκοψε τα σταθερά τιμολόγια που είχε συνάψει με τη ΔΕΗ. “Η κυβέρνηση αναγκάζεται και δίνει επιδοτήσεις στα οικιακά τιμολόγια γιατί οι τιμές τους είναι συνδεδεμένες με τη χονδρική αγορά. Με την κατάργηση των σταθερών τιμολογίων δημιουργούνται συνθήκες ενδεχόμενης χειραγώγησης”.
Οι επισημάνσεις Ντράγκι
Στο μεταξύ στα θέματα ενέργειας αλλά και σε διαρθρωτικά προβλήματα, που σε συνδυασμό με την έλλειψη φυσικών πόρων της Ευρώπης οδηγούν σε υψηλές τιμές ενέργειας εστιάζει μεταξύ άλλων στην έκθεση, που παρέδωσε στην πρόεδρο της Κομισιον κ. Φον ντε Λάιεν, «The future of European competitiveness» ο πρώην πρόεδρος της ΕΚΤ, Μάριο Ντράγκι.
“ Οι επενδύσεις σε υποδομές είναι αργές και μη βέλτιστες, τόσο για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας όσο και για τα δίκτυα. Οι κανόνες της αγοράς εμποδίζουν τις βιομηχανίες και τα νοικοκυριά να αξιοποιήσουν πλήρως τα οφέλη της καθαρής ενέργειας στους λογαριασμούς τους. Οι χρηματοοικονομικές πτυχές και οι πτυχές συμπεριφοράς των αγορών παραγώγων έχουν οδηγήσει σε υψηλότερη αστάθεια των τιμών. Η υψηλότερη φορολογία της ενέργειας από άλλα μέρη του κόσμου προσθέτει επιβάρυνση στις τιμές.
Επιπλέον, ενώ αυτά τα διαρθρωτικά ζητήματα έχουν επιδεινωθεί από την ενεργειακή κρίση των δύο τελευταίων ετών, οι μελλοντικές κρίσεις ενδέχεται να τα φέρουν ξανά στο προσκήνιο. Οι εντάσεις στις αγορές φυσικού αερίου αναμένεται να εκτονωθούν χάρη στο νέο παγκόσμιο δυναμικό ανεφοδιασμού που διατίθεται στο διαδίκτυο, αλλά το ενεργειακό σύστημα της ΕΕ θα πρέπει να αντιμετωπίσει την ηλεκτροδότηση και τις νέες ανάγκες ασφάλειας εφοδιασμού” αναφέρει ο Μάριο Ντράγκι και προσθέτει:
“Οι κανόνες της ευρωπαϊκής αγοράς μεταβιβάζουν αυτή την αστάθεια στους τελικούς χρήστες και ενδέχεται να αποτρέψουν τα πλήρη οφέλη της απαλλαγής από τον άνθρακα παραγωγής ενέργειας από την άφιξή τους. Ακόμη και όταν η Ευρώπη μειώνει την εξάρτησή της από το φυσικό αέριο και αυξάνει επενδύσεις στην παραγωγή καθαρής ενέργειας, οι κανόνες της αγοράς στον τομέα της ηλεκτρικής ενέργειας δεν αποσυνδέουν πλήρως την τιμή της ανανεώσιμης και της πυρηνικής ενέργειας από τις υψηλότερες και πιο ασταθείς τιμές ορυκτών καυσίμων, εμποδίζοντας τους τελικούς χρήστες να αξιοποιήσουν πλήρως το οφέλη της καθαρής ενέργειας στους λογαριασμούς τους.
Το 2022, στην κορύφωση της ενεργειακής κρίσης, το φυσικό αέριο ήταν ο καθοριστικός παράγοντας της τιμής στο 63% των περιπτώσεων, παρόλο που αποτελούσε μόνο το 20% του μεριδίου του μίγματος ηλεκτρικής ενέργειας της ΕΕ. Η χρήση μακροχρόνιου συμβολαίου – όπως οι αγορές Συμφωνίας Αγοράς Ισχύος (PPA) ή Συμβάσεις για Διαφορά (CfD) – μπορούν να βοηθήσουν στην εξασθένιση της σύνδεσης μεταξύ του καθορισμού οριακής τιμής και του κόστους της ενέργειας για τους τελικούς χρήστες, αλλά τέτοιες λύσεις έχουν αναπτυχθεί ελάχιστα στην Ευρώπη, περιορίζοντας με τη σειρά τους τα οφέλη από την επιτάχυνση της εξάπλωσης των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας.
Ελλείψει δράσης, αυτό το πρόβλημα της αποσύνδεσης θα παραμείνει οξύ τουλάχιστον για το υπόλοιπο αυτής της δεκαετίας. Ακόμα κι αν η εγκατάσταση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας πληρεί τα προβλεπόμενα, δεν αναμένεται να μειωθεί σημαντικά το μερίδιο των ωρών κατά τις οποίες τα ορυκτά καύσιμα καθορίζουν τις τιμές της ενέργειας έως το 2030.”
