Πολύ σημαντικά είναι τα οφέλη για τις επιχειρήσεις από τη διασύνδεση πράσινων και ψηφιακών στόχων με βάση όσα αναδείχθηκαν σε ειδική εκδήλωση που οργάνωσε ο ΣΕΒ με τίτλο «Ψηφιακές τεχνολογίες για μείωση του περιβαλλοντικού αποτυπώματος: Πρακτικά βήματα και οφέλη για τις επιχειρήσεις», που πραγματοποιήθηκε στα Γραφεία του Συνδέσμου, την Τετάρτη 2/10/2024, με αφορμή την έκδοση ενός πρακτικού Οδηγού του ΣΕΒ. Να σημειωθεί ότι ο Οδηγός του ΣΕΒ για «Ψηφιακές τεχνολογίες για μείωση του περιβαλλοντικού αποτυπώματος» περιλαμβάνει πρακτικές πληροφορίες για τις κρίσιμες τεχνολογίες, αλλά και για τις απαραίτητες επιχειρηματικές αποφάσεις με στόχο τη μείωση του περιβαλλοντικού αποτυπώματος.
Συγκεκριμένα, οι ευκαιρίες που προσφέρουν οι ψηφιακές τεχνολογίες για την μείωση του περιβαλλοντικού αποτυπώματος των επιχειρήσεων, και οι αποφάσεις που χαράζουν τη διαδρομή προς τον παράλληλο πράσινο και ψηφιακό μετασχηματισμό βρέθηκαν στο επίκεντρο της εκδήλωσης του ΣΕΒ.
Όπως επισημαίνουν οι συντάκτες του Οδηγού, οι έξυπνες ψηφιακές τεχνολογίες επιτρέπουν τη βελτίωση του περιβαλλοντικού αποτυπώματος των επιχειρήσεων: ενδεικτικά, μπορούν να μειώσουν έως και 30% τις εκπομπές CO2 στον κύκλο ζωής των προϊόντων τους, έως και 90% τα παραγόμενα απόβλητα, έως 15% το συνολικό αποτύπωμα του μεταφορικού τους στόλου, έως 25% τις απώλειες ενέργειας σε εμπορικά κτίρια, και έως 50% την κατανάλωση ενέργειας σε βιομηχανικές εγκαταστάσεις. Άλλωστε, σήμερα στην Ελλάδα, το 20% των επιχειρήσεων συνδέουν τη μείωση του περιβαλλοντικού τους αποτυπώματος με αναβάθμιση της ανταγωνιστικότητάς τους, τη στιγμή που το 44% των επιχειρήσεων παγκοσμίως απαιτούν συγκεκριμένα κριτήρια περιβαλλοντικής βιωσιμότητας από προμηθευτές και συνεργάτες.
Στο φόντο αυτό, επιχειρηματίες και διακεκριμένοι ειδικοί του χώρου μοιράστηκαν την εμπειρία τους για τις προϋποθέσεις επιτυχίας μιας ολοκληρωμένης στρατηγικής προσέγγισης στη διασύνδεση πράσινων και ψηφιακών στόχων. συζήτησαν για τις προκλήσεις και τις ωφέλειες που γεννά η δίδυμη (πράσινη και ψηφιακή) μετάβαση για τις επιχειρήσεις, και αναφέρθηκαν σε παραδείγματα και σε πρακτικά βήματα για τη δημιουργία επιχειρηματικής αξίας με πράσινο πρόσημο μέσα από ψηφιακά εργαλεία. Επίσης, ανέπτυξαν τους διαφορετικούς τρόπους που η ψηφιακή στρατηγική λειτουργεί ως βασικό συστατικό της πράσινης μετάβασης, συντελώντας σε στόχους βιωσιμότητας και ανταγωνιστικότητας.
Χαιρετίζοντας τους συμμετέχοντες, η Πρόεδρος της Εκτελεστικής Επιτροπής του ΣΕΒ, κα Ράνια Αικατερινάρη, υπογράμμισε την ανάγκη επιτάχυνσης της ψηφιακής και τεχνολογικής ετοιμότητας των ελληνικών επιχειρήσεων ως καταλύτη της πράσινης μετάβασης, λέγοντας χαρακτηριστικά ότι «το ευρωπαϊκό green deal διαμορφώνει ένα πλέγμα συγκεκριμένων στόχων και δεσμεύσεων για όλο και περισσότερες ευρωπαϊκές και ελληνικές επιχειρήσεις, κάθε μεγέθους και κλάδου, χωρίς ευκαταφρόνητο κόστος για τη συμμόρφωση και προσαρμογή τους. Στην Ελλάδα, οι επενδύσεις που απαιτούνται για να πετύχουμε τους εθνικούς στόχους, όπως αυτοί αποτυπώνονται στο Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα, αγγίζουν τα € 95 δισ. έως το 2030 σε όλο το φάσμα της οικονομίας (ηλεκτροπαραγωγή, βιομηχανία, μεταφορές, δίκτυα, οικιακός τομέα, αγροτικός, τομέας, κλπ), με την απανθρακοποίηση της βιομηχανίας ως μία από τις βασικές συνιστώσες αυτού του πρακτικά ‘’μεγάλου μετασχηματισμού’’ της οικονομίας μέσα στην επόμενη δεκαετία. Ακόμα και εάν ένα τέτοιο φιλόδοξο σχέδιο είναι οικονομικά και χρηματοδοτικά υλοποιήσιμο, προϋποθέτει για τη βιομηχανία μεγάλες επενδύσεις σε νέες τεχνολογίες χαμηλών εκπομπών άνθρακα (κάποιες από τις οποίες δεν είναι ακόμα διαθέσιμες για εμπορική αξιοποίηση ή έχουν απαγορευτικό κόστος), παράλληλα με την επιτάχυνση της ψηφιακής μετάβασης, όπως και εξεύρεσή ή επανακατάρτιση των εργαζομένων με νέες δεξιότητες σε ένα ψηφιακό και πράσινο περιβάλλον εργασίας που θα είναι πολύ διαφορετικό από το σημερινό».
Η κα Μάγκυ Αθανασιάδη, Διευθύντρια του Τομέα Βιομηχανίας, Ανάπτυξης, Τεχνολογίας και Καινοτομίας του ΣΕΒ, παρουσίασε τον Οδηγό του ΣΕΒ, στον οποίο σκιαγραφούνται τρόποι που οι επιχειρήσεις κάθε μεγέθους και κλάδου μπορούν να μειώσουν, μεταξύ άλλων, τις ανάγκες ενέργειας στην παραγωγή μέχρι και 85%, τις εκπομπές CO2 του στόλου οχημάτων τους μέχρι 8%, ή τα απόβλητα παραγωγής τους μέχρι και 90%, αυξάνοντας ταυτόχρονα μέχρι 60% τον κύκλο ζωής του εξοπλισμού τους. Μιλώντας για τις ωφέλειες, ανέφερε πως «είναι χαρακτηριστικό ότι αν όλες οι επιχειρήσεις αξιοποιούσαν ψηφιακά εργαλεία σε όλο το φάσμα των λειτουργιών τους, από την παραγωγή μέχρι τις εσωτερικές λειτουργίες αλλά και σε όλο το μήκος της εφοδιαστικής αλυσίδας, τότε θα μπορούσαμε να μειώσουμε έως και 45% τις παγκόσμιες εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου. Αρκεί να σημειωθεί ότι μόνο η Τεχνητή Νοημοσύνη μπορεί να προσφέρει μια μείωση 5% έως 10% στις παγκόσμιες εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου ως το 2030».
Συζητώντας για τις γέφυρες ανάμεσα στην πράσινη και την ψηφιακή μετάβαση, οι ομιλητές κατέληξαν σε σημαντικά συμπεράσματα, όπως ότι:
- Οι επιχειρήσεις θα πρέπει να δουν τη δίδυμη μετάβαση ως μια ευκαιρία να διαφοροποιηθούν από τον ανταγωνισμό και όχι ως πρόκληση ή εμπόδιο.
- Τα αξιόπιστα επιχειρηματικά δεδομένα (data) αποτελούν προϋπόθεση και αποκαλύπτουν πολλές δυνατότητες ιδιαίτερα όταν συνδυάζονται δεδομένα από διαφορετικές πηγές.
- Σημαντικό σημείο αφετηρίας, για τις μεταποιητικές επιχειρήσεις θα πρέπει να είναι το ανθρακικό αποτύπωμα των πρώτων υλών που προμηθεύονται.
- Οι ψηφιακές λύσεις που επιλέγονται θα πρέπει να διασφαλίζουν γρήγορη και ορατή απόδοση.
Επιπλέον, επεσήμαναν ότι όταν ψηφιακά εργαλεία (πχ ΙοΤ, genΑΙ, ψηφιακά δίδυμα, 3D modelling), χρησιμοποιούνται για την επίτευξη πράσινων στόχων:
- Προκύπτουν μέχρι και x10 αποδόσεις για την εξοικονόμηση ενέργειας, πόρων και κόστους παραγωγής, σε σχέση με συμβατικές προσπάθειες.
- Δημιουργούνται ευκαιρίες διαφοροποίησης από τον ανταγωνισμό, με χαρακτηριστικό παράδειγμα το σχεδιασμό προϊόντων με τουλάχιστον 85% χαμηλότερο αποτύπωμα κύκλου ζωής.
- Εντοπίζονται και αντιμετωπίζονται ευκολότερα, ακόμα και σε πραγματικό χρόνο, τα ενεργειακά προβληματικά σημεία “pain points” της παραγωγής και ολόκληρης της αλυσίδας αξίας.
- Παρακολουθούνται και τηρούνται πιο αξιόπιστα οι εκτεταμένες ευθύνες παραγωγών (extended producer responsibility).
Όπως ανέφερε χαρακτηριστικά ο κος Πάνος Σκιαδάς, Senior Sustainability Director της ΒΙΟΧΑΛΚΟ, «σκοπός μας είναι να διασφαλίσουμε σε πραγματικό χρόνο τις εισροές, δηλαδή πώς και τι χρησιμοποιούμε ως πρώτες ύλες και φυσικούς πόρους, και αντίστοιχα τις εκροές, δηλαδή τι διαχέουμε στο περιβάλλον. Μακράν η μεγαλύτερη πρόκληση είναι η αποφυγή απωλειών ενέργειας, και η διαχείρισή της σε σχέση με το παραγόμενο έργο, όπου τον μεγαλύτερο ρόλο παίζει ο βέλτιστος προγραμματισμός της παραγωγής. Το δυναμικό μείωσης εκπομπών CO2 με επενδύσεις εξοικονόμησης ενέργειας είναι συνήθως της τάξης 1% ή 2%, και με ολοένα μεγαλύτερη δυσκολία, ενώ τα ψηφιακά εργαλεία και η βελτιστοποίηση του προγραμματισμού, εφόσον βέβαια η επάρκεια των παραγγελιών το επιτρέπει, μπορούν να μας βοηθήσουν να μειώσουμε αναβαθμίσουμε το αποτύπωμά μας 10%-15%. Με τα ψηφιακά εργαλεία μπορούμε πλέον να παρακολουθούμε και το σύνολο της εφοδιαστικής μας αλυσίδας, καθώς συμβάλλουν σημαντικά στο συνολικό μας περιβαλλοντικό και κοινωνικό αποτύπωμα». Σημείωσε, επίσης, ότι η αναφορά του Οδηγού του ΣΕΒ στο κομμάτι του σχεδιασμού των προϊόντων είναι εξαιρετικά σημαντική και εύστοχη, καθώς σε πολλά προϊόντα, όπως πχ ένα πλυντήριο, το 85% του αποτυπώματος του προϊόντος στον κύκλο ζωής του έχει καθοριστεί κατά τον σχεδιασμό, πριν καν αρχίσει η παραγωγή του.
Ο κος Λεωνίδας Κανελλόπουλος, Chief Sustainability Officer του Ομίλου ΤΙΤΑΝ, συμφώνησε πως «η ενέργεια αποτελεί το βασικό πονοκέφαλο της βιομηχανίας σε ό,τι αφορά το κόστος και τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα» και έδωσε έμφαση στις νέες δυνατότητες που δίνει η Τεχνητή Νοημοσύνη. Σημείωσε πως ο Όμιλος ΤΙΤΑΝ, ήδη, καταγράφει ωφέλειες από εφαρμογές ΑΙ, όπως μείωση 36.000 τόνων στις εκπομπές CO2, ενώ συστήματα «dynamic logistics» προσφέρουν βελτίωση της παραγωγικότητας του στόλου φορτηγών και οχημάτων σε επίπεδα 10%-15%, με ανάλογη εξοικονόμηση καυσίμων και μικρότερη επιβάρυνση του περιβάλλοντος. Υπογράμμισε ότι τα δεδομένα της επιχείρησης φανερώνουν τους στόχους και τις ωφέλειες, καθώς «προσφέρουν πληροφορίες για να ανακαλύψεις καινούργια μονοπάτια δημιουργίας αξίας, στηρίζουν την επιχείρηση σε θέματα συμμόρφωσης, ειδικά σε ESG, και της επιτρέπουν να ξεκλειδώσει τις δυνατότητες της GenAI. Συλλέγουμε δεδομένα από δεκάδες χιλιάδες σένσορες στις εγκαταστάσεις μας ανά τον κόσμο, και τα ψηφιακά εργαλεία απλοποιούν και ξεκλειδώνουν τη μετάφρασή τους. Μας διευκολύνουν να τα ομογενοποιήσουμε, να τα κάνουμε να ‘μιλήσουν’ μεταξύ τους και μαζί μας, και να τα εκμεταλλευτούμε με τρόπους που δεν μπορούσαμε να φανταστούμε».
Ο κος Άγγελος Τσερέπας, Head of Business Development της ΛΑΡΙΠΛΑΣΤ Α.Ε., μοιράστηκε την εμπειρία της επιχείρησης με τεχνολογίες Industry 4.0 για τη μείωση της φύρας ενέργειας, αλλά και την αποφυγή φύρας πρώτων υλών. Χάρη σε ψηφιακές λύσεις, «μέσα στα δύο πρώτα χρόνια μειώσαμε μέχρι και 14% την απώλεια ενέργειας. Πρώτο βήμα για εμάς ήταν η πλήρης μετάβαση στο cloud, και δεύτερο η επιλογή της πλατφόρμας και των εφαρμογών που χρησιμοποιούμε, ώστε να παίρνουμε πληροφορίες εύκολα και με τρόπο που να μπορούμε να τις διαχειριστούμε. Τρίτο βήμα ήταν οι μετρητές σε όλα τα σημαντικά σημεία της παραγωγής, για να βρούμε τα «pain points» και να τα βελτιώσουμε. Έτσι έχουμε σωστή και ξεκάθαρη αποτύπωση για όλα τα σημεία που προκύπτουν φύρες, και μπορούμε να προχωρήσουμε σε διορθώσεις. Επίσης, οι ωφέλειες στην προβλεπτική συντήρηση είναι μεγάλες. Βλέπουμε αν, για παράδειγμα, υπάρχουν πολλοί κραδασμοί σε ένα συγκεκριμένο μοτέρ, ή αν έχουν περάσει οι ώρες χρήσης του, ή αν οι συνθήκες περιβάλλοντος δεν είναι σωστές. Τότε, μπορούμε να κάνουμε μια μικρή προσομοίωση για το πότε ενδέχεται να έχουμε βλάβη, και να πράξουμε ανάλογα. Και φυσικά, γίνεται συνεχής παρακολούθηση των αποτελεσμάτων και των παραμέτρων, με στόχο ένα καλύτερο μέλλον για τα παιδιά μας».
Ο κος Αλέξανδρος Μανιατόπουλος, Ο κος Αλέξανδρος Μανιατόπουλος, CEO της YODIWO, εστίασε στις δυνατότητες που προσφέρουν τα σύγχρονα ψηφιακά εργαλεία για ολοκληρωμένη διαχείριση εκπομπών θερμοκηπίου, σταθερών και κινητών πάγιων περιουσιακών στοιχείων μιας εταιρείας. Σημείωσε ότι «οι αλγόριθμοι, η μηχανική μάθηση και η τεχνητή νοημοσύνη εντοπίζουν ανωμαλίες σε πραγματικό χρόνο και ενεργοποιούν απομακρυσμένα αυτοματισμούς κτιρίων ή προσαρμόζουν τις παραμέτρους λειτουργίας μηχανημάτων, συνεισφέροντας στη μείωση του περιβαλλοντικού αποτυπώματος των κτιρίων». Χαρακτηριστικά ανέφερε ότι, σύμφωνα με την εμπειρία της YODIWO, δυναμική επέμβαση στα settings κλιματιστικών, κατόπιν ανάλυσης μεγάλου όγκου δεδομένων διαφορετικής φύσης, εξοικονομεί ενέργεια έως και 12% σε μεγάλες κτιριακές εγκαταστάσεις. Αναφέρθηκε επίσης στην σημασία κατάρτισης πλάνου για την πλήρη αυτοματοποίηση των διαδικασιών βιωσιμότητας με τη σύμφωνη γνώμη όλων των εμπλεκόμενων τμημάτων μιας εταιρείας, ώστε να αποφεύγονται καθυστερήσεις ή να ματαιώνεται η υλοποίησή τους λόγω παραλείψεων.
Ο κος Πασχάλης Αβραμίδης, Διευθυντής Ενέργειας, Περιβάλλοντος, Εγκαταστάσεων, Μελετών & Κατασκευών της ΜΕΤΡΟ Α.Ε. σημείωσε πως «πλέον, οι βελτιστοποιήσεις που αναζητούν οι επιχειρήσεις υποστηρίζονται από λογισμικά και τεχνολογίες που συγκεντρώνουν, αναλύουν και παραμετροποιούν δεδομένα. Η καρδιά της δικής μας επιχείρησης είναι οι ψυκτικές της εγκαταστάσεις, που ευθύνονται για περίπου το 65% της συνολικής ενεργειακής κατανάλωσης, αλλά και για τη διασφάλιση ποιότητας και την εικόνα της εταιρείας προς τον πελάτη. Με τα ψηφιακά εργαλεία, ένα νέο μας κατάστημα έχει 38% μικρότερη κατανάλωση ενέργειας σε σχέση με ένα συμβατικό, με 7%-8% αυτής της μείωσης να προκύπτει από απομακρυσμένο έλεγχο, καταγραφή, παραμετροποιήσεις και διορθώσεις θερμοκρασίας, υγρασίας κλπ. Για να αποδώσει μια πρωτοβουλία με πράσινο και ψηφιακό χαρακτήρα, χρειάζεται μεν η θετική διάθεση της Διοίκησης και του προσωπικού, αλλά απαιτείται και ολοκληρωμένο σχέδιο που αποτυπώνει πράγματα όπως οι στόχοι, πώς θα επιτευχθούν, με ποια μέσα, από ποιους, πώς θα παρακολουθούνται, πώς θα πιστοποιούνται, πόσο θα κοστίσουν, τι θα επιτύχουν, σε πόσο καιρό, και πώς θα επικοινωνηθούν στο κοινό».
Τα 5+1 πρακτικά βήματα που προτείνει ο ΣΕΒ
Υπενθυμίζεται ότι ο Οδηγός του ΣΕΒ προτείνει τα βασικά βήματα που μπορούν να ακολουθήσουν οι επιχειρήσεις για να ενισχύσουν ταυτόχρονα την πράσινη και ψηφιακή τους μετάβαση. Συγκεκριμένα:
1. Τι σημαίνει πρακτικά η δίδυμη μετάβαση για τις επιχειρήσεις;
Ότι δεν υπάρχει δίλημμα ανάμεσα σε ψηφιακές ή πράσινες επενδύσεις. Τα ψηφιακά εργαλεία βελτιώνουν την αποδοτικότητα μιας επιχείρησης και σε πράσινους όρους.
2. Ποιες είναι οι ωφέλειες από το συνδυασμό του πράσινου και του ψηφιακού μετασχηματισμού;
Οι ψηφιακές τεχνολογίες διευκολύνουν την παρακολούθηση και βελτίωση της ενεργειακής κατανάλωσης και αποδοτικότητας, την επίτευξη περιβαλλοντικών πιστοποιήσεων, και την καλύτερη εναρμόνιση μιας επιχείρησης με τις περιβαλλοντικές ευαισθησίες πελατών, προμηθευτών, χρηματοδοτών και κοινωνίας.
3. Ποιες επιχειρήσεις μπορούν να επωφεληθούν;
Όλες, ανεξαρτήτως μεγέθους και κλάδου, σε ολόκληρη τη χώρα.
4. Τι πρέπει να κάνει μια επιχείρηση για να ωφεληθεί;
- Πρώτον, να προσδιορίσει το τρέχον περιβαλλοντικό της αποτύπωμα, το τι και το πόσο επιθυμεί ή πρέπει να βελτιώσει, και να σχεδιάσει ένα ενιαίο πλάνο στόχων βιωσιμότητας και ψηφιακού μετασχηματισμού.
- Δεύτερον, να αναπτύξει ένα μηχανισμό για την απρόσκοπτη ροή, συλλογή, ανάλυση, και συνολική αξιοποίηση των δεδομένων της, ώστε να παρακολουθεί τις περιβαλλοντικές της επιδόσεις και να λαμβάνει τις δέουσες αποφάσεις.
- Τρίτον, να καλλιεργήσει όχι μόνο ψηφιακές δεξιότητες, αλλά και πράσινη κουλτούρα για τους ανθρώπους της. Και,
- Τέταρτον, να αντιμετωπίζει επιμελώς τις υποχρεώσεις συμμόρφωσης με κατευθυντήριες αρχές, νομοθετικές πρωτοβουλίες και υποχρεώσεις δράσεων γύρω από την πράσινη μετάβαση.
5. Ποιες ψηφιακές τεχνολογίες μπορούν να αξιοποιηθούν;
Οι δυνατότητες είναι ατελείωτες. Από βασικά εργαλεία cloud, Internet of Things, Data Analytics, και ευρέως διαδεδομένα συστήματα διαχείρισης εγγράφων, κτιρίων, ενέργειας, και στόλων οχημάτων, μέχρι λύσεις ρομποτικής, digital twins, 3D modeling, blockchain, αυτόματης ανίχνευσης και διάγνωσης βλαβών, μηχανικής μάθησης και τεχνητής νοημοσύνης.
6. Σε ποιες λειτουργίες της επιχείρησης μπορούν να εφαρμοστούν ψηφιακές λύσεις που θα βελτιώσουν το περιβαλλοντικό της αποτύπωμα;
Σε όλες τις διαδικασίες, όπως ο σχεδιασμός και η ανάπτυξη προϊόντων, ο εφοδιασμός και η προμήθεια πρώτων υλών, η διαχείριση φυσικών πόρων, όπως η ενέργεια και το νερό, η παραγωγή, οι διοικητικές διαδικασίες, οι μεταφορές και μετακινήσεις εμπορευμάτων, η διαχείριση αποβλήτων, κ.ο.κ.
Σημειώνεται ότι μεγάλοι Χορηγοί της εκδήλωσης ήταν η COCA COLA 3E και η EUROBANK Digital Academy, και χορηγοί οι DIS, COSMOTE, ELVIAL, YODIVO.
