Η παγκόσμια οικονομία βρίσκεται σε ένα κρίσιμο και επικίνδυνο σταυροδρόμι, διαμορφωμένο σε μεγάλο βαθμό από ένα πρωταρχικό θέμα: την αβεβαιότητα, όπως τονίζει το Διεθνές Χρηματοπιστωτικό Ινστιτούτο (IIF) Από τις πολιτικές αποφάσεις μέχρι την εφαρμογή πολιτικών, η έλλειψη σαφήνειας προέρχεται σε μεγάλο βαθμό από τη νέα κυβέρνηση Τραμπ. Αυτή αβεβαιότητα εκτείνεται πολύ πέρα από τις ΗΠΑ, διεισδύοντας στις παγκόσμιες αγορές, στις εμπορικές σχέσεις και στα ρυθμιστικά πλαίσια. Η πολύπλοκη αλληλεπίδραση αυτών των παραγόντων έχει ήδη αρχίσει να αναδιαμορφώνει τις προσδοκίες για ανάπτυξη, πληθωρισμό και επενδύσεις.
Το IIF επισημαίνει πως το παγκόσμιο σκηνικό για τα εμπορεύματα χαρακτηρίζεται πλέον από σημαντική αστάθεια, λόγω των μεταβαλλόμενων ενεργειακών πολιτικών των ΗΠΑ, των γεωπολιτικών εξελίξεων και των κυμαινόμενων προτύπων ζήτησης, τα οποία όλα κυριαρχούνται από μια ευρύτερη αίσθηση αβεβαιότητας, Οι τιμές του αργού Brent αναμένεται να διαμορφωθούν κατά μέσο όρο στα 70-72 δολάρια το βαρέλι το 2025, χαμηλότερες από τον μέσο όρο των 80 δολαρίων το 2024, καθώς ο ΟΠΕΚ + προσαρμόζει τα επίπεδα παραγωγής για να σταθεροποιήσει τις αγορές εν μέσω της επιβράδυνσης της ζήτησης στις μεγάλες αναδυόμενες οικονομίες και την προβλεπόμενη αύξηση της προσφοράς αλλού (π.χ. από τη Βραζιλία και, πιθανώς , Ηνωμένες Πολιτείες).
Ωστόσο, όπως επισημαίνει το IIF, εξακολουθούν να υπάρχουν σημαντικοί κίνδυνοι, ιδιαίτερα στη Μέση Ανατολή, όπου οι γεωπολιτικές εντάσεις και η απρόβλεπτη φύση των περιφερειακών συγκρούσεων θα μπορούσαν να διαταράξουν τις αλυσίδες εφοδιασμού και να αποσταθεροποιήσουν τις αγορές ενέργειας για άλλη μια φορά, αν και αυτό δεν είναι το βασικό σενάριο του Ινστιτούτου.
Υπό αυτή τη δεύτερη θητεία του Ντόναλντ Τραμπ, η ενεργειακή πολιτική των ΗΠΑ ενισχύει την παγκόσμια αβεβαιότητα εστιάζοντας στην επέκταση της εγχώριας παραγωγής ορυκτών καυσίμων και στην αύξηση των εξαγωγών υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG). Μειώνοντας τα ρυθμιστικά εμπόδια για τη γεώτρηση και την παραγωγή, ο Τραμπ στοχεύει να ενισχύσει τον ρόλο των ΗΠΑ ως παγκόσμιου εξαγωγέα ενέργειας, μειώνοντας παράλληλα την εξάρτηση από ξένες πηγές ενέργειας, αν και η τελική επίδραση στη μελλοντική παραγωγή πετρελαίου είναι ακόμη ασαφής.
Ωστόσο, η ανάκληση ομοσπονδιακών κινήτρων για έργα ανανεώσιμων πηγών ενέργειας εγείρει ανησυχίες για τη μακροπρόθεσμη βιωσιμότητα, περιπλέκοντας την παγκόσμια μετάβαση σε πιο πράσινες πηγές ενέργειας και στην ενεργειακή ανεξαρτησία των ΗΠΑ. Για τους εμπορικούς εταίρους, ιδιαίτερα στην Ευρώπη, αυτή η αλλαγή πολιτικής προσθέτει ένα στρώμα απρόβλεπτου καθώς προσπαθούν να συμβιβάσουν τις δεσμεύσεις τους για το κλίμα με την ανάγκη για αξιόπιστες εισαγωγές ενέργειας, τονίζει το IIF.
Η αυξανόμενη εξάρτηση της Ευρώπης από τις εισαγωγές ενέργειας των ΗΠΑ είναι από μόνη της αντανάκλαση της αβεβαιότητας που απορρέει από διακοπές των παραδοσιακών ενεργειακών οδών και τις τεταμένες εμπορικές σχέσεις. Με μειωμένη πρόσβαση στο ρωσικό φυσικό αέριο, τα ευρωπαϊκά κράτη έχουν στραφεί στο LNG των ΗΠΑ ως μια ζωτική εναλλακτική λύση. Οι μακροπρόθεσμες συμβάσεις με προμηθευτές των ΗΠΑ υπογραμμίζουν την αυξανόμενη διασύνδεση των ενεργειακών και εμπορικών πολιτικών, αλλά αυτή η εξάρτηση εισάγει τρωτά σημεία. Οι διακυμάνσεις στην ενεργειακή πολιτική των ΗΠΑ, όπως οι πιθανοί περιορισμοί στις εξαγωγές σε περιόδους υψηλής εγχώριας ζήτησης και το υψηλότερο κόστος του LNG σε σύγκριση με το φυσικό αέριο των αγωγών, προσθέτουν στην αβεβαιότητα που αντιμετωπίζουν οι ευρωπαϊκές οικονομίες, που ήδη αντιμετωπίζουν τις πληθωριστικές πιέσεις και την βραδύτερη ανάπτυξη. Υπό αυτές τις συνθήκες, τονίζει το IIF, η απροθυμία της Γερμανίας να επαναφέρει την πυρηνική ενέργεια (μια σημαντική πηγή φθηνής και καθαρής ενέργειας) είναι ένα πολύ δύσκολο παζλ.
Στη Μέση Ανατολή, η αβεβαιότητα κυριαρχεί καθώς οι γεωπολιτικές εντάσεις και η πολιτική αστάθεια κυριαρχούν στο story της ενέργειας. Οι εθελοντικές περικοπές παραγωγής της Σαουδικής Αραβίας, ενώ στοχεύουν στη σταθεροποίηση των τιμών, προσθέτουν πολυπλοκότητα σε μια ήδη εύθραυστη δυναμική προσφοράς. Εντωμεταξύ, η κλιμάκωση των εχθροπραξιών στον Περσικό Κόλπο κινδυνεύει να διαταράξει κρίσιμες ενεργειακές υποδομές, με την πιθανότητα στρατιωτικών αντιπαραθέσεων ή κλιμάκωσης κυρώσεων να ενισχύουν περαιτέρω την αστάθεια της αγοράς. Ο απρόβλεπτος χαρακτήρας αυτών των εξελίξεων καθιστά τη Μέση Ανατολή επίμονη πηγή κινδύνου για τις παγκόσμιες αγορές ενέργειας, όπως προειδοποιεί το Ινστιτούτου, ακόμη και αν αυτοί οι κίνδυνοι έχουν υποχωρήσει πρόσφατα.
Οι αναδυόμενες οικονομίες όπως η Κίνα και η Ινδία, παραδοσιακοί πυλώνες της αύξησης της ζήτησης εμπορευμάτων, παλεύουν επίσης με την αβεβαιότητα. Οι διαρθρωτικές προσαρμογές της Κίνας, σε συνδυασμό με τις προκλήσεις στον τομέα των ακινήτων της, έχουν μειώσει την ενεργειακή της… όρεξη. Σε αντίθεση με τους προηγούμενους κύκλους, όπου αυτές οι αγορές παρείχαν ισχυρή υποστήριξη για τις τιμές των εμπορευμάτων, η υποτονική ζήτηση προσθέτει ένα στρώμα απρόβλεπτου στις παγκόσμιες προοπτικές. Οι επενδυτές και οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής πρέπει τώρα να λογοδοτούν για την εξελισσόμενη δυναμική αυτών των οικονομιών, όπου οι αναπτυξιακές τροχιές δεν είναι πλέον τόσο εξασφαλισμένες όσο στο παρελθόν.
Όπως καταλήγει το IIF, η αλληλεπίδραση μεταξύ των ενεργειακών πολιτικών των ΗΠΑ, της ευρωπαϊκής εξάρτησης από τις αμερικανικές εξαγωγές, της μειωμένης αύξησης της ζήτησης από τις Αναδυόμενες Αγορές και των γεωπολιτικών εντάσεων στη Μέση Ανατολή δημιουργεί ένα εξαιρετικά απρόβλεπτο περιβάλλον για τα παγκόσμια εμπορεύματα. Αυτή η διάχυτη αβεβαιότητα απαιτεί από τις κυβερνήσεις, τις επιχειρήσεις και τους επενδυτές να υιοθετήσουν στρατηγικές που δεν είναι μόνο ανθεκτικές αλλά και προσαρμοστικές στους εξελισσόμενους κινδύνους. Οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής, ειδικότερα, αντιμετωπίζουν το κρίσιμο καθήκον της εξισορρόπησης της ενεργειακής ασφάλειας με τους στόχους βιωσιμότητας, ενώ περιηγούνται σε ένα περιβάλλον γεμάτο με ασάφεια και ταχεία αλλαγή.
