Γκάζι στην αποθήκευση (μπαταρίες) απαιτείται να πατήσει η χώρα μας για να μπει φρένο στις περικοπές πράσινης ενέργειας καθώς ο κίνδυνος να «σκάσει» το σύστημα αναγκάζει ΔΕΔΔΗΕ και ΑΔΜΗΕ να «κόβουν» φορτία για να διατηρήσουν την ευστάθεια του δικτύου.
Οι απώλειες των καταναλωτών από τις περικοπές ενέργειας εκτιμάται πως ξεπερνούν τα 200 εκατ. ευρώ ετησίως. Στο πλαίσιο αυτό, καμπανάκι για ακόμα μεγαλύτερες περικοπές ενέργειας χτυπά ήδη για την περίοδο του Πάσχα (κάτι ανάλογο συνέβη και το Πάσχα του 2024 με το σύστημα να φτάνει στα όριά του) το οποίο πέφτει στις ίδιες ημερομηνίες για Καθολικούς και Ορθόδοξους (20 Απριλίου).
Η υπερπαραγωγή από ΑΠΕ εφόσον συνοδεύεται από βουτιά της εσωτερικής ζήτησης για ενέργεια και κατακόρυφη πτώση των εξαγωγών ρεύματος «δοκιμάζει» το δίκτυο το οποίο χρειάζεται να απορρίψει ενέργεια για να σταθεί όρθιο.
Συνωστισμός ΑΠΕ «μπουκώνει» το σύστημα - «Αναστολή όρων σύνδεσης»
Όπως ανέφερε σε εκδήλωση της ΠΟΣΠΗΕΦ (Ομοσπονδία Παραγωγών Φωτοβολταϊκών) στη Θεσσαλονίκη, ο Διονύσης Παπαχρήστου, Ειδικός Επιστήμονας και Διευθυντής Γραφείου Τύπου και Δημοσίων Σχέσεων στη ΡΑΑΕΥ, τα εν λειτουργία έργα ΑΠΕ αγγίζουν πλέον σε εγκατεστημένη ισχύ τα 15,2 GW περίπου, την ώρα που ο στόχος του ΕΣΕΚ βάζει τον πήχη στα 13,5 GW για το 2025 κι ενώ έργα πέριξ των 15 GW έχουν λάβει όρους σύνδεσης.
Ενδεικτικό της έντασης του προβλήματος με την υπερπληθώρα ΑΠΕ που δεν αντέχει να «σηκώσει» το σύστημα, είναι πως ο πρόεδρος της ΠΟΣΠΗΕΦ, Γιάννης Παναγής ζήτησε να σταματήσει προσωρινά η χορήγηση όρων σύνδεσης σε φωτοβολταϊκά και αιολικά έργα, με εξαίρεση τη Δυτική Μακεδονία. Ο κ. Παναγής εξέπεμψε παράλληλα SOS για τους μικρομεσαίους στον κλάδο.
Τα τελευταία τρία χρόνια οι συνθήκες έχουν μεταβληθεί άρδην στην αγορά λόγω της τεράστιας και εν πολλοίς ανεξέλεγκτης διείσδυσης των ΑΠΕ (λειτουργικές και επενδυτικές ενισχύσεις έβαλαν το χεράκι τους), με πρωταγωνιστές τα φωτοβολταϊκά κάθε κλίμακας.
Πώς φτάσαμε να πετάμε ενέργεια
Η υπερπαραγωγή ενέργειας, αν και φαινομενικά δεν θα έπρεπε να αποτελεί πρόβλημα, σε συνδυασμό με τα πεπαλαιωμένα δίκτυα και τους απελπιστικά αργούς ρυθμούς που κινήθηκε η χώρα μας στην ανάπτυξη συστημάτων αποθήκευσης δημιούργησαν ένα εκρηκτικό κοκτέιλ που πλέον «απειλεί» ευθέως τις ισορροπίες του συστήματος.
Οι περικοπές έχουν αρχίσει να δημιουργούν αναταράξεις και στις χρηματοδοτήσεις των ΑΠΕ, με αποτέλεσμα την αναστολή ή ακόμη και την ακύρωση προγραμματισμένων έργων λόγω της αβεβαιότητας που υπάρχει στην αγορά, ειδικά αν λάβουμε υπόψη ότι οι περικοπές αποτελούν όπλο στη φαρέτρα της αγοράς για όλη την περίοδο της πράσινης μετάβασης.
Η ενίσχυση και περαιτέρω ανάπτυξη των διασυνδέσεων (μακροπρόθεσμος και δύσκολος στόχος) και της αποθήκευσης ενέργειας (πιο εφικτός στόχος) είναι οι μόνοι τρόποι για να μην πετάμε πράσινη ενέργεια στα σκουπίδια.
Επιπλέον, η προσθήκη συστημάτων τηλεχειρισμού σε μονάδες φωτοβολταϊκών, για να «κόβεται» αυτόματα η ενέργεια που περισσεύει, είναι μία παρέμβαση (ήδη έχει δρομολογηθεί από το ΥΠΕΝ) θα βοηθήσει το δίκτυο να πάρει ανάσες.
Χρονιά – ρεκόρ στις περικοπές το 2024… μέχρι που ήρθε το 2025
Ραγδαία άνοδο κατέγραψαν οι περικοπές ηλεκτρικής ενέργειας την περσινή χρονιά, σε σύγκριση με τις αντίστοιχες ποσότητες ενέργειας που βρέθηκαν στον κάλαθο των αχρήστων το 2023.
Σύμφωνα με έκθεση του Green Tank, που επικαλείται τα στοιχεία του ΑΔΜΗΕ, το 2024 οι «πράσινες» γιγαβατώρες που περικόπηκαν έφτασαν τις 860, ποσότητες που αντιπροσώπευαν το 3,3% της συνολικής παραγωγής ΑΠΕ για το ίδιο διάστημα.Το 2023 οι περικοπές αντιστοιχούσαν σε 228 GWh, κάτι που σημαίνει ότι μέσα σε μια χρονιά αυξήθηκαν περίπου κατά 277%.
Όπως αναφέρεται στην έκθεση, η καθαρή ενέργεια (ΑΠΕ και μεγάλα υδροηλεκτρικά) το 2024 κάλυψε λίγο παραπάνω από τη μισή ζήτηση (50.5%), ενώ το μερίδιό της στην ηλεκτροπαραγωγή ήταν χαμηλότερο (50.3%). Οι ΑΠΕ (αιολικά και φωτοβολταϊκά) κυριάρχησαν στην κάλυψη της ζήτησης με μερίδιο 44.4%, ενώ τα μεγάλα υδροηλεκτρικά είχαν μερίδιο 6.1%.
Αναφορικά με την χρονική κατανομή των περικοπών μέσα στο έτος, το φαινόμενο ήταν εντονότερο τον Απρίλιο (259 GWh), ενώ είναι ενδεικτικό ότι μέσα σε έναν μήνα οι περικοπές ξεπέρασαν αυτές ολόκληρου του 2023. Τον Οκτώβριο καταγράφηκε το δεύτερο υψηλό στις ποσότητες ενέργειας που απορρίφθηκε, στις 141 GWh. Αντίθετα, τον Δεκέμβριο σημειώθηκαν οι δεύτερες λιγότερες περικοπές (14 GWh), ενώ τους 2 πρώτους μήνες του 2024 αυτές ήταν μηδενικές.
Για το 2025, οι περικοπές πράσινης ενέργειας προβλέπεται, δεδομένης της ανυπαρξίας αποθήκευσης ενέργειας με τις υποδομές να θέλουν χρόνο να αναπτυχθούν, να σκαρφαλώσουν στις 1.500 GWh (νέο ρεκόρ), σύμφωνα με όσα αναφέρθηκαν στην εκδήλωση της ΠΟΣΠΗΕΦ.
Ο Σταύρος Παπαθανασίου, καθηγητής ΕΜΠ και συντονιστής της Ομάδας Διοίκησης Έργου που έχει συστήσει το ΥΠΕΝ, σημείωσε πως οι απορρίψεις «πράσινης» παραγωγής αναμένεται να φτάσουν στις 1.200 – 1.500 Γιγαβατώρες φέτος.
Θα μας σώσει η απoθήκευση;
Για να αλλάξει δραματικά… προς το καλύτερο η κατάσταση απαιτείται επειγόντως γκάζι στην αποθήκευση. Στην ελληνική αγορά έχουν ήδη ολοκληρωθεί τρεις διαγωνισμοί για αποθήκευση με τα συνολικά έργα που κατακυρώθηκαν στους επιτυχόντες να φτάνουν τα 912 MW. Και στους τρεις διαγωνισμούς προβλέπεται επενδυτική και λειτουργική ενίσχυση.
Ταυτόχρονα, δρομολογούνται ήδη σχέδια για επιπλέον 2 GW έργων standalone μπαταριών που θα λάβουν μόνο αδειοδοτική πριμοδότηση (χωρίς άλλη ενίσχυση).
Αναφορικά με την εξέλιξη των επενδύσεων, το ΕΣΕΚ εκτιμά ότι, αθροιστικά για σταθμούς αποθήκευσης ηλεκτρικής ενέργειας και αντλησιοταμιευτικά, αυτές θα ανέλθουν σε 3,6 δις. ευρώ την περίοδο 2025-2030 και σε 14,3 δισ. ευρώ την περίοδο 2031-2050. Τέλος, η δημόσια χρηματοδότηση για έργα αποθήκευσης ενέργειας την περίοδο 2025 -2030 προβλέπεται να αγγίξει τα 842 εκατ.
Στόχος του ΕΣΕΚ είναι 3,1 GW μπαταριών ως το 2030.
