Οι βίαιες και πολυτάραχες διαδηλώσεις, με αφορμή την ενεργειακή κρίση που βιώνει το Καζακστάν προκαλούν άμεσες επιπτώσεις και στο κόστος της ηλεκτρικής ενέργειας στην Ευρώπη. Ήδη σε χώρες όπου τα πυρηνικά εργοστάσια συμμετέχουν σε μεγάλο βαθμό στο ενεργειακό μίγμα, οι τιμές του ρεύματος στην χονδρική όπως η Γαλλία, η Ισπανία και το Βέλγιο, ανέβηκαν σήμερα πάνω από τα 220 ευρώ/MWh.
Αιτία το γεγονός ότι οι ταραχές αντικατοπτρίζονται ήδη στην τιμή του ουρανίου, που χρησιμοποιείται στα πυρηνικά εργοστάσια ηλεκτροπαραγωγής, η οποία μέσα σε λίγες ώρες εκτοξεύθηκε κατά 8% και έφθασε στα 45,25 δολάρια ανά ουγγιά. Κι αυτό, διότι το Καζακστάν ελέγχει το 40% της ποσότητας που διατίθεται στην παγκόσμια αγορά.
Οι αναλυτές θεωρούν ότι οι αναταραχές μπορούν να προκαλέσουν προβλήματα στην παραγωγή και κατ’ επέκταση προβλήματα στην επάρκεια διεθνώς, δεδομένης και της υψηλής εξάρτησης από τα αποθέματα της χώρας.
Σαν τους Σαουδάραβες
Δεδομένου του ρόλου του Καζακστάν ως ο Νο. 1 προμηθευτής ουρανίου στον κόσμο, «θα ήταν σαν να είχαν οι Σαουδάραβες προβλήματα με το πετρέλαιο», δήλωσε ο Jonathan Hinze, πρόεδρος της UxC LLC, μιας κορυφαίας εταιρείας έρευνας και ανάλυσης της αγοράς πυρηνικών καυσίμων.
«Ακόμη και αν δεν υπάρχει έλλειψη αυτή τη στιγμή, η πιθανότητα να δημιουργήσει έλλειψη είναι αυτό με το οποίο οι άνθρωποι διαπραγματεύονται τώρα».
Το πυρηνικό καύσιμο έκανε μια εκπληκτική επιστροφή τον Σεπτέμβριο με τις τιμές να αυξάνονται κατά 24% για την καλύτερη μηνιαία απόδοση από τα τέλη του 2008.
Οι επενδυτές στοιχηματίζουν ότι η πυρηνική ενέργεια θα απολαύσει μια αναγέννηση καθώς οι κυβερνήσεις απομακρύνονται από τα ορυκτά καύσιμα.
Οι μετοχές της NAC Kazatomprom JSC, της μεγαλύτερης εξόρυξης ουρανίου, υποχώρησαν έως και 11% στο Λονδίνο, την στιγμή που οι περισσότερες εταιρείες ουρανίου στη Βόρεια Αμερική επέκτειναν τα κέρδη από τις αρχές αυτής της εβδομάδας μετά την διαρροή της Ευρωπαϊκής Ένωσης ότι προωθεί ένα σχέδιο να χαρακτηρίσει ορισμένα πυρηνικά έργα ως βιώσιμα.
Η κρίση του υγραερίου
Οι διαδηλώσεις ξεκίνησαν την Κυριακή, μετά την αύξηση της τιμής του υγραερίου, στην πόλη Ζαναοζέν, στο δυτικό Καζακστάν. Στη συνέχεια επεκτάθηκε στο Ακτάου, στις όχθες της Κασπίας και στο Αλμάτι, την οικονομική πρωτεύουσα.
Η κυβέρνηση προσπάθησε αρχικά να κατευνάσει τα πνεύματα, χωρίς επιτυχία, ανακοινώνοντας τη μείωση της τιμής του υγραερίου στα 50 τένγκε (0,1 ευρώ) το λίτρο, αντί για 120.
Η αύξηση της τιμής χαρακτηρίστηκε ως άδικη από τους πολίτες, δεδομένου ότι το Καζακστάν διαθέτει τεράστια αποθέματα φυσικού αερίου και πετρελαίου.
Η κρατική τηλεόραση μετέδωσε ότι την Τετάρτη συνελήφθη ο διευθυντής μιας μονάδας υγραερίου και ένας άλλος αξιωματούχος στην περιφέρει Μανγκιστάου. Αμφότεροι κατηγορούνται ότι «αύξησαν την τιμή του αερίου χωρίς λόγο», γεγονός που «υποκίνησε μαζικές διαδηλώσεις σε όλη τη χώρα».
Το Καζακστάν, η μεγαλύτερη οικονομία της κεντρικής Ασίας, που στο παρελθόν έβλεπε διψήφια ποσοστά ανάπτυξης, είδε το τένγκε να υποτιμάται αισθητά και τον πληθωρισμό να εκτινάσσεται, λόγω της μείωσης της τιμής του πετρελαίου και της οικονομικής κρίσης στη Ρωσία.
Η περιοχή Μανγκιστάου εξαρτάται από το υγραέριο, το οποίο είναι βασικό καύσιμο για τα αυτοκίνητα και κάθε αύξηση της τιμής του συμπαρασύρει και τις τιμές των τροφίμων, οι οποίες έχουν ήδη αυξηθεί από την αρχή της πανδημίας της Covid-19.
Στο μεταξύ, ο ενεργειακό όμιλος Chevron, ο οποίος κατέχει το 50% της πετρελαϊκής κοινοπραξίας Tengizchevroil, ανακοίνωσε ότι η παραγωγή αργού δεν έχει επηρεαστεί και συνεχίζεται απρόσκοπτα, παρά τις κινητοποιήσεις, οι οποίες έχουν παραλύσει τη χώρα.
