του Αλέξανδρου Μπαρότσι
Η Ευρώπη δεν λέει να βάλει μυαλό. Επενδύσεις δισεκατομμυρίων φεύγουν για τις ΗΠΑ για να επωφεληθούν από τις επιδοτήσεις της διακυβέρνησης Μπάιντεν, αλλά οι Βρυξέλλες προσφέρουν μείωση γραφειοκρατίας, βελτίωση αδειοδοτικών διαδικασιών, πρόσβαση σε χρηματοδότηση.
Απέναντι στο αμερικανικό «μπαζούκας» και τις επιδοτήσεις ύψους 10 δισ. δολ. που παρέχει η Αμερική σε όσους βιομηχανικούς επενδυτές την προτιμήσουν, η Ευρώπη αντιπαρατάσσει ως επενδυτικά κίνητρα την… λιγότερη χαρτούρα. Αυτοκτονικό αλλά πέρα για πέρα αληθινό. Και μάλιστα για μια ήπειρο, η ενεργοβόρα βιομηχανία της οποίας έχει πληγεί πάρα πολύ από την ενεργειακή κρίση, όταν η αντίστοιχη αμερικανική έμεινε άθικτη!
Δεν έχουν περάσει παρά μερικές εβδομάδες από τότε που η Volkswagen, η μεγαλύτερη αυτοκινητοβιομηχανία της Ευρώπης, έκανε πίσω στα σχέδια για μια σειρά εργοστασίων παραγωγής μπαταριών. Επέλεξε να κάνει το πρώτο στις ΗΠΑ. Τα γενναιόδωρα αμερικανικά κίνητρα σε κάθε στάδιο της παραγωγής, από την προμήθεια πρώτων υλών έως τη διάθεση του τελικού προϊόντος στον καταναλωτή, βρίσκονται πίσω από την επιλογή της. Το ίδιο σκέφτονται να κάνουν η Tesla, ο σουηδικός κατασκευαστής μπαταριών Northvolt, η γερμανική χημική βιομηχανία Linde και η ιταλική Enel.
Και είμαστε ακόμη στην αρχή. Τι προσελκύει όλους τους παραπάνω ομίλους στην Αμερική; Η δεκαετής στρατηγική για τις επενδύσεις και την ενεργειακή ασφάλεια ως απάντηση στον υψηλό πληθωρισμό, γνωστής ως «Inflation Reduction Act» (IRA), την οποία η κυβέρνηση Μπάιντεν έχει προικοδοτήσει με κεφάλαια ύψους 400 δισ δολαρίων. Με το πρόγραμμα αυτό η Αμερική έχει στόχο να αντιμετωπίσει τον κινεζικό προστατευτισμό, επαναπατρίζοντας επιχειρήσεις και αλυσίδες αξίας από την Κίνα στην Αμερική, αλλά και προσελκύοντας επενδύσεις από όλο τον πλανήτη, ώστε να οδηγήσει την επόμενη γενιά της «πράσινης» βιομηχανικής παραγωγής.
Θεαματικά τα πρώτα αποτελέσματα, όπως δείχνουν τα ονόματα που ετοιμάζονται να επενδύσουν στην απέναντι όχθη του Ατλαντικού.
Από το αέριο στα φωτοβολταϊκά
Η αλήθεια είναι ότι η Ευρώπη ετοιμάζεται να την πατήσει, όπως ακριβώς την πάτησε με τους άφθονους και φθηνούς ενεργειακούς πόρους του Β. Πούτιν κατά τις τελευταίες δεκαετίες ή με τα φωτοβολταϊκά.
Η «πράσινη» ευρωπαϊκή μετάβαση πραγματοποιείται στη συντριπτική της πλειοψηφία με κινεζικά φωτοβολταϊκά, καθώς το Πεκίνο ελέγχει εδώ και χρόνια το 80% της παγκόσμιας παραγωγής. Δεν είναι ευρέως γνωστό, αλλά πέρυσι, όπως έχει γράψει το Energymag, η Ελλάδα εισήγαγε όσα φωτοβολταϊκά έφερε την τελευταία… 6ετία! Μιλάμε για εισαγωγές αξίας 1,6 δισ. ευρώ. Από που ήρθαν; Από που αλλού, από την Κίνα. Όπως και η ευρωπαϊκή, έτσι και η ελληνική «πράσινη» μετάβαση, είναι made in China.
Το 2022 η Ευρωπαϊκή Ένωση εισήγαγε φωτοβολταϊκό εξοπλισμό 60 GW από Κίνα. Ερώτημα: Τι θα συμβεί αν το Πεκίνο αποφασίσει στο πλαίσιο μια όξυνσης των παγκόσμιων γεωπολιτικών τριβών να ανεβάσει τις τιμές; Θα φρενάρει η «πράσινη» ευρωπαϊκή μετάβαση;
Μπροστά σε νέα ήττα με τις μπαταρίες
Σε έναν άλλο τομέα, την ηλεκτροκίνηση, της οποίας την διείσδυση τόσο πολύ «πουσάρει» η Κομισιόν ως ένας από τους πλέον βασικούς στόχους για το 2030, είναι η Κίνα που θα προμηθεύει τους Ευρωπαίους με μπαταρίες. Αν δεν δώσει η Ευρώπη γενναία κίνητρα για παραγωγή made in Europe, τότε, όπως ακριβώς συνέβη με τα φωτοβολταϊκά, έτσι και με τις μπαταρίες, η Κίνα θα έχει καθοριστικό λόγο πάνω στις ευρωπαϊκές πολιτικές για την ηλεκτροκίνηση.
Δείτε την περίπτωση της Volkswagen, η οποία σχεδίαζε αρχικά να αναπτύξει επί ευρωπαϊκού εδάφους, έξι μονάδες παραγωγής μπαταριών, χωρητικότητας 40 GWh έκαστης. Δηλαδή μονάδες ισχύος 240 γιγαβατωρών ως το 2030. Προ μερικών εβδομάδων εκπρόσωπος της εταιρείας δήλωσε ότι η αυτοκινητοβιομηχανία, εκτός της Ευρώπης, αξιολογεί και την Β. Αμερική ως τόπο εγκατάστασης. Και όπως εξήγησε, η VW θέλει να επενδύσει στην Ευρώπη, ωστόσο ζητά ένα πλαίσιο ισχυρών ανταγωνιστικών συνθηκών.
Οι Βρυξέλλες δεν δείχνουν να έχουν συνειδητοποιήσει την υπαρξιακή απειλή που αντιμετωπίζει η ευρωπαϊκή βιομηχανία, για την οποία ο Ευάγγελος Μυτιληναίος, πρόεδρος της Eurometaux, κρούει συνεχώς το καμπανάκι. Αν κλείσουν οι ευρωπαϊκές βιομηχανίες και μεταφέρουν την παραγωγή αλλού, αυτοκτονούμε ως ήπειρος, έχει πει ο επικεφαλής της Mytilineos. Αναμένει από την Ευρώπη, όπως και το σύνολο των μάνατζερ της ευρωπαϊκής βιομηχανίας, να ξυπνήσει και να κάνει κάτι γι’ αυτό, εγκαταλείποντας την «αυτοκτονική» της πολιτική.
Το διακύβευμα
Οι ευρωπαϊκές αρχές συμπεριφέρονται σαν να μην έχουν αντιληφθεί το διακύβευμα. Η Προέδρος της Κομισιόν, Ούρσουλα Φον Ντερ Λάινεν βρίσκεται σε επαφές με τον πρόεδρο Μπάιντεν, προκειμένου να αποφευχθούν διαταραχές στο διατλαντικό εμπόριο και τις επενδύσεις, ωστόσο αν δεν παράσχει ζεστό χρήμα για να προσελκύσει βιομηχανίες, κινδυνεύει με μια νέα ήττα.
Τέτοιες επιδοτήσεις δεν προβλέπονται, ίσως επειδή η Ευρώπη, εθισμένη στην αποβιομηχάνιση τόσων δεκαετιών, έχει ξεχάσει πως να προσελκύει βαριές επενδύσεις. Ο νόμος «Net-Zero Industry Act» τον οποίο παρουσίασε η Κομισιόν την περασμένη εβδομάδα περιορίζεται στο να θέσει υψηλούς στόχους, χωρίς να εξηγεί πως θα υλοποιηθούν.
Βάζει στόχο μέχρι το 2030, τουλάχιστον το 40% των καθαρών τεχνολογιών και το 85% των μπαταριών, να κατασκευάζονται στην ΕΕ, με εργαλεία, τη μείωση της γραφειοκρατίας, τη βελτίωση της αδειοδοτικής διαδικασίας και τη πρόσβαση στη χρηματοδότηση. Το αμερικανικό Inflation Reduction Act (IRA) συνοδεύονταν από επιδοτήσεις 400 δισ. δολαρίων.
Το ευρωπαϊκό Net-Zero Industry Act προσφέρει μόνο κατάργηση γραφειοκρατικών αντικινήτρων. Επίσης η ΕΕ εργάζεται πάνω στην ιδέα ενός Ταμείου (Sovereignty Fund) παραπέμποντας για περισσότερες εξελίξεις στον προσεχή Ιούνιο. Ποιος ξέρει μέχρι τότε πόσες ακόμη ευρωπαϊκές πολυεθνικές θα έχουν επιλέξει να επενδύσουν στις ΗΠΑ…
