του Αλέξανδρου Μπαρότσι
Έπειτα από εννέα μήνες «εμπάργκο» στην κυβέρνηση Ντμπειμπά η Αθήνα επιχειρεί στροφή προς την Τρίπολη επιχειρώντας να καλύψει τον χαμένο χρόνο της απουσίας της από τα τεκταινόμενα στην περιοχή, να προλάβει την όποια αλλαγή ισορροπιών στην Αν. Μεσόγειο και κυρίως να πάρει θέση στην επόμενη μέρα.
Η κίνηση Γεραπετρίτη να συνομιλήσει χθες με την ομόλογο του Ν.Μάνγκους με την οποία συμφώνησαν να συναντηθούν τον Σεπτέμβριο στην Νέα Υόρκη, επιχειρεί την αποκατάσταση ενός στοιχειώδους επιπέδου επικοινωνίας με την Τρίπολη, ενώ έχει και ενεργειακό ενδιαφέρον.
Οι σεισμικές έρευνες της κοινοπραξίας Exxon Mobil – Helleniq Energy στα δύο Οικόπεδα νοτίως της Κρήτης, με βάσει την «τροπολογία Μανιάτη», για τις οποίες τέλη του έτους πρόκειται να γίνουν γνωστά τα αποτελέσματα και εντός του 2024 να ληφθεί η επενδυτική απόφαση, αποτελούν ένα κρίσιμο τεστ για τις ελληνο-λιβυκές σχέσεις.
Αν η αμερικανική εταιρεία κρίνει ότι τα μηνύματα είναι θετικά και αποφασίσει να προβεί σε ερευνητική γεώτρηση, αυτή θα γίνει σε περιοχή (μη οριοθετημένης) ελληνικής ΑΟΖ. Σε μια τέτοια περίπτωση, η Τρίπολη, μπροστά στο ενδεχόμενο εύρεσης κοιτασμάτων στην συνορεύουσα με αυτήν ελληνική ΑΟΖ, θα δει με άλλο μάτι, την πρόκληση της Αθήνας για επίλυση της εκκρεμότητας των θαλασσίων ζωνών των δύο χωρών.
Το γεγονός αυτό σε συνδυασμό με την μονομερή οριοθέτηση και από την Αίγυπτο της δικής της ΑΟΖ με την Λιβύη, ίσως «πείσει» την κυβέρνηση Ντμειμπά, ώστε να ανταποκριθεί θετικά στο κάλεσμα της Ελλάδας για οριοθετήση των μεταξύ τους ζωνών. Αν πάλι δεν υπάρξει συμφωνία και το θέμα παραπεμφθεί στην Χάγη και πάλι οι εξελίξεις για την Αθήνα θα είναι θετικές, καθώς η εξέλιξη θα αποτελέσει τον μοναδικό τρόπο αντιμετώπισης του τουρκολιβυκού μνημονίου.
Στο σκέλος των δύο Οικοπέδων της Κρήτης, η μοναδική πλέον εκκρεμότητα για το σχήμα Exxon - Helleniq Energy είναι το ενδεχόμενο να πραγματοποιηθούν τρισδιάστατες έρευνες (οι δισδιάστατες ολοκληρώθηκαν τον Ιανουάριο), κάτι που θα αποφασιστεί από την κοινοπραξία το φθινόπωρο.
Η τροπολογία Μανιάτη
Η χάραξη των θαλασσίων οικοπέδων της Κρήτης είχε γίνει στη βάση της γνωστής «τροπολογίας Μανιάτη» (2011), που έχει κατατεθεί και στον ΟΗΕ. Σύμφωνα με αυτήν, η Ελλάδα στις περιπτώσεις που με γειτονικά κράτη δεν επιτυγχάνεται συμφωνία οριοθέτησης θαλασσίων ζωνών, θα θεωρείται ως εξωτερικό όριο η μέση γραμμή.
Αυτή ήταν μια σημαντική κίνηση της τότε κυβέρνησης με την οποία η Ελλάδα, αφενός ήθελε να ξεπεράσει τα εμπόδια που έθετε η αποτελμάτωση των συνομιλιών με την Αλβανία και τη Λιβύη στη δυνατότητα εκμετάλλευσης των ορυκτών της πόρων, αφετέρου αποτελούσε ένα σαφές μήνυμα στην Τουρκία, ασκώντας και μια μορφή πίεσης στις ατέρμονες συζητήσεις στο πλαίσιο των διερευνητικών συνομιλιών.
Επίσης, η Ελλάδα έβαζε ως τετελεσμένο στο τραπέζι τη μονομερή οριοθέτηση της ΑΟΖ της, βάσει του Δικαίου της Θάλασσας, καθώς η Τουρκία ήδη είχε αρχίσει να κινείται και να διεκδικεί μεγάλο μέρος της ελληνικής υφαλοκρηπίδας.
Τα γεγονότα δικαίωσαν την Αθήνα, οι σεισμικές έρευνες στα Οικόπεδα νότια και νοτιοδυτικά της Κρήτης ολοκληρώθηκαν και πλέον η πίεση βρίσκεται στο γήπεδο των Λίβυων, προς την πλευρά των οποίων η Αθήνα έκανε χθες ένα νέο άνοιγμα με το τηλεφώνημα Γεραπετρίτη προς την Μανγκούς.
Μια κίνηση που κρίθηκε απαραίτητη στο διαρκώς μεταβαλλόμενο διπλωματικό σκηνικό της Ανατολικής Μεσογείου. Ένα πεδίο στο οποίο, η μεν Τουρκία έσπευσε προ μηνών να αποκαταστήσει επαφές με την Ανατολική Λιβύη έχοντας απευθείας διαύλους και με τον πρόεδρο του κοινοβουλίου αλλά και τον στρατηγό Χαφτάρ σε μια «διαμεσολάβηση» που είχε την σφραγίδα των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων.
Τα δε, Εμιράτα, καθώς επίσης η Αίγυπτος, που καθ’ όλη την διάρκεια της λιβυκής κρίσης στήριζαν στρατιωτικά την Αν. Λιβύη και τον Χαφτάρ, πλέον κάνουν ανοίγματα στην Τρίπολη. Η επιδίωξη συνεννόησης για επίλυση της κρίσης στην Λιβύη σύμφωνα με δημοσιεύματα του αιγυπτιακού και τουρκικού Τύπου είναι στην κορυφή της ατζέντας των παρασκηνιακών διαβουλεύσεων Άγκυρας-Καΐρου.
Με άλλα λόγια, η Αθήνα είχε φτάσει να διατρέχει τον κίνδυνο να απομονωθεί ως προς το ρόλο που η ίδια είχε επιλέξει στην λιβυκή κρίση, και να καταλήξει με περιορισμένη έως και εξαιρετικά περιορισμένη δυνατότητα παρέμβασης στις εξελίξεις. Το χθεσινό άνοιγμα Γεραπετρίτη προς την Μανγκούς επιχειρεί να αποσοβήσει αυτό τον κίνδυνο.
Κίνηση επιβεβλημένη για έναν ακόμη λόγο. Στις ανοικτές εκκρεμότητες, εκτός του τουρκολυβικού μνημονίου, υπάρχει και ο κίνδυνος να υλοποιηθεί η συνεργασία της κυβέρνησης της Τρίπολης με την τουρκική εταιρεία ΤΡΑΟ για έρευνες εντός της λιβυκής υφαλοκρηπίδας. Σε μια τέτοια περίπτωση, οι έρευνες θα μπορούσαν να καλύψουν τμήμα τόσο του τουρκολυβικού μνημονίου, όσο όμως και της μη οριοθετημένης υφαλοκρηπίδας νότια της Κρήτης.
