Με το Net Μetering γίνεται συμψηφισμός της εγχεόμενης στο δίκτυο ενέργειας, με το Net Billing γίνεται συμψηφισμός κόστους ενέργειας, από τον σταθμό παραγωγής με την απορροφώμενη ενέργεια στην εγκατάσταση κατανάλωσης του αυτοπαραγωγού. Αφορά σε σταθμό παραγωγής ο οποίος εγκαθίσταται στον ίδιο ή όμορο χώρο (συνήθως στη στέγη) με την εγκατάσταση κατανάλωσης, που συνδέεται στο δίκτυο διανομής μέσω της ίδιας παροχής. Το Net Metering είναι ένα σχήμα παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας που επιτρέπει στους καταναλωτές που παράγουν μέρος ή όλη τη δική τους ηλεκτρική ενέργεια και να χρησιμοποιούν αυτήν την ηλεκτρική ενέργεια, ανά πάσα στιγμή, αντί όταν αυτή παράγεται. Δηλαδή, η παραγόμενη ενέργεια δεν είναι απαραίτητο να ταυτοχρονίζεται με την καταναλισκόμενη, ουσιαστικά το δίκτυο χρησιμοποιείται ως μπαταρία. Το φωτοβολταϊκό σύστημα παράγει ηλεκτρική ενέργεια, η οποία μπορεί να χρησιμοποιηθεί απευθείας για τις ανάγκες μιας οικίας η μιας μικρομεσαίας επιχείρησης (αυτοκατανάλωση) ή να εγχυθεί στο δίκτυο. Η εγχεόμενη ενέργεια δεν αποζημιώνεται (ούτε αποδίδονται Εγγυήσεις Προέλευσης). Τυχόν πλεόνασμα καταγράφεται από τον μετρητή και συμψηφίζεται ετεροχρονισμένα με την κατανάλωση της εγκατάστασης. Αν σε κάποια συγκεκριμένη περίοδο υπάρχει μεγαλύτερη παραγωγή και έγχυση από την απορριφθείσα ηλεκτρική ενέργεια, τότε η πλεονάζουσα ενέργεια μεταφέρεται (λογιστικά) στον επόμενο κύκλο καταμέτρησης και χρεοπίστωσης.
Οριστική εκκαθάριση γίνεται ανά τριετία, οποιαδήποτε πλεονάζουσα εγχεόμενη ενέργεια δεν αποζημιώνεται. Για αυτόν τον λόγο, τα συστήματα Net Metering διαστασιολογούνται κατά τέτοιο τρόπο ώστε η αναμενόμενη ετήσια παραγωγή τους να προσεγγίζει την ετήσια κατανάλωση της τοπικής εγκατάστασης. Η ηλεκτρική ενέργεια που λαμβάνεται από το δίκτυο όταν το Φωτοβολταϊκό Σύστημα δεν παράγει (νυχτερινές ώρες, συννεφιά), είναι η “απορροφώμενη ενέργεια”. Η “εγχεόμενη” ενέργεια αφαιρείται από την “απορροφώμενη” και χρεώνεστε το κόστος προμήθειας για τις KWh που έχετε καταναλώσει επιπλέον από το δίκτυο. Τέλος, για την απορροφώμενη ενέργεια ισχύουν ρυθμιζόμενα τέλη και επιπλέον τέλη προμήθειας για τις kWh διαφοράς, αφού αφαιρεθεί (συμψηφιστεί) η Εγχεόμενη από την Απορροφώμενη ενέργεια.
Το μεγάλο πλεονέκτημα του Net Metering έγκειται στην δυνατότητα ετεροχρονισμένης κατανάλωσης της παραγόμενης ενέργειας, ανεξαρτήτως της στιγμιαίας αξίας της, χρησιμοποιώντας ουσιαστικά το δίκτυο σαν δωρεάν μπαταρία.
Αυτό αποτελεί μειονέκτημα από τη σκοπιά του δικτύου. H απουσία αποθήκευσης ευρείας κλίμακας σημαίνει ότι για την ορθή λειτουργεία του δικτύου η παραγόμενη και η καταναλισκόμενη ενέργεια πρέπει να είναι ίσες κάθε στιγμή. Καθώς η ζήτηση και η προσφορά αλλάζουν μέσα στη μέρα, αλλάζει μαζί τους και η στιγμιαία αξία της ενέργειας, ανάλογα με την σπανιότητα και το στιγμιαίο κόστος παραγωγής της. Η δυνατότητα χρήσης «εγχεόμενης» ενέργειας ανεξαρτήτως από τον χρόνο παραγωγής της και το εκάστοτε αγοραίο κόστος ενέργειας οδηγεί σε αυξημένο κόστος εξισορρόπησης εις βάρος των άλλων καταναλωτών, ενώ σε μεγαλύτερη κλίμακα, αν όλοι είχαν την δυνατότητα ενεργειακού συμψηφισμού, δεν θα μπορούσε να τηρηθεί η ισότητα παραγωγής και ζήτησης. Το Net Metering είναι λοιπόν ένα σχήμα παραγωγής που προσφέρει ισχυρό κίνητρο εγκατάστασης και ταχεία απόσβεση, δεν μπορεί όμως να εφαρμοστεί σε ευρεία κλίμακα. Έτσι, η νέα νομοθεσία θέτει όρια στον ενεργειακό συμψηφισμό, προκρίνοντας ένα νέο σχήμα παραγωγής, το Net Billing, και παράλληλα τη μεγιστοποίηση της αυτοκατανάλωσης, δίνοντας κίνητρα για εγκατάσταση αποθήκευσης ενέργειας.
Σύμφωνα με το νέο νομικό πλαίσιο η πλεονάζουσα ενέργεια στο σχήμα παραγωγής Net Billing μπορεί να αποθηκευτεί για μελλοντική χρήση ή να πωληθεί στην αγορά. Τα κύρια σημεία της αυτοπαραγωγής με πώληση της παραγόμενης ενέργειας είναι τα ακόλουθα:
Όλη η παραγόμενη ενέργεια του φωτοβολταϊκού συστήματος διοχετεύεται στη ζήτηση του χρήστη. Όταν η φωτοβολταϊκή ενέργεια δεν επαρκεί για την κάλυψη της ζήτησης, τότε η υπόλοιπη ενέργεια αντλείται από το δίκτυο.
Όταν η παραγόμενη ενέργεια πλεονάζει, διοχετεύεται στο δίκτυο και πωλείται με βάση τη συμβατική τιμή που έχει υπογράψει ο αυτοπαραγωγός. Το κόστος της ενέργειας που αντλείται από το δίκτυο συμψηφίζεται με το ποσό που αντιστοιχεί στην ενέργεια που πωλείται (συμψηφισμός σε €). Η πώληση της περισσεύουσας ενέργειας επιτρέπεται μέσω συμφωνιών αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας, συμφωνιών με προμηθευτές ηλεκτρικής ενέργειας. Οι τρέχουσες τιμές πώλησης καθορίζονται ως εξής:
Για εγκατεστημένη ισχύ έως 1 MWp, η τιμή πώλησης είναι 65,74 €/MWh μέχρι τον Αύγουστο του 2024. Φωτοβολταϊκά συστήματα μεγαλύτερα του 1 MWp, συμμετέχουν σε διαγωνιστικές διαδικασίες ή συνάπτουν διμερείς συμφωνίες (PPA).Επιπλέον, για σταθμούς μεγαλύτερους του 1 MWp, αν η παραγόμενη ενέργεια που διοχετεύεται στο δίκτυο είναι μικρότερη από 1.500 MWh ετησίως, δεν απαιτείται συμμετοχή σε διαγωνισμό, αλλά η τιμή πώλησης παραμένει στα 65,74 €/MWh. Τόσο νομικά όσο και φυσικά πρόσωπα έχουν το δικαίωμα να εγκαταστήσουν συστήματα αυτοπαραγωγής ή αυτοκατανάλωσης. Η ισχύς των συστημάτων αυτών δεν υπόκειται σε κανέναν περιορισμό, ενώ υπάρχει η επιλογή να διαχειρίζεται το φωτοβολταϊκό σύστημα του αυτοκαταναλωτή από τρίτα πρόσωπα υπό τις εντολές του αυτοκαταναλωτή.
Καθώς το τίμημα αποζημίωσης της εξαγόμενης ενέργειας είναι τυπικά μικρότερο από τον μέσο τίμημα παροχής ενέργειας, το σχήμα αυτό κινητροδοτεί την μεγιστοποίηση της αυτοκατανάλωσης , είτε μέσω αλλαγής προφίλ κατανάλωσης, είτε μέσω εγκατάστασης συστήματος αποθήκευσης.
Έτσι, δημιουργούνται λιγότερες στρεβλώσεις στην αγορά από ότι μέσω του Net Metering. Σε περίπτωση εγκατάστασης συστήματος αποθήκευσης, η μέγιστη ονομαστική ισχύς του μετατροπέα του συστήματος αποθήκευσης (σε kVA), δεν υπερβαίνει την ονομαστική ισχύ του φωτοβολταϊκού (σε kW).
Τέτοιες πολιτικές προώθησης των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας σε επίπεδο καταναλωτή κύριο στόχο έχουν την μείωση του τιμολογίου του καταναλωτή. Σε καμμιά περίπτωση δεν μπορούν να αποτελέσουν εμπορική δραστηριότητα με την έγχυση ηλεκτρικής ενέργειας πέραν των αναγκών του υποστατικού στο ηλεκτρικό δίκτυο.
Υπάρχουν διάφορες προσεγγίσεις για τον τρόπο λειτουργίας του net-metering και του net-billing οι οποίες έχουν αναπτυχθεί από διάφορες χώρες. Οι αρχές λειτουργίας όμως παραμένουν ίδιες.
Στο net-metering υπάρχει μόνο ένας αμφίδρομος μετρητής, ο οποίος μπορεί να τρέξει προς τα εμπρός και προς τα πίσω, μετρώντας την εισαγόμενη μείον την εξαγόμενη ηλεκτρική ενέργεια σε kWh. Δηλαδή οι ενεργειακές ανταλλαγές εκφράζονται ανά μονάδα προϊόντος σε kWh.
Στο net-billing υπάρχουν δύο μετρητές έτσι ώστε η εξαγόμενη και η εισαγόμενη ηλεκτρική ενέργεια να μετρούνται χωριστά, δεδομένου ότι έχουν διαφορετικές τιμές. Δηλαδή οι ενεργειακές ανταλλαγές εκφράζονται σε νομισματικούς όρους. Η ηλεκτρική ενέργεια που εγχέεται στο ηλεκτρικό δίκτυο αποτιμάται σε χαμηλότερη τιμή (κόστος αποφυγής) και η ηλεκτρική ενέργεια που καταναλώνεται από το ηλεκτρικό δίκτυο τιμολογείται κανονικά στη λιανική τιμή.
Το net-metering και το net-billing αποτελούν εργαλεία πολιτικής των Κρατών για την προώθηση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και ρυθμίζονται από τις ρυθμιστικές αρχές ενέργειας για σκοπούς αποφυγής στρεβλώσεων στην αγορά ηλεκτρισμού, με την επιβολή των κατάλληλων μονοπωλιακών τελών. Είναι πλέον διαδεδομένο, στη βάση των πρακτικών που έχουν υιοθετηθεί σχεδόν από την Ε.Ε , ότι το net-metering εφαρμόζεται για οποιοδήποτε σύστημα ανανεώσιμης πηγής ενέργειας για ηλεκτροπαραγωγή κάτω από ισχύ 10kW και το net-billing για οποιοδήποτε σύστημα ανανεώσιμης πηγής ενέργειας για ηλεκτροπαραγωγή μεγαλύτερο από ισχύ 10kW.
Μιχάλης Χριστοδουλίδης
Διπλ Μηχανολόγος Μηχανικός Α.Π,Θ – Ενεργειακός Επιθεωρητής
