Το ράλι ανόδου στις τιμές των καυσίμων στην Ελλάδα συνεχίζεται, σκαρφαλώνοντας και στις υψηλότερες θέσεις στην Ευρώπη, παρά την μείωση των διεθνών τιμών πετρελαίου, σύμφωνα με τη μελέτη «Ενεργειακές Τάσεις 2023 -2024» που δημοσίευσε το Ινστιτούτο Ενέργειας ΝΑ Ευρώπης (ΙΕΝΕ). Σύμφωνα με την μελέτη, υπήρξε έντονη διαφοροποίηση του ηλεκτροπαραγωγικού μίγματος με ισχυρή διείσδυση των ΑΠΕ, ενώ φέτος αναμένονται περαιτέρω προβλήματα στο ηλεκτρικό δίκτυο, λόγω της υπερπροσφοράς ΑΠΕ και του κορεσμού του ηλεκτρικού συστήματος.
Τι ισχύει με τα καύσιμα
Βάσει πρόσφατων διαθέσιμων στοιχείων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, παρατηρήθηκε ότι ο μέσος όρος τιμής για την απλή αμόλυβδη φτάνει στην Ελλάδα τα €1.82/λίτρο στα μέσα Ιανουαρίου του 2024, με χώρες όπως η Γαλλία και η Γερμανία να καταγράφουν χαμηλότερες τιμές, στα €1.80/λίτρο και στα €1.79/λίτρο αντίστοιχα. Σε επίπεδο ΝΑ Ευρώπης, η Ελλάδα διαθέτει την υψηλότερη τιμή στην βενζίνη, όταν στην Βουλγαρία αυτή διαμορφώνεται στα €1.30/λίτρο, στη Ρουμανία στα €1.36/λίτρο και στην Κροατία στα €1.46/λίτρο.
Ένα μεγάλο μέρος αυτής της τιμής είναι ο φόρος. Σύμφωνα με τα ίδια στοιχεία, η Ελλάδα βρίσκεται στη δεύτερη θέση μέσα στην ΕΕ όσον αφορά στην υψηλότερη φορολογία καυσίμου, σε ισοβαθμία με την Ιταλία και την Ολλανδία. Και στις 3 αυτές χώρες, το 59% της τιμής του καυσίμου αφορά φόρους.
Ζήτηση ενέργειας
Σύμφωνα με τα στοιχεία της μελέτης, η ζήτηση ενέργειας στην Ελλάδα έχει μειωθεί σημαντικά τα τελευταία χρόνια, χωρίς να διαφαίνεται μέχρι στιγμής ανάκαμψη αυτής. Αυτή η κατάσταση επηρεάστηκε πέρα από την ενεργειακή κρίση, αλλά και από την πανδημία όταν μπήκε όλη η χώρα σε "lockdown" και υπολειτουργούσαν όλα. Ειδικότερα, η συνολική ζήτηση ενέργειας έχει μειωθεί σημαντικά από τις 329.7 TWh το 2010 στις 253.8 TWh το 2022, καταγράφοντας μία πτώση της τάξεως του 23%. Η ανά καύσιμο ζήτηση στην Ελλάδα καταδεικνύει σημαντική μείωση την περίοδο 2010- 2022 για το πετρέλαιο και τα πετρελαϊκά προϊόντα, όπως και για τον ηλεκτρισμό, η οποία μειώθηκε κατά 18.1% (138.5 TWh το 2022) και 39.6% (3.4 TWh το 2022) αντίστοιχα, σε αντίθεση με το φυσικό αέριο που αυξήθηκε κατά 36.1% (51.2 TWh το 2022).
Σύμφωνα με στοιχεία της Eurostat η ζήτηση ενέργειας στην Ελλάδα έχει μειωθεί σημαντικά τα τελευταία χρόνια, χωρίς να διαφαίνεται μέχρι στιγμής ανάκαμψη αυτής.Η ζήτηση ηλεκτρικής ενέργειας ανήλθε στις 12.6 TWh το α’ τρίμηνο του 2024, αυξημένη κατά 7.2%, σε σύγκριση με το α’ τρίμηνο του 2023, που ανήλθε στις 11.8 TWh.
Το πρόβλημα εξαιτίας των ΑΠΕ
Την ίδια ώρα, η ραγδαία διείσδυση των ΑΠΕ και το υψηλό επενδυτικό ενδιαφέρον για την πράσινη ανάπτυξη τα τελευταία χρόνια έχει οδηγήσει στην απόρριψη, όλο και πιο συχνά, χιλιάδων μεγαβατωρών παραγόμενης ηλεκτρικής ενέργειας, λόγω της αδυναμίας του συστήματος να απορροφήσει την ενέργεια που παράγουν φωτοβολταϊκά και αιολικά πάρκα κατά τη διάρκεια της ημέρας. Πλέον, το σύστημα έχει φτάσει στα όριά του και οι απορρίψεις ενέργειας μονιμοποιούνται για να αποτραπεί ένα εκτεταμένο μπλακ άουτ, κάτι που είδαμε να συμβαίνει και τις ημέρες του Πάσχα.
Το πρόβλημα συνδέεται με τα ιδιαίτερα χαμηλά επίπεδα ζήτησης ηλεκτρικής ενέργειας λόγω των ήπιων καιρικών συνθηκών και της ήδη χαμηλής κατανάλωσης (ως απότοκο της ενεργειακής κρίσης), σε συνδυασμό με την αυξημένη παραγωγή των ΑΠΕ, ιδίως κατά τις μεσημβρινές ώρες. Ο συνδυασμός αυτός, που χαρακτηρίζει το ηλεκτρικό σύστημα της χώρας κυρίως την άνοιξη και το φθινόπωρο, έχει δημιουργήσει αρκετά προβλήματα στο δίκτυο λόγω της συνεχιζόμενης εγκατάστασης νέων έργων ΑΠΕ, και συνιστά μια δυνάμει μεγάλη απειλή για το ηλεκτρικό σύστημα που δημιουργεί κινδύνους για μπλακ άουτ, ιδίως σε μέρες που τα φορτία είναι πολύ χαμηλά.
'
Εισαγωγές ενέργειας
Το 2023, οι εισαγωγές ηλεκτρικής ενέργειας διαμορφώθηκαν στις 9.9 ΤWh, αυξημένες κατά 13.4%, σε σύγκριση με το 2022, που ανήλθαν στις 8.8 ΤWh. Πολύ υψηλό ποσοστό εισαγωγών ηλεκτρικής ενέργειας στο ελληνικό ηλεκτρικό σύστημα δημιουργεί τάσεις εξάρτησης, ενώ επιβαρύνει τα οικονομικά του συστήματος και συμβάλλει στην άνοδο της τιμής για τον μέσο καταναλωτή.
Το α’ τρίμηνο του 2024, οι εισαγωγές ηλεκτρικής ενέργειας διαμορφώθηκαν στις 2.5 ΤWh, μειωμένες κατά 20.3%, σε σύγκριση με το α’ τρίμηνο του 2023, που ανήλθαν στις 3.1 ΤWh. Αντίστοιχα, το 2023, οι εξαγωγές ηλεκτρικής ενέργειας διαμορφώθηκαν στις 4.1 ΤWh, μειωμένες κατά 17.7%, σε σύγκριση με το 2022, που ανήλθαν στις 4.9 ΤWh. Το α’ τρίμηνο του 2024, οι εξαγωγές ηλεκτρικής ενέργειας διαμορφώθηκαν στις 1.6 ΤWh, αυξημένες κατά 153.84%, σε σύγκριση με το α’ τρίμηνο του 2023, που ανήλθαν στις 0.65 ΤWh.
