Στην προοπτική επίτευξης «πολιτικής λύσης» ώστε να παραμείνει «ζωντανό» το πρότζεκτ της ηλεκτρικής διασύνδεσης Κρήτης – Κύπρου στρέφονται πλέον οι ενέργειες τα ελληνικής κυβέρνησης, με «σύμμαχο» την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, την ώρα που η Κυπριακή κυβέρνηση τάσσεται υπέρ του έργου αλλά υιοθετεί την βασική θέση της ΡΑΕΚ για έναρξη αποπληρωμής του από το 2029.
Ταυτόχρονα, διαρροές από την Κυπριακή πλευρά τοποθετούν στα 268 εκατομμύρια ευρώ το ποσό που καλείται να καταβάλλει φέτος ο ΑΔΜΗΕ, κυρίως στην κατασκευάστρια του καλωδίου Nexans, ενώ με ενδιαφέρον αναμένεται η παρέμβαση του κρατικού αμερικανικού fund DFC, το οποίο, όπως έχει ανακοινωθεί, προτίθεται να χρηματοδοτήσει το έργο με όρο, όμως, «την έγκαιρη ολοκλήρωση του ρυθμιστικού πλαισίου από τις ρυθμιστικές αρχές της Ελλάδας και της Κύπρου».
Η ελληνική κυβέρνηση κρατά δημοσίως πολύ χαμηλούς τόνους και είναι χαρακτηριστικό ότι δεν έχει υπάρξει καμία δημόσια τοποθέτηση έως τώρα, με υψηλόβαθμα κυβερνητικά στελέχη να διαμηνύουν σε κατ’ ιδίαν συζητήσεις τους ότι «το έργο βρίσκεται σε πολύ λεπτό σημείο».
Ωστόσο, ο Κύπριος υπουργός Ενέργειας, κ. Γιώργος Παπαναστασίου αποκάλυψε χθες, σε δηλώσεις του, ότι επικοινώνησαν μαζί του τόσο ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, κ. Θόδωρος Σκυλακάκης όσο και η υφυπουργός Ενέργειας κ. Αλεξάνδρα Σδούκου. «Μου ζητήθηκαν κάποιες διευκρινίσεις από τον Έλληνα υπουργό Ενέργειας και την υφυπουργό Ενέργειας της Ελλάδας, αλλά ήταν μόνο διευκρινιστικές και δεν ήταν θέμα πιέσεων», εξήγησε.
Κυπριακή κυβέρνηση: Υπέρ του έργου αλλά με έναρξη αποπληρωμής το 2029
Ο κ. Γ. Παπαναστασίου και ο αναπληρωτής κυβερνητικός εκπρόσωπος της Κύπρου, κ. Γιάννης Αντωνίου αποσαφήνισαν χθες το πλαίσιο των θέσεων της Κυπριακής κυβέρνησης. Ο κ. Αντωνίου δήλωσε ότι η κυβέρνηση επιθυμεί την πραγματοποίηση της διασύνδεσης αλλά διατηρεί, για την ώρα, κάποιες επιφυλάξεις, κυρίως ως προς την οικονομική πτυχή του έργου. Παράλληλα, ανέδειξε την ανεξαρτησία της ΡΑΕΚ.
Ο κ. Γ. Παπαναστασίου αποκάλυψε ότι την επόμενη εβδομάδα θα πραγματοποιηθεί τηλεδιάσκεψη για το έργο με πρωτοβουλία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και εξέπεμψε μηνύματα τόσο στο εξωτερικό όσο και στο εσωτερικό της χώρας του δηλώνοντας:
«Πρέπει να μελετηθεί σοβαρά η προειδοποίηση που θέτουν ενώπιον της Κυπριακής Δημοκρατίας η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και ο ΑΔΜΗΕ για τον κίνδυνο να μην προχωρήσει το έργο της ηλεκτρικής διασύνδεσης αν δεν διασφαλιστεί κάποιο έσοδο για τον φορέα υλοποίησης μέσω χρεώσεων στους καταναλωτές ηλεκτρισμού.
-Το πιο σωστό και πιο επιθυμητό για την κυβέρνηση θα ήταν να ξεκινήσει η χρέωση των καταναλωτών μετά τη λειτουργία της διασύνδεσης και όταν οι καταναλωτές θα απολαμβάνουν τα οφέλη από το έργο. Όμως, υπάρχει μια μεθοδολογία που προβλέπει κάποια εισοδήματα στον φορέα υλοποίησης στο στάδιο της κατασκευής και αφού δεν υπάρχουν εισροές σε αυτή τη φάση από χρηματοδότες ή επενδυτές, το έργο καθίσταται μη βιώσιμο χωρίς μια μικρή χρέωση στους καταναλωτές.
-Ο ΑΔΜΗΕ θα πρέπει να τεκμηριώσει εάν πράγματι το έργο δεν είναι βιώσιμο και θα πρέπει να το τεκμηριώσει στην ΡΑΕΚ, η οποία θα πρέπει να λάβει και την απόφαση.
-Το όφελος από τη λειτουργία στο μέλλον της ηλεκτρικής διασύνδεσης πιθανό να είναι πολλαπλάσιο από το κόστος που θα έχουν κατά την κατασκευή οι καταναλωτές και αυτό θα πρέπει να ληφθεί υπόψη από τη ΡΑΕΚ.
-Η ΡΑΕΚ είναι ανεξάρτητος θεσμός που προβλέπεται από το κοινοτικό κεκτημένο και η κυβέρνηση δεν μπορεί να επιβάλει ποια απόφαση θα πάρει η ΡΑΕΚ.
-Ο καθένας θα πρέπει να αναλάβει τις ευθύνες του αν το έργο δεν προχωρήσει».
Οι «καυτές πατάτες» του ΑΔΜΗΕ: Η DFC και οι πληρωμές των 268 εκατ. ευρώ
Στο μεταξύ, οικονομικά στοιχεία που αφορούν στην ηλεκτρική διασύνδεση Κρήτης-Κύπρου, συνολικού ύψους 1,9 δις ευρώ, ήλθαν χθες στη δημοσιότητα από κυπριακά μέσα ενημέρωσης.
Επικαλούμενα την πρόσφατη επιστολή του ΑΔΜΗΕ προς την ΡΑΕΚ αναφέρουν ότι ο ΑΔΜΗΕ έχει καταβάλλει μέχρι σήμερα το ποσό των 48.8 εκατ. ευρώ για την υποκατάστασή του στη θέση του απερχόμενου φορέα υλοποίησης EuroAsia Interconnector και άλλα 82 εκατ. ευρώ στη Nexans για να ξεκινήσει να κατασκευάζει το καλώδιο.
Σύμφωνα πάντα με τα δημοσιεύματα, εντός του 2024 επίκειται η καταβολή ποσών της τάξης των 248 εκατ. ευρώ, προφανώς στη Nexans, ενώ επιπλέον 20 εκατ. ευρώ θα δαπανηθούν ως εγγυητική επιστολή στη Siemens, για την προμήθεια των μετατροπέων τάσης στην Κοφίνου Κύπρου και την Κορακιά Κρήτης.
Όσον αφορά στα έσοδα, ο ΑΔΜΗΕ έχει λάβει 164,5 εκατ. ευρώ από την European Climate, Infrastructure and Environment Executive Agency (CINEA), δηλαδή το 25% της ευρωπαϊκής επιχορήγησης στο project, συνολικού ύψους 657,9 εκατ. ευρώ, από το Connecting Europe Facility.
Η πρώτη «καυτή πατάτα», λοιπόν, που καλείται να διαχειριστεί ο ΑΔΜΗΕ, εάν τελικά το έργο δεν προχωρήσει, είναι τι θα γίνει με την ευρωπαϊκή επιδότηση – η οποία θα συζητηθεί φυσικά και στην τηλεδιάσκεψη της επόμενης εβδομάδας-, ενώ βεβαίως μεγάλης σημασίας είναι τι θα γίνει με τη σύμβαση που έχει με την Nexans, η οποία έχει αρχίσει ήδη να κατασκευάζει το καλώδιο.
Σημαντική είναι και η γεωπολιτική διάσταση του θέματος στον άξονα Ελλάδας-Κύπρου-Ισραήλ-ΕΕ-ΗΠΑ. Υπενθυμίζεται ότι όταν στις 21 του περασμένου Μαΐου ο ΑΔΜΗΕ ανακοίνωσε ότι έλαβε επιστολή προθέσεως (Letter Of Intent) από το κρατικό αμερικανικό fund DFC για να συμμετέχει στο έργο, στο δελτίο τύπου αναφερόταν ρητά ότι «για την τελική επενδυτική απόφαση του DFC, βασική προϋπόθεση αποτελεί η έγκαιρη ολοκλήρωση του ρυθμιστικού πλαισίου από τις ρυθμιστικές αρχές της Ελλάδας και της Κύπρου».
Επισημαίνεται ότι η εμπλοκή του DFC στο έργο αξιολογείται ως κίνηση καθοριστικής σημασίας τόσο για γεωπολιτικούς όσο και οικονομικούς (προσέλκυση επενδυτών) λόγους.
