Του Γιώργου Νέλλα
Επενδύσεις σε παραγωγή ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές με ποσοστό επιδότησης που φθάνει έως το 55% για τις πολύ μικρές, μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις και το 45% για τις μεγάλες φέρνει το Ταμείο Ανάκαμψης για βιομηχανίες τροφίμων, τουριστικές επιχειρήσεις και αγροτικούς συνεταιρισμούς – ομάδες παραγωγών.
Πρόκειται για τη δράση «Οικονομικός Μετασχηματισμός του Αγροτικού Τομέα», στο πλαίσιο της οποίας τρία υποέργα προβλέπουν επιδοτήσεις για ΑΠΕ ως αναπόσπαστο τμήμα της συνολικής επένδυσης και ως το 30% του συνολικού προϋπολογισμού του επενδυτικού σχεδίου. Δηλαδή, εάν το επενδυτικό σχέδιο έχει προϋπολογισμό 10 εκατ. ευρώ, τότε η δαπάνη για ΑΠΕ (π.χ. φωτοβολταϊκά με net metering), μπορεί να ανέλθει έως τα 3 εκατ. ευρώ, με το ύψος της επιδότησης να ανέρχεται έως τα προαναφερθέντα ποσοστά και να συναρτάται από το μέγεθος της επιχείρησης και την περιφέρεια.
Όμως, στα επενδυτικά σχέδια μπορούν να περιληφθούν και δράσεις μείωσης της κατανάλωσης ενέργειας, όπως, για παράδειγμα, την αγορά καινούργιων οχημάτων για οδικές μεταφορές, σε ποσοστό επίσης έως το 30% του συνολικού προϋπολογισμού του επενδυτικού σχεδίου. Δηλαδή, στο προαναφερθέν παράδειγμα της επένδυσης ύψους 10 εκατ. ευρώ, η δαπάνη για μείωση κατανάλωσης ενέργειας μπορεί να ανέλθει στα 3 εκατ. ευρώ.
Έτσι, μια επιχείρηση μπορεί να συνδυάσει την παραγωγή ενέργειας από ΑΠΕ και τη μείωση της κατανάλωσης ενέργειας σε ποσοστό έως το 60% του επενδυτικού σχεδίου, δηλαδή έως τα 6 από τα 10 εκατ. ευρώ του προαναφερθέντος παραδείγματος.
Εάν σ’ αυτό συνυπολογιστεί ότι οι επενδύσεις του Ταμείου Ανάκαμψης προωθούνται με ταχείς ρυθμούς (τα επενδυτικά σχέδια αξιολογούνται αμέσως κι εφ’ όσον κριθούν επιλέξιμα εντάσσονται έως την εξάντληση του προϋπολογισμού), τότε είναι προφανές ότι είναι ιδιαίτερα συμφέρουσα για μια επιχείρηση, εφ’ όσον εντάσσεται στις προαναφερθείσες κατηγορίες, να ακολουθήσει αυτό το δρόμο για την υλοποίηση ενεργειακών επενδύσεων.
Πολύ περισσότερο καθώς στο επενδυτικό της σχέδιο θα πρέπει υποχρεωτικά να περιλαμβάνει μία από τις εξής δράσεις:
-Επενδύσεις σε μηχανολογικό εξοπλισμό με μειωμένη κατανάλωση ενέργειας.
-Προμήθεια οχημάτων του ανώτερου, διαθέσιμου προτύπου μέτρησης εκπομπών ρύπων, όπως ισχύει για κάθε κατηγορία οχημάτων.
-Επενδύσεις σε ΑΠΕ συμπεριλαμβανομένων των ΑΠΕ από ηλιακή ενέργεια.
-Επενδύσεις σε υποδομές που συμβάλλουν στην εξοικονόμηση ύδατος.
-Επενδύσεις σε μηχανολογικό εξοπλισμό που συμβάλλει στην εξοικονόμηση ύδατος.
-Επενδύσεις σε κτιριακές εγκαταστάσεις για την επίτευξη υψηλότερου συντελεστή ενεργειακής απόδοσης σε σχέση με τα ελάχιστα προβλεπόμενα στο ισχύον θεσμικό εθνικό και ενωσιακό πλαίσιο.
Όροι και προϋποθέσεις για τις ενεργειακές επενδύσεις
Για τις ενεργειακές επενδύσεις τίθενται, όμως, οι εξής όροι και προϋποθέσεις:
-«Ο εξοπλισμός παραγωγής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές δεν ενισχύεται ως μεμονωμένη δράση, αλλά ως τμήμα της συνολικής παραγωγικής επένδυσης.
-Οι επενδύεις σε ΑΠΕ, περιλαμβανομένης της ηλιακής ενέργειας, θα στηρίζονται σε σχετική μελέτη ενεργειακών απαιτήσεων και στην οποία γίνεται ανάλυση του ποσοστού κάλυψης των αναγκών λειτουργίας της επιχείρησης του δικαιούχου. Βάσει της μελέτης αυτής, γίνεται ανάλυση του τρόπου υποκατάστασης της ενέργειας και εκτιμάται η αποδοτικότητα της επένδυσης υποκατάστασης ενεργειακών αναγκών από ΑΠΕ (kWh παραγόμενης ενέργειας συστήματος ΑΠΕ / ευρώ επένδυσης, με ακρίβεια δύο δεκαδικών ψηφίων). Η σχετική μελέτη προσκομίζεται στο αίτημα πληρωμής που περιλαμβάνει τη δαπάνη των ΑΠΕ.
- Οι επενδύσεις για την παραγωγή βιοκαυσίμων είναι επιλέξιμες μόνον εφόσον χρησιμοποιούνται για την παραγωγή βιώσιμων βιοκαυσίμων που δεν είναι βασιζόμενα σε εδώδιμα φυτά.
-Οι ενισχύσεις χορηγούνται μόνο σε νέες εγκαταστάσεις ΑΠΕ. Καμία ενίσχυση δεν χορηγείται ούτε καταβάλλεται μετά την έναρξη λειτουργίας της εγκατάστασης και η ενίσχυση είναι ανεξάρτητη από την παραγωγή.
-Ως επιλέξιμες δαπάνες σε ΑΠΕ λογίζονται οι πρόσθετες επενδυτικές δαπάνες που είναι απαραίτητες για την προώθηση της παραγωγής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές και υπολογίζονται ως εξής:
- Όταν το κόστος της επένδυσης για την παραγωγή ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές μπορεί να προσδιοριστεί στο συνολικό επενδυτικό κόστος ως χωριστή επένδυση, για παράδειγμα ως εύκολα προσδιορίσιμο πρόσθετο κατασκευαστικό στοιχείο σε προϋφιστάμενη εγκατάσταση, αυτό το κόστος που σχετίζεται με την ενέργεια από ανανεώσιμες πηγές συνιστά τις επιλέξιμες δαπάνες
- Όταν το κόστος της επένδυσης για την παραγωγή ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές μπορεί να προσδιοριστεί με βάση παρόμοια, λιγότερο φιλική προς το περιβάλλον επένδυση, που θα μπορούσε προφανώς να πραγματοποιηθεί χωρίς την ενίσχυση, η διαφορά αυτή μεταξύ του κόστους των δύο επενδύσεων προσδιορίζει το κόστος που συνδέεται με την παραγωγή ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές και συνιστά τις επιλέξιμες δαπάνες.
Όσον αφορά στην προμήθεια οχημάτων
-για οχήματα με μικτό φορτίο έως 3,5 τόνους επιλέξιμα είναι τα ηλεκτρικά οχήματα, τα οχήματα μηδενικών εκπομπών CO2 και τα οχήματα που εκπέμπουν CO2 μικρότερο των 50g/Km.
-ενώ για οχήματα των κατηγοριών Ν1, Ν2 και γενικά το σύνολο των βαρέων οχημάτων, επιλέξιμα είναι τα βαριά επαγγελματικά οχήματα μηδενικών εκπομπών και τα βαριά επαγγελματικά οχήματα χαμηλών εκπομπών όπως ορίζονται στον Καν. 2019/1242.
Τα τρία υποέργα που «ξεκλειδώνουν» επενδύσεις
Από τα τρία υποέργα της δράσης «Οικονομικός Μετασχηματισμός του Αγροτικού Τομέα», στο πρώτο, Καινοτομία και Πράσινη Μετάβαση στη Μεταποίηση Αγροτικών Προϊόντων» άρχισε ήδη η υποβολή αιτήσεων από την περασμένη Τετάρτη 15 Ιουνίου (η προθεσμία για όλα τα υποέργα εκπνέει στις 30 Σεπτεμβρίου) και μάλιστα το ενδιαφέρον που εκδηλώθηκε από επιχειρήσεις ήταν πάρα πολύ μεγάλο αφού τα 54 επενδυτικά σχέδια που υποβλήθηκαν υπερκαλύπτουν κατά 140% τον διαθέσιμο προϋπολογισμό των 90.760.500 ευρώ (ο αιτούμενος προϋπολογισμός ανέρχεται σε 126.780.395 ευρώ). Ισόποσος είναι ο προϋπολογισμός για συνεταιρισμούς, από τον οποίο απομένουν να καλυφθούν περίπου 55.823.237 ευρώ.
Στο συγκεκριμένο υποέργο μπορούν να υποβληθούν προς ένταξη επενδυτικά σχέδια 500.000 -7.500.000 ευρώ για πολύ μικρές, μικρές και 2.000.000-12.500.000 ευρώ για μεγάλες επιχειρήσεις με το ύψος της επιδότησης να κυμαίνεται ως εξής
| ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ | ΜΕΓΑΛΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ | ΜΕΣΑΙΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ | ΜΙΚΡΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ | |
| Βόρειο Αιγαίο | 45% | 55% | 55% | |
| Κρήτη | 40% | 50% | 55% | |
| Ανατολική Μακεδονία - Θράκη | 45% | 55% | 55% | |
| Κεντρική Μακεδονία | 45% | 55% | 55% | |
| Δυτική Μακεδονία | 40% | 50% | 55% | |
| Ήπειρος | 45% | 55% | 55% | |
| Θεσσαλία | 45% | 55% | 55% | |
| Ιόνια Νησιά | 40% | 50% | 55% | |
| Δυτική Ελλάδα | 45% | 55% | 55% | |
| Στερεά Ελλάδα | 40% | 50% | 55% | |
| Πελοπόννησος | 40% | 50% | 55% | |
| Νότιο Αιγαίο | 30% | 50% | 50% | |
| Ανατολική Αττική / Δυτική Αττική /Πειραιάς & Νήσοι | 25% | 35% | 45% | |
| Δυτικός Τομέας Αθηνών | 15% | 25% | 35% |
Για να ενταχθεί μια επιχείρηση στο συγκεκριμένο υποέργο θα πρέπει να χρησιμοποιεί πρώτες ύλες (αγροτικά προϊόντα) που να προέρχονται από συμβολαιακή γεωργία σε ποσοστό τουλάχιστον 40% και για περίοδο τριών ετών μετά την επένδυση.
Παράλληλα, απαιτείται τουλάχιστον μία δράση σε επενδύσεις με σκοπό την ανάπτυξη καινοτόμων προϊόντων ή/και σύγχρονων παραγωγικών μεθόδων και διαδικασιών. Ενδεικτικά αναφέρονται επενδύσεις σε σύγχρονα συστήματα τηλε-ελέγχου και καταγραφής/παρακολούθησης της παραγωγικής διαδικασίας.
Αγροτουρισμός
Οι αιτήσεις στο δεύτερο υποέργο, τον «Πράσινο Αγροτουρισμό», προϋπολογισμού (δημόσιας δαπάνης) 49.000.000 ευρώ ξεκινούν στις 5 Ιουλίου με επενδυτικά σχέδια προϋπολογισμού 500.000-7.500.000 ευρώ για τις πολύ μικρές, μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις και 500.000-12.500.000 ευρώ για τις μεγάλες επιχειρήσεις. Το ύψος της επιχορήγησης διαμορφώνεται ως εξής:
| ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ | ΜΕΓΑΛΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ | ΜΕΣΑΙΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ | ΜΙΚΡΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ |
| Βόρειο Αιγαίο | 30% | 40% | 50% |
| Κρήτη | 30% | 40% | 50% |
| Ανατολική Μακεδονία - Θράκη | 30% | 40% | 50% |
| Κεντρική Μακεδονία | 30% | 40% | 50% |
| Δυτική Μακεδονία | 40% | 50% | 50% |
| Ήπειρος | 30% | 40% | 50% |
| Θεσσαλία | 30% | 40% | 50% |
| Ιόνια Νησιά | 30% | 40% | 50% |
| Δυτική Ελλάδα | 30% | 40% | 50% |
| Στερεά Ελλάδα (πλην Εύβοιας) | 30% | 40% | 50% |
| Εύβοια | 40% | 50% | 50% |
| Πελοπόννησος (πλην Αρκαδίας) | 30% | 40% | 50% |
| Αρκαδία | 40% | 50% | 50% |
| Νότιο Αιγαίο | 30% | 40% | 50% |
| Ανατολική Αττική / Δυτική Αττική /Πειραιάς & Νήσοι | 25% | 35% | 45% |
| Δυτικός Τομέας Αθηνών | 15% | 25% | 35% |
Για να ενταχθεί μια επιχείρηση του τομέα του τουρισμού στο συγκεκριμένο υποέργο θα πρέπει στο επενδυτικό της σχέδιο από τη μία να έχει μία επένδυση στον άξονα της πράσινης μετάβασης, όπως ακριβώς και στο προανερθέν υποέργο της Καινοτομίας, και από την άλλη να υποβάλει σχέδιο βιώσιμου αγροοτουρισμού στο οποίο να περιλαμβάνεται τουλάχιστον μία από τις εξής δράσεις:
-Προώθηση της τοπικής γαστρονομίας, σύνδεση της αγροδιατροφής με τις γαστρονομικές συνήθειες της περιοχής, κοινές δράσεις με τοπικές επιχειρήσεις του κλάδου της εστίασης κ.ά.).
-Προώθηση της τοπικής πολιτιστικής κληρονομιάς μέσα από αγροτικές δραστηριότητες (π.χ. συμμετοχή σε παραγωγικές και μεταποιητικές δραστηριότητες του πρωτογενούς τομέα της περιοχής παρέμβασης και σύνδεση της πολιτιστικής και λαογραφικής παράδοσης με τον τουρισμό – όπως γιορτές οίνου, φεστιβάλ γευσιγνωσίας κ.ά.).
-Διασύνδεση της ενισχυόμενης τουριστικής δραστηριότητας με τοπικές επιχειρήσεις και φορείς στο πλαίσιο υλοποίησης δράσεων βιωματικού τουρισμού (π.χ. σύμφωνα συνεργασίας με πολιτιστικούς φορείς, τοπικές επιχειρήσεις του αγροδιατροφικού τομέα, συμμετοχή σε καλλιεργητικές ή/και μεταποιητικές δραστηριότητες κ.ά.)
Μαζί με το πλάνο πρέπει να υποβληθεί και μνημόνιο συνεργασίας της επιχείρησης που υποβάλλει το επιχειρηματικό σχέδιο με τουλάχιστον 5 νομικές και συλλογικές οντότητες (επιχειρήσεις και φορείς) της περιοχής.
Εκσυγχρονισμός του αγροτικού τομέα
Στο τρίτο υποέργο «Εκσυγχρονισμός του αγροτικού τομέα», προϋπολογισμού 98.111.000 ευρώ, οι αιτήσεις ξεκινούν στις 18 Ιουλίου με επενδυτικά σχέδια προϋπολογισμού 500.000-3.000.000 ευρώ για τις πολύ μικρές, μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις και 1.000.000-10.000.000 ευρώ για τις μεγάλες επιχειρήσεις. Το ύψος της επιχορήγησης διαμορφώνεται ως εξής:
| ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ | ΜΕΓΑΛΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ | ΜΕΣΑΙΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ | ΜΙΚΡΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ |
| Βόρειο Αιγαίο | 40% | 50% | 50% |
| Κρήτη | 35% | 50% | 50% |
| Ανατολική Μακεδονία - Θράκη | 40% | 50% | 50% |
| Κεντρική Μακεδονία | 40% | 50% | 50% |
| Δυτική Μακεδονία | 40% | 50% | 50% |
| Ήπειρος | 40% | 50% | 50% |
| Θεσσαλία | 45% | 50% | 50% |
| Ιόνια Νησιά | 35% | 50% | 50% |
| Δυτική Ελλάδα | 40% | 50% | 50% |
| Στερεά Ελλάδα (πλην Εύβοιας) | 35% | 40% | 50% |
| Εύβοια | 40% | 50% | 50% |
| Πελοπόννησος (πλην Αρκαδίας) | 35% | 50% | 50% |
| Αρκαδία | 40% | 50% | 50% |
| Νότιο Αιγαίο | 30% | 40% | 50% |
| Ανατολική Αττική / Δυτική Αττική /Πειραιάς & Νήσοι | 25% | 35% | 40% |
| Δυτικός Τομέας Αθηνών | 15% | 25% | 35% |
Για να ενταχθεί ένα επενδυτικό έργο στο συγκεκριμένο υποέργο θα πρέπει να εκπληρώνει έναν από τους παρακάτω στόχους:
-Η αύξηση του βαθμού συνεργασίας στον πρωτογενή τομέα
-Η βελτίωση της οικονομικής αποδοτικότητας όλων των γεωργικών εκμεταλλεύσεων
-Η διευκόλυνση της αναδιάρθρωσης και του εκσυγχρονισμού των γεωργικών εκμεταλλεύσεων
-Η βελτίωση της θέσης του αγροτών στην αλυσίδα αξίας
-Η καθετοποίηση της παραγωγικής διαδικασίας
-Η εφαρμογή της συμβολαιακής γεωργίας
-Η ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας των προϊόντων στις αγορές μέσα από την αξιοποίηση της έρευνας, της σύγχρονης τεχνολογίας και των ψηφιακών εργαλείων
-Η ενσωμάτωση διαδικασιών καινοτομίας και χρήσης νέων τεχνολογιών αλλά και διαδικασιών φιλικών προς το περιβάλλον, που περιορίζουν το φαινόμενο της κλιματικής αλλαγής
-Η βιώσιμη ανάπτυξη και η αποδοτικότερη διαχείριση των φυσικών πόρων
-Η δημιουργία του κατάλληλου υπόβαθρου για την παραγωγή προϊόντων υψηλής προστιθέμενης αξίας και στην τυποποίηση και εμπορία αυτών, ιδανικά σε συνθήκες που τονίζουν τα συγκριτικά πλεονεκτήματα του ελληνικού αγροδιατροφικού τομέα
