Το «ταξίδι» του νέου αγωγού φυσικού αερίου Ελλάδας – Βόρειας Μακεδονίας ξεκίνησε καθώς η ΤΕΡΝΑ έβαλε μπρος τις μηχανές, αρχίζοντας τις πρόδρομες εργασίες για το ελληνικό σκέλος του έργου.
Ο προϋπολογισμός του έργου αναθεωρήθηκε από τον ΔΕΣΦΑ στα 92 εκατ. ευρώ (από 67 εκατ. ευρώ στο προηγούμενο πρόγραμμα). Ο Διαχειριστής «τρέχει» και τον διαγωνισμό – τα αποτελέσματα του οποίου αναμένονται το αμέσως επόμενο διάστημα – για την κατασκευή του μετρητικού σταθμού, που είναι κρίσιμος για την ομαλή λειτουργία του αγωγού.
Την ίδια στιγμή, μετά από καθυστερήσεις της γειτονικής χώρας, για την άνοιξη 2026 (σε περίπου ένα χρόνο από σήμερα) μετατίθεται η ολοκλήρωση της κατασκευής του αγωγού (βάσει του προγραμματισμού του ΔΕΣΦΑ) που θα καλύψει σε μεγάλο βαθμό τις βασικές ενεργειακές ανάγκες των δύο χωρών. Αρχικός στόχος ήταν το αέριο… να μπει στο αυλάκι το καλοκαίρι του 2025. Πάντως, δεδομένων των καθυστερήσεων που ήδη καταγράφηκαν από τη Βόρεια Μακεδονία δεν αποκλείεται να οδεύσει προς το 2027 η λειτουργία του αγωγού.
Σκοπός του έργου είναι η διασύνδεση των συστημάτων φυσικού αερίου Ελλάδας και Βόρειας Μακεδονίας προκειμένου να διαφοροποιηθούν οι πηγές προμήθειας φυσικού αερίου στη Βόρεια Μακεδονία.
Μέσω του project αυτού αναμένεται, επίσης, να ανοίξει μία «πύλη» εισόδου τόσο στη γειτονική χώρα τόσο για το αζέρικο αέριο όσο και για τα φορτία LNG που θα εισέρχονται στο Εθνικό Σύστημα Φυσικού Αερίου της Ελλάδας μέσω των Τερματικών της Ρεβυθούσας και της Αλεξανδρούπολης.
Ο hydrogen ready αγωγός
H ΤΕΡΝΑ προκρίθηκε ως ανάδοχος για το ελληνικό σκέλος του αγωγού Ελλάδας – Βόρειας Μακεδονίας, με την εταιρεία να αναλαμβάνει τον λεπτομερή σχεδιασμό, την προμήθεια υλικών και την κατασκευή του αγωγού υψηλής πίεσης Νέα Μεσημβρία - Εύζωνοι/ Γευγελή.
Το ελληνικό τμήμα, μήκους 57 χλμ., θα ξεκινά από την περιοχή της Νέας Μεσημβρίας και θα καταλήγει στην περιοχή των Ευζώνων – Γευγελής. Από εκεί θα ξεκινά το εκτός συνόρων σκέλος του έργου, μήκους 68 χιλιομέτρων, το οποίο θα καταλήγει στην περιοχή του Νεγκότινο. Ο αγωγός θα έχει συνολικό μήκος 125 χιλιόμετρα, ώστε να διασυνδέει τα συστήματα μεταφοράς αερίου των δύο χωρών.
Παράλληλα, θα είναι «Hydrogen Ready», δηλαδή θα κατασκευασθεί με τεχνικές προδιαγραφές ώστε να είναι συμβατός στη μεταφορά έως και 100% «πράσινου» υδρογόνου. Επομένως, προορίζεται να αποτελέσει στο μέλλον μέρος του δικτύου αγωγών που θα αναπτυχθούν στην περιοχή για τη διακίνηση ανανεώσιμου αερίου.
Η Nomagas (από την πλευρά της Βόρειας Μακεδονίας) επαναπροκήρυξε τον διαγωνισμό ύψους 84 εκατ. ευρώ για την κατασκευή του αγωγού στο δικό της έδαφος. Η επαναπροκήρυξη κρίθηκε η μόνη εφικτή λύση ώστε το εν λόγω σκέλος του έργου να μπορεί να λάβει χρηματοδότηση από την ΕΤΕπ.
Πλέον, αφού έχει ανακηρυχτεί ο ανάδοχος, αναμένεται το τελικό πράσινο φως για τη χρηματοδότηση, γεγονός που θα ανοίξει τον δρόμο της έναρξης των εργασιών, η οποία εκτιμάται πως δε θα αργήσει. Αν πάντως ξεπεράσουμε το καλοκαίρι, δύσκολα θα επιτευχθεί ο στόχος για λειτουργία του αγωγού την άνοιξη του 2026.
Τα οφέλη
Ο αγωγός θα δώσει την δυνατότητα στη Βόρεια Μακεδονία να προχωρήσει σε περαιτέρω διαφοροποίηση των πηγών εφοδιασμού της, ανοίγοντας παράλληλα νέους ενεργειακούς διαδρόμους οι οποίοι θα ισχυροποιήσουν τους ενεργειακούς δεσμούς Βαλκανίων και ΕΕ, μειώνοντας την εξάρτηση από το ρωσικό αέριο.
Την ίδια στιγμή, η Ελλάδα διευρύνει το στίγμα της ως ενεργειακός στυλοβάτης της Νοτιοανατολικής Ευρώπης, με τη μεταφορά φυσικού αερίου από το ελληνικό Εθνικό Σύστημα Μεταφοράς Φυσικού Αερίου στη Βόρεια Μακεδονία και από εκεί στην υπόλοιπη Ευρώπη ενώ παράλληλα ανοίγει και μία νέα αγορά για τις ελληνικές εξαγωγές ενέργειας.
Το ευρύτερο γεωστρατηγικό πλαίσιο και η Σερβία
Δεν υπάρχει αμφιβολία πως η γεωπολιτική και γεωστρατηγική αξία του έργου αποκτούν νευραλγική σημασία, ειδικά αν συνυπολογίσουμε στο νέο ενεργειακό τοπίο που σταδιακά αναδύεται και το project του Κάθετου Διαδρόμου για την ανάπτυξη εναλλακτικών οδεύσεων τροφοδοσίας των Βαλκανίων, της Ανατολικής καθώς και της Κεντρικής Ευρώπης με φυσικό αέριο.
Ανοίγοντας την εικόνα, στην εξίσωση μπαίνει και η προοπτική κατασκευής του διασυνδετήριου αγωγού Βόρειας Μακεδονίας – Σερβίας (βάσει και επίσημων δηλώσεων αξιωματούχων της σερβικής κυβέρνησης), με το Βελιγράδι να κάνει ένα σημαντικό βήμα απομάκρυνσης από το ρωσικό αέριο και την Ελλάδα να τροφοδοτεί, μέσω Βόρειας Μακεδονίας και τη Σερβία με αέριο.
