Σχέδιο με στόχο τον περιορισμό της κατανάλωσης φυσικού αερίου στα κράτη μέλη της ΕΕ μέχρι και 15% μέσα στους αμέσως επόμενους μήνες, προτείνει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή με στόχο την αντιμετώπιση ενδεχόμενων μειωμένων προμηθειών από την Gazprom. Η διακοπή της τροφοδοσίας χωρών της ΕΕ τις τελευταίες μέρες από την Ρωσία προκάλεσε μεγάλη ανησυχία στις Βρυξέλλες και στις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες ενόψει και του ερχομού του χειμώνα, ωθώντας την Επιτροπή στην υποβολή της σημερινής πρότασης.
Η Κομισιόν, όπως μεταδίδει η DW, προτείνει σε πρώτη φάση την εθελοντική μείωση της κατανάλωσης φυσικού αερίου, ενώ επισημαίνει ότι μέσα στους επόμενους μήνες και ανάλογα με την εξέλιξη της κατάστασης, η πρόταση θα μπορούσε να αποκτήσει δεσμευτικό χαρακτήρα. Μάλιστα, η Επιτροπή καλεί όλους τους δημόσιους φορείς, καταναλωτές, νοικοκυριά και προμηθευτές ηλεκτρικής ενέργειας να λάβουν έκτακτα μέτρα για την εξοικονόμηση φυσικού αερίου.
Αντιδράσεις στην υποχρεωτικότητα
Αξίζει να σημειωθεί ότι πιθανή προώθηση ενός δεσμευτικού πλαισίου για τις ποσοστώσεις μειώσεων, εκτιμάται ότι θα οδηγήσει σε ένα νέο κύκλο αντιπαράθεσης μεταξύ των κρατών μελών του Ευρωπαϊκού Βορρά και του Ευρωπαϊκού Νότου. Συγκεκριμένα με βάση αναφορές και στον τύπο αλλά και διακινούμενες πληροφορίες σε μια τέτοια περίπτωση η αντίδραση πολλών κρατών μελών ειδικά του Νότου θα είναι έντονη. Μια τυχόν τέτοια απόφαση εφόσον ληφθεί, καθώς βέβαια, θα περάσει και από το Συμβούλιο Υπουργών, που θα συνεδριάσει στις 26 Ιουλίου, θα μεταβιβάζει στα θεσμικά όργανα της ΕΕ, μια αρμοδιότητα που ανήκει σήμερα στα κράτη μέλη. Και βέβαια θα απαιτήσει την διαμόρφωση ενός νέου Κανονισμού του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου με το νέο θεσμικό πλαίσιο έτσι ώστε οι περικοπές κατανάλωσης καυσίμου σε όλα τα κράτη-μέλη να έχουν υποχρεωτικό χαρακτήρα.
Να σημειωθεί ότι μέσα από την επιλογή για διαμόρφωση πλαισίου περικοπών μέσα από Κανονισμό του Συμβουλίου μπορεί να παρακαμφθεί το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Επίσης η έγκριση ενός τέτοιου Κανονισμού μπορεί να γίνει με ενισχυμένη πλειοψηφία, χωρίς την απειλή βέτο από κάποια χώρα.
Για να γίνει όμως η ενεργοποίησή του Κανονισμού θα πρέπει να κηρυχθεί Κατάσταση Επιφυλακής (Επίπεδο Συναγερμού 2) από την Κομισιόν, κάτι που γίνεται εφόσον κριθεί ότι υπάρχει σοβαρή διαταραχή του εφοδιασμού της Ευρώπης, μετά από σχετικό αίτημα τουλάχιστον δύο κρατών-μελών.
Η διχογνωμία
Πάντως, μια πρόταση για “φυσικό αέριο με το δελτίο” εκτιμάται ότι έχει στόχο την εξομοίωση του Βορρά, που λόγω βιομηχανίας έχει μεγάλη εξάρτηση από το ρωσικό αέριο, με το Νότο, όπου δεν υφίσταται τέτοιο ζήτημα καθώς υπάρχουν οι εναλλακτικές του Νότιου Διαδρόμου ή των πηγών τροφοδοσίας με LNG.
Χαρακτηριστική η αναφορά κορυφαίου παράγοντα του οικονομικού επιτελείου που σε συνομιλια με δημοσιογράφους τόνιζε ότι η Ελλάδα έχει μικρότερη χρήση αερίου στη βιομηχανία. “Εχουμε μικρότερη βιομηχανία από τις βόρειες χώρες αλλά και ,μικρότερη έκθεση σε αέριο γιατί δεν είχε προλάβει να μπει λόγω πυκνοτητας δικτύου, σε χρήση. Έχουμε μεγαλύτερη ευχέρεια προσαρμογης και στο φυσικό αέριο που χρησιμοποιείται για θέρμανση επίσης” ανέφερε εστιάζοντας ωστόσο στην μεγάλη εξάρτηση της χώρας ως προς την ηλεκτροπαραγωγή από το φυσικό αέριο. Εκεί είναι άλλωστε όπου “πονάει” ο Ευρωπαϊκός Νότος, κάτι που αναμένεται να αναδειχθεί με αφορμή την πρόταση της Κομισιόν ως παράπλευρο αίτημα για δομική παρέμβαση σε σχέση με τις προμήθειες αερίου.
Βέβαια, στόχος της Κομισιόν είναι να περιορίσει τη χρήση του φυσικού αερίου κατά 60 δισ. κ.μ. ενόψει του επερχόμενου χειμώνα και με αυτόν τον τρόπο να απομειώσει τη δυνατότητα παρέμβασης της Μόσχας στη διαμόρφωση των τιμών.
Τα μέτρα που προτείνει η Κομισιόν
Μεταξύ των μέτρων, πάντως, προτείνεται στις κυβερνήσεις να συμπεριλάβουν την παροχή οικονομικών κινήτρων προς τις επιχειρήσεις για τη μείωση της χρήσης φυσικού αερίου και την στροφή σε άλλα καύσιμα, καθώς επίσης και την πραγματοποίηση ενημερωτικών εκστρατειών στους καταναλωτές να περιορίσουν στο μέτρο του δυνατού τις θερμοκρασίες στη θέρμανση και τον κλιματισμό.
Σύμφωνα με υπολογισμούς των κοινοτικών υπηρεσιών στις Βρυξέλλες, εάν η Ρωσία διακόψει πλήρως την παροχή φυσικού αερίου στην ΕΕ, η οικονομία θα μπορούσε να συρρικνωθεί ακόμη και 1,5%. Θα πρέπει να σημειωθεί ότι έχει αποφασιστεί σε κοινοτικό επίπεδο η αύξηση των αποθεμάτων φυσικού αερίου στα κράτη μέλη μέχρι το 80% των δυνατοτήτων μέχρι το τέλος Οκτωβρίου, ωστόσο μέχρι σήμερα το ποσοστό αυτό βρίσκεται στο 56% και η επίτευξη του στόχου φαίνεται ιδιαίτερα δύσκολη. Η Επιτροπή από την πλευρά της υπέγραψε στην αρχή της εβδομάδας μνημόνιο με τον Αζερμπατζάν το οποίο θα μπορούσε να οδηγήσει σε διπλασιασμό των εισαγωγών φυσικού αερίου από τη χώρα αυτή, ενώ για φέτος προβλέπεται μια αύξηση της τάξης του 50%.
