Με σύσκεψη που θα πραγματοποιηθεί αύριο Τρίτη με πρωτοβουλία του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας, θα γίνει το πρώτο βήμα ώστε να προσδιοριστεί ο βαθμός στον οποίο η Ελλάδα θα συμμετάσχει στον μηχανισμό που έχει δημιουργήσει η Ε.Ε., για την από κοινού προμήθεια ποσοτήτων αερίου από όλα τα κράτη-μέλη ενόψει του επόμενου χειμώνα.
Σύμφωνα με πληροφορίες του Insider.gr, στη σύσκεψη έχουν κληθεί να πάρουν μέρος όλες οι εγχώριες εταιρείες που έχουν σχέση με την ελληνική αγορά αερίου, από την πλευρά τόσο της προμήθειας όσο και της κατανάλωσης. Έτσι, θα δώσουν το «παρών» οι επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στη χονδρεμπορική εισάγοντας καύσιμο, όλες οι επιχειρήσεις οι οποίες διαθέτουν ηλεκτροπαραγωγικές μονάδες αερίου, καθώς και φορείς των βιομηχανιών.
Με αυτό τον τρόπο, στόχος είναι να εκκινήσει η διαδικασία προσδιορισμού των ποσοτήτων αερίου που οι εγχώριοι «παίκτες» θα θελήσουν να εξασφαλίσουν για την επόμενη χειμερινή περίοδο, μέσω του μηχανισμού της Κομισιόν. Αυτό σημαίνει πως οι συγκεκριμένες ποσότητες θα προστεθούν στη συνολική ζήτηση που θα ενδιαφερθούν να καλύψουν με τον ίδιο τρόπο και τα υπόλοιπα κράτη-μέλη, ώστε να διαμορφωθεί το πανευρωπαϊκό «καλάθι», για το οποίο θα αναζητηθούν οι αντίστοιχες παραγγελίες αερίου από τους αξιόπιστους προμηθευτές της Ε.Ε.
Μεγαλύτερη διαπραγματευτική ισχύ
Σύμφωνα με πρόσφατες δηλώσεις του Επιτρόπου για τις διακρατικές σχέσεις της ΕΕ, Μάρος Σέφτσοβιτς, η Κομισιόν σκοπεύει να προχωρήσει στις πρώτες κοινές αγορές φυσικού αερίου για την Ευρωπαϊκή Ένωση «αρκετά πριν από το καλοκαίρι» του 2023.
Υπενθυμίζεται για τον μηχανισμό υπήρχε συμφωνία επί της αρχής των Ευρωπαίων υπουργών Ενέργειας, ήδη από τον Οκτώβριο. Μία από τις βασικές αποστολές του είναι να αποτραπεί ο ανταγωνισμός των κρατών-μελών στις διεθνείς αγορές για τη διασφάλιση εισαγωγών αερίου, ο οποίος είχε ως συνέπεια να αυξηθούν οι τιμές. Αντίθετα, με την από κοινού διαπραγμάτευση για μέρος της συνολικής ευρωπαϊκής ζήτησης, θα αποκτήσουν μεγαλύτερη διαπραγματευτική βαρύτητα οι Ευρωπαίοι εισαγωγείς, δημιουργώντας επομένως τις προϋποθέσεις για πιο ανταγωνιστικές τιμές καυσίμου.
Αξίζει να σημειωθεί ότι ο ρόλος του εν λόγω εργαλείου ενισχύθηκε ακόμη περισσότερο στα τέλη του προηγούμενου έτους, ώστε να διασφαλισθεί η αναπλήρωση των ευρωπαϊκών αποθηκών αερίου για τον χειμώνα 2023-2024, οι οποίες θα πρέπει να είναι ξανά γεμάτες κατά 90% έως τον επόμενο Νοέμβριο. Έτσι, σύμφωνα με τον Κανονισμό που εγκρίθηκε στις 19 Δεκεμβρίου από τη Σύνοδο των Ευρωπαίων υπουργών Ενέργειας, μαζί με την επιβολή πλαφόν στην τιμή του αερίου, κατέστη υποχρεωτική η συμμετοχή των κρατών-μελών στην πανευρωπαϊκή συγκέντρωση της ζήτησης, για τουλάχιστον το 15 % των υποχρεώσεων πλήρωσης των εγκαταστάσεων αποθήκευσής τους.
Έμφαση στην αναπλήρωση των αποθηκών
Ο λόγος που προτεραιοποιήθηκε η αναπλήρωση των αποθηκών είναι η διαφαινόμενη δυσκολία που θα αντιμετωπίσει η Ευρώπη, στο να «θωρακιστεί» ενόψει του επόμενου χειμώνα, καθώς πλέον το πιο πιθανό είναι να μην μπορεί να βασιστεί στις έστω και περιορισμένες εισαγωγές ρωσικού καυσίμου. Μάλιστα, σύμφωνα με τον Διεθνή Οργανισμό Ενέργειας (IEA), παρά τα «αντίμετρα» που έχει ήδη θέσει σε εφαρμογή η Ευρώπη, εκτιμάται πως το κενό στις εισαγωγές αναμένεται να αγγίξει τα 30 δισ. κυβικά μέτρα αερίου.
Στην περίπτωση πάντως της χώρας μας, που δεν διαθέτει κάποια εγκατάσταση αποθήκευσης αερίου, η συμμετοχή στον μηχανισμό κοινών αγορών τίθεται σε εθελοντική βάση. Επομένως, τίθεται στην διακριτική ευχέρεια των εγχώριων «παικτών» το αν θα αξιοποιήσουν το εν λόγω εργαλείο – όπως ισχύει και για τη ζήτηση πάνω από 15% των κρατών-μελών που έχουν αποθήκες αερίου.
Συγκέντρωση και της ζήτησης υδρογόνου στο μέλλον
Αξίζει να σημειωθεί ότι ο μηχανισμός των κοινών προμηθειών αερίου αποτελεί ένα από τα μέτρα που «ξεμπλόκαραν» μετά τη συμφωνία των κρατών-μελών για την επιβολή πλαφόν στην τιμή του καυσίμου. Δυνατότητα συμμετοχής στις κοινές αγορές έχουν επίσης και χώρες εκτός της Ε.Ε., οι οποίες συμμετέχουν στην Ενεργειακή Κοινότητα. Έτσι, στην περιφερειακή ομάδα που ανήκει η χώρα μας, συμπεριλαμβάνονται επίσης η Βουλγαρία, η Ρουμανία, η Σερβία, η Βόρεια Μακεδονία, η Μολδαβία και η Ουκρανία.
Η Κομισιόν διαβλέπει ότι ο μηχανισμός πιθανότατα θα έχει να διαδραματίσει κρίσιμο ρόλο στην ενεργειακή ασφάλεια και τον χειμώνα του 2025. Κι αυτό γιατί εκτιμά πως θα παραταθεί πέρνα του επόμενου χειμώνα το κενό στις εισαγωγές αερίου.
Από την άλλη πλευρά, το εργαλείο αυτό έχει σχεδιαστεί από την Κομισιόν και με μακροπρόθεσμη προοπτική, προβλέποντας επίσης τη συγκέντρωση στο μέλλον της ζήτησης για «πράσινο» υδρογόνο σε πανευρωπαϊκό επίπεδο. Σύμφωνα με το REPowerEU, από το 2030 η Ε.Ε. θα εισάγει 10 εκατομμυρίων τόνους ανανεώσιμου αερίου.
