Υψηλό ενδιαφέρον των χρηστών να δεσμεύσουν δυναμικότητα στο Εθνικό Σύστημα Φυσικού Αερίου έδειξαν οι ετήσιες δημοπρασίες που διενήργησε ο ΔΕΣΦΑ κατά τις οποίες εγχώριοι και διεθνείς «παίκτες» κλήθηκαν να κατακυρώσουν δυναμικότητα στις εξόδους και τις εισόδους του ΕΣΦΑ, για εισαγωγές και εξαγωγές αερίου μέσω της Ελλάδας.
Το άλλο σημαντικό στοιχείο που προέκυψε από τις δημοπρασίες είναι το ότι ακόμα και αν η Ελλάδα αποθήκευε φυσικό αέριο στην Ιταλία (όπως έπραξε και πέρυσι), δεν θα μπορούσε να αξιοποιήσει τις «στοκαρισμένες» ποσότητες για να καλύψει τυχόν κενό στον εφοδιασμό της. Η σχετική είσοδος στο ΕΣΦΑ για την προοπτική αποθήκευσης αερίου στην Ιταλία βρίσκεται στη Νέα Μεσήμβρια, για την οποία από τις δημοπρασίες προέκυψε ότι δεν θα μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την εισαγωγή αυτού του στοκ στη γειτονική χώρα.
Μέσω εικονικών εισαγωγών
Οι ποσότητες φυσικού αερίου, που αποθηκεύονται στην Ιταλία, μπορούν να μεταφερθούν στην Ελλάδα μέσω εικονικών εισαγωγών μέσω του Διαδριατικού Αγωγού (TAP), «περνώντας» από την είσοδο στη Νέα Μεσημβρία – δηλαδή το σημείο διασύνδεσης του ΤΑΡ με το ΕΣΦΑ. Από τις περσινές ετήσιες δημοπρασίες είχε απομείνει μικρή ελεύθερη δυναμικότητα σε αυτό το σημείο «εισόδου» που μπορούσε να αξιοποιηθεί.
Αντίθετα, από τις φετινές δημοπρασίες δεν απέμεινε καθόλου ελεύθερη δυναμικότητα, μπλοκάροντας την προοπτική εικονικών εισαγωγών. Τυπικά υπάρχει επίσης η δυνατότητα αποθήκευσης αερίου στη Βουλγαρία. Ωστόσο, η εκεί μοναδική αποθήκη (στο Chiren) έχει πολύ μικρότερη χωρητικότητα, ενώ οι πηγές τροφοδοσίας της γειτονικής χώρας με αέριο καθιστούν τη συγκεκριμένη λύση εξαιρετικά βραχυπρόθεσμη
Διαπραγματευτικό όπλο για την Ελλάδα
Το στοιχείο αυτό αναμένεται να χρησιμοποιηθεί από την ελληνική πλευρά ως διαπραγματευτικό όπλο στις συζητήσεις με την Κομισιόν για την επικαιροποίηση των μέτρων για την ασφάλεια εφοδιασμού σε φυσικό αέριο τον επόμενο χειμώνα.
Βέβαια η συνολική εικόνα για τη θέση της Ελλάδας -σε σχέση για την αρχική απαίτηση για αποθήκευση 7,5 Τεραβατωρών φυσικού αερίου που κρίνεται μη ρεαλιστική από τεχνικής και οικονομικής πλευράς από την αγορά- θα προκύψει μετά την επικαιροποίηση του Σχεδίου Προληπτικής Δράσης, δηλαδή του συνόλου των μέτρων θωράκισης από τον κίνδυνο διαταραχών στην προμήθεια φυσικού αερίου.
Αν με την επικαιροποίηση φανεί πως τα υπόλοιπα μέτρα εγγυώνται την ασφάλεια εφοδιασμού, χωρίς να «στοκαριστεί» καύσιμο σε γειτονική χώρα, τότε θα μπορεί να διεκδικήσει αυτή τη φορά να μην αποθεματοποιήσει καθόλου φυσικό αέριο.
Η αποθήκευση
Υπενθυμίζεται ότι, έπειτα από ανάλογες διαπραγματεύσεις με την Κομισιόν, η Ελλάδα υποχρεώθηκε να αποθηκεύσει πέρυσι στην Ιταλία ποσότητες αερίου 1,14 TWh Τεραβατωρών. Όπως αποδείχθηκε εκ των υστέρων, το «εργαλείο» αυτό όχι μόνο δεν αξιοποιήθηκε, αλλά αποδείχθηκε και εξαιρετικά δαπανηρό. Για την αποζημίωση των υπόχρεων εταιρειών χρειάστηκε να μπει σημαντικό «καπέλο» στο κόστος του αερίου (μέσω του Τέλους Ασφάλειας Εφοδιασμού), το οποίο αύξησε τις εγχώριες τιμές του καυσίμου.
Η υψηλή χρέωση του Τέλους για το καύσιμο που προορίζεται για ηλεκτροπαραγωγή είχε ως συνέπεια και την αύξηση του κόστους λειτουργίας των μονάδων αερίου, συντείνοντας -μεταξύ άλλων- και στη διατήρηση των εγχώριων χονδρεμπορικών τιμών ηλεκτρισμού σε υψηλά επίπεδα. Για να μην επαναληφθούν τα φαινόμενα αυτά, παράγοντες της αγοράς εκτιμούν ότι πρέπει να μειωθούν δραστικά (αν όχι και να μηδενιστούν) οι ποσότητες αερίου που θα αποθηκευτούν ενόψει του επόμενου χειμώνα.
Διατήρηση αποθέματος
Υπενθυμίζεται ότι η διατήρηση αποθέματος αερίου αποτελεί υποχρέωση όλων των κρατών-μελών, με βάση τον ευρωπαϊκό Κανονισμό για τη «θωράκιση» της ασφάλειας εφοδιασμού της Ε.Ε. με αέριο. Αυτός προβλέπει την αποθήκευση μέχρι την 1η Νοεμβρίου (και τη διατήρηση έως το τέλος Μαρτίου) από κάθε χώρα ποσότητας αερίου ίσης με το 15% της μέση ετήσιας κατανάλωσης των τελευταίων 5 ετών.
Ωστόσο, περιλαμβάνει μία σειρά εξαιρέσεων για τα κράτη που δεν διαθέτουν αποθήκες αερίου, όπως ισχύει και στην Ελλάδα. Με βάση τον Κανονισμό τα κράτη-μέλη θα πρέπει να έχουν «στη θέση τους» τα αποθέματα καυσίμου έως την 1η Νοεμβρίου. Επομένως, εκτιμάται ότι μέσα στο καλοκαίρι θα πρέπει να οριστικοποιηθεί η έκβαση των διαπραγματεύσεων με την Κομισιόν, για να υπάρχει ορατότητα για τους επόμενους μήνες.
