Ίσως αναμένεται μια πιο σκληρή αντίδραση της ΕΕ κατά του Αζερμπαϊτζάν μετά τη σύγκρουση στο Ναγκόρνο-Καραμπάχ σε διπλωματικό επίπεδο, προκειμένου να αποτραπεί η επιθετικότητα προς το αρμενικό κυρίαρχο έδαφος, δήλωσε ο Βούλγαρος ευρωβουλευτής Radan Kanev (ΕΛΚ, Δημοκρατική Βουλγαρία) κατά τη διάρκεια αποκλειστικής συνέντευξης στη Euractiv Βουλγαρίας.
Βούλγαροι εμπειρογνώμονες και διπλωμάτες στον τομέα της ενέργειας επιβεβαίωσαν αυτή την εκτίμηση, ενώ πρόσθεσαν ότι οι κυρώσεις κατά του καθεστώτος στο Μπακού είναι δυνατές μόνο με την υποστήριξη των ΗΠΑ. Οι τελευταίες μάλιστα μπορούν να αντικαταστήσουν τις αζερικές προμήθειες φυσικού αερίου. Οι αναλυτές επίσης υποπτεύονται το Αζερμπαϊτζάν και την Τουρκία ως βιτρίνα των ρωσικών συμφερόντων στην ΕΕ.
«Η θέση της ΕΕ εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τον ηγετικό ρόλο της Γαλλίας. Η προφανής φιλοδοξία του προέδρου Μακρόν είναι να διαδραματίσει αποφασιστικό ρόλο στην εξωτερική πολιτική. Η Βουλγαρία είναι μια χώρα με πολύ ισχυρή σχέση με τον αρμενικό λαό, όπως και η Γαλλία, και μπορεί να αναμένεται ότι η Σόφια θα δείξει αλληλεγγύη με αυτή τη γαλλική θέση», προέβλεψε ο Kanev.
Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ενέκρινε στις 5 Οκτωβρίου ψήφισμα για την επανεξέταση των σχέσεων ΕΕ-Αζερμπαϊτζάν και την επιβολή κυρώσεων στο Ναγκόρνο-Καραμπάχ. Οι ευρωβουλευτές προτείνουν επίσης να μειωθεί η εξάρτηση από την εισαγωγή φυσικού αερίου και πετρελαίου από το Αζερμπαϊτζάν.
Σύμφωνα με τον Kanev, η επιθετική πολιτική του Μπακού αποτελεί πολύ μεγάλη απειλή για τη φιλοευρωπαϊκή κυβέρνηση στην Αρμενία, η οποία έχει εγκαταλειφθεί σκόπιμα από τη Ρωσία ακριβώς λόγω αυτής της φιλοευρωπαϊκής πορείας.
«Μια εξήγηση είναι ότι η Ρωσία είναι πλέον αβοήθητη, αλλά υπάρχει και ένα στοιχείο τιμωρητικής συμπεριφοράς προς την αρμενική κυβέρνηση λόγω της φιλοευρωπαϊκής της πολιτικής. Η ΕΕ και οι ευρωπαϊκές χώρες έχουν ηθικό καθήκον να παρέμβουν σε περίπτωση οποιασδήποτε επίθεσης κατά του αρμενικού κυρίαρχου εδάφους», δήλωσε ο Kanev.
Πρόσθεσε ότι οι προμήθειες φυσικού αερίου στην ΕΕ είναι το κύριο πράγμα στο οποίο βασίζεται το Αζερμπαϊτζάν στη σύγκρουση.
«Η ΕΕ δεν έχει επιβάλει ομοιόμορφες κυρώσεις στις ρωσικές προμήθειες φυσικού αερίου. Δεν θα περίμενα κάτι τέτοιο, γεγονός που εξηγεί και την αυτοπεποίθηση αυτής της πολιτικής του προέδρου του Αζερμπαϊτζάν, Ilham Aliyev», δήλωσε ο Βούλγαρος ευρωβουλευτής.
Το Αζερμπαϊτζάν διακινδυνεύει κυρώσεις
Απαντώντας στο ερώτημα αν το Αζερμπαϊτζάν μπορεί να αντέξει οικονομικά να σταματήσει την προμήθεια φυσικού αερίου στην ΕΕ, ο Βούλγαρος ειδικός σε θέματα ενέργειας και πρώην πρέσβης στη Μόσχα Ilian Vassilev σχολίασε στη Euractiv ότι «ούτε το Αζερμπαϊτζάν θα σταματήσει τις προμήθειες, ούτε η ΕΕ θα σταματήσει τις αγορές φυσικού αερίου» στο εγγύς μέλλον.
«Η ίδια η ιδέα ότι η ΕΕ θα παίξει ‘σκληρά’ εναντίον του Αζερμπαϊτζάν είναι απίθανο να βρει πολλούς υποστηρικτές, ιδίως μεταξύ των κυβερνήσεων των χωρών της ΕΕ που λαμβάνουν σήμερα αζέρικο φυσικό αέριο. Η ΕΕ είναι καταβεβλημένη με τον πόλεμο στην Ουκρανία», σχολίασε ο Vassilev.
Ωστόσο, σύμφωνα με τον ίδιο, μακροπρόθεσμα μπορούν να αναμένονται συνέπειες για το καθεστώς στο Μπακού, διότι η ευαισθησία της ΕΕ απέναντι σε καθεστώτα που οδηγούν σε επιθετικές πολιτικές και πολέμους αυξάνεται.
«Εάν η ΕΕ και οι ΗΠΑ συμφωνήσουν σε μια πολιτική κυρώσεων έναντι του Αζερμπαϊτζάν, το αμερικανικό υγροποιημένο φυσικό αέριο μπορεί να αντικαταστήσει το αζέρικο αέριο.»
Ωστόσο, η ΕΕ κατάφερε να ξεπεράσει την εξάρτηση από περισσότερα από 150 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα ρωσικού φυσικού αερίου, θα ξεπεράσει την εξάρτηση 15 δισεκατομμυρίων κυβικών μέτρων από το αζέρικο φυσικό αέριο. «Τα πάντα εξαρτώνται από τις αντιδράσεις του Μπακού, από το πόσο κατανοούν τους κινδύνους της αποξένωσης της Ευρώπης», δήλωσε ο Vassilev.
Σύμφωνα με τον ίδιο, οι κίνδυνοι για τη Βουλγαρία από τη σύγκρουση δεν είναι μικροί, αλλά δεν σχετίζονται άμεσα μόνο με την εκδίωξη των Αρμενίων από το Ναγκόρνο-Καραμπάχ.
«Μετά τη σύγκρουση αυτή, το Αζερμπαϊτζάν αύξησε απότομα την εξάρτησή του από την Τουρκία και μείωσε πολύτιμο και, από πολλές απόψεις, ανεπανόρθωτο πολιτικό κεφάλαιο προς την Ευρώπη. Η αζέρικη ηγεσία λούστηκε στην προσοχή και την ειδική μεταχείριση των Βρυξελλών, ανεξάρτητα από την Τουρκία. Σήμερα, το ρωσικό πετρέλαιο και φυσικό αέριο ‘ξεπλένονται’ μέσω της Τουρκίας και οι απευθείας συμβάσεις για την προμήθεια αζερικού πετρελαίου και φυσικού αερίου στην Ευρώπη μπορεί να τεθούν σε κίνδυνο», προειδοποίησε ο εμπειρογνώμονας.
Κόκκινα φώτα στις Βρυξέλλες
Ο Vassilev υπενθύμισε την απόφαση της αζέρικης ενεργειακής εταιρείας SOCAR να λάβει ένα τεράστιο δάνειο από τη ρωσική Lukoil για να επεξεργαστεί μεγάλες ποσότητες ρωσικού αργού πετρελαίου στο διυλιστήριό της στην Τουρκία, προκαλώντας μεγάλο θυμό στις Βρυξέλλες. Σύμφωνα με τον ίδιο, στη Βουλγαρία παρακολουθούνται επίσης πολύ προσεκτικά οι κινήσεις των Αζέρων πολιτικών και εταιρειών και η ενίσχυση των δεσμών με τη Ρωσία και την Τουρκία, εις βάρος της ΕΕ.
«Αυτές οι κινήσεις, τουλάχιστον σε αυτό το στάδιο, δεν είναι ενθαρρυντικές», δήλωσε ο Vasilev. Η Βουλγαρία και η Ελλάδα εξαρτώνται ιδιαίτερα από τις προμήθειες αζέρικου φυσικού αερίου.
«Το Μπακού απλώς παρέδωσε στην Άγκυρα το δικαίωμα να διαπραγματεύεται με την ΕΕ για την ενέργεια, πράγμα που σημαίνει ότι υπάρχει μεγάλη πιθανότητα να εισέλθει περισσότερο αζέρικο αέριο στο τουρκικό μείγμα αερίου, το οποίο θα εξάγεται στην ΕΕ, εις βάρος των απευθείας συμβάσεων. Το ερώτημα είναι πώς θα δει η ΕΕ τον ρόλο της Τουρκίας σε αυτή τη διαδικασία και αν θα επιβάλει κυρώσεις», σχολίασε ο Vassilev.
Πρόσθεσε ότι το ρωσικό μείγμα φυσικού αερίου περιλαμβάνει ρωσικό, αζέρικο και ιρανικό αέριο. «Αναμένω ότι ο πόλεμος μεταξύ της Χαμάς και του Ισραήλ θα έχει επίσης αντίκτυπο, ιδίως στο πλαίσιο των αυξημένων συμφερόντων της Ρωσίας να αποσπάσει την προσοχή από την Ουκρανία».
«Το Μπακού πρέπει απλώς να αποφασίσει πού στέκεται», δήλωσε ο Vassilev.
«Το Αζερμπαϊτζάν έχει πολύ περισσότερα να χάσει αν πρόκειται για κυρώσεις. Λαμβάνοντας υπόψη πόσο σημαντικό είναι για την οικονομία της χώρας να εγγυάται τον εφοδιασμό της Ευρώπης, το Μπακού θα συμμορφωθεί παρά θα επιβάλει αντίμετρα», σχολίασε ο Martin Vladimirov, διευθυντής του προγράμματος «Ενέργεια και κλίμα» στο έγκυρο βουλγαρικό think-tank Center for the Study of Democracy.
Προβλέπει ότι αν ληφθούν πραγματικά μέτρα από το Αζερμπαϊτζάν κατά της ΕΕ, η Βουλγαρία θα υποφέρει, επειδή σήμερα λαμβάνει το ένα τρίτο του φυσικού αερίου της από εκεί.
Το αέριο αυτό είναι πολύ φθηνότερο από την τιμή στις διεθνείς αγορές.
Ωστόσο, αυτό ισχύει και για πολλές άλλες χώρες των Βαλκανίων και η έλλειψη φυσικού αερίου για μία από αυτές τις χώρες θα προκαλέσει έλλειψη και για τις άλλες.
Η ΕΕ είναι «εκκωφαντικά σιωπηλή»
Επισήμανε ότι η σιωπή της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τη συμπεριφορά του Αζερμπαϊτζάν στο Ναγκόρνο-Καραμπάχ είναι «εκκωφαντική».
«Αυτή η σιωπή δημιουργεί την αίσθηση ενός διπλού προτύπου – ορισμένες περιπτώσεις θεωρούνται ως παραβίαση του διεθνούς δικαίου, ενώ άλλες απλώς αγνοούνται. Αυτό δίνει ελπίδα σε άλλες χώρες που έχουν εδαφικές διαφορές με τους γείτονές τους να τις επιλύσουν μονομερώς με στρατιωτική βία. Πρέπει να τονίσουμε έντονα ότι η Αρμενία κατέλαβε τα εδάφη αυτά μετά από στρατιωτική επέμβαση στις αρχές της δεκαετίας του 1990. Κατέλαβε την περιοχή με τη βία και εκδίωξε τους Αζέρους. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι πρέπει να δεχτούμε ότι η σημερινή κατάσταση είναι μια δίκαιη ρεβάνς», εξήγησε ο Vladimirov.
Εξηγεί επίσης τη «σιωπή» των Βρυξελλών με το γεγονός ότι το Αζερμπαϊτζάν είναι βασικός προμηθευτής πετρελαίου και φυσικού αερίου. Σύμφωνα με τον ίδιο, δεν υπάρχει τίποτα θετικό στο να αντικαθιστά η Ευρώπη την εξάρτησή της από ένα αυταρχικό κράτος με ένα άλλο.
Ως εκ τούτου, μακροπρόθεσμα, η ΕΕ θα πρέπει να θέσει ως στόχο την ανεξαρτησία της από τα ορυκτά καύσιμα και, βραχυπρόθεσμα, να διαφοροποιήσει τις προμήθειές της προς συμμαχικές χώρες με παρόμοια γεωπολιτική θέση και κοινή αντίληψη για τα ανθρώπινα δικαιώματα.
Ο Βούλγαρος εμπειρογνώμονας σχολίασε ότι το Αζερμπαϊτζάν ήταν πάντα ένα αυταρχικό κράτος, αλλά τα τελευταία χρόνια οι δημοκρατικοί θεσμοί έχουν καταστραφεί πλήρως εκεί, η προσωπικότητα του προέδρου Ilham Aliyev έχει αναχθεί σε λατρεία και όλα τα δημοκρατικά δικαιώματα έχουν συντριβεί.
Το Αζερμπαϊτζάν ασκεί πιέσεις κατά των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην ΕΕ
«Το Αζερμπαϊτζάν πιέζει την Ευρώπη με κάθε δυνατό τρόπο για να σταματήσει η αναφορά αυτών των εγκλημάτων κατά των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Έχει αποδειχθεί όλα αυτά τα χρόνια πώς οι λομπίστες εργάζονται για να προστατεύσουν τις θέσεις του. Αυτό το πρόβλημα είχε με τη Ρωσία πριν από τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία και μέχρι σήμερα. Τόσο η Ρωσία όσο και το Αζερμπαϊτζάν χρησιμοποίησαν τις υπηρεσίες ‘βοηθών’ σε όλη την ΕΕ για να αλλάξουν τη στάση της εξωτερικής πολιτικής του μπλοκ και να προστατεύσουν τα συμφέροντά τους», δήλωσε ο Vladimirov.
Υποστήριξε ότι η συντριβή της Αρμενίας στο Ναγκόρνο-Καραμπάχ δεν θα μπορούσε να είχε πραγματοποιηθεί χωρίς τη σιωπηρή υποστήριξη της Ρωσίας, η οποία ήταν ο κύριος εγγυητής της εδαφικής ακεραιότητας της Αρμενίας, αλλά αποφάσισε να μην παρέμβει σε αυτή τη σύγκρουση. Αυτό σημαίνει ότι υπήρχε σίγουρα συνεργασία με το Μπακού – συνομιλίες και συντονισμός ενεργειών πριν από την αζερική εισβολή στο Ναγκόρνο-Καραμπάχ.
Ο Vladimirov λέει ότι υπάρχει σαφής συμφωνία μεταξύ του Αζερμπαϊτζάν και της Ρωσίας ότι θα συνεχιστεί ο εναλλακτικός ενεργειακός εφοδιασμός της Ευρώπης.
«Υπάρχει επίσης η υποψία ότι το Αζερμπαϊτζάν και η Τουρκία συνεργάζονται επί του παρόντος με την Gazprom για να δημιουργήσουν μια νέα διαδρομή για τις ρωσικές προμήθειες και να σταματήσουν εντελώς τη διέλευση μέσω της Ουκρανίας. Αυτό θα είναι ένα σοβαρό πλήγμα για το ουκρανικό κράτος. Στην πραγματικότητα, τόσο το Αζερμπαϊτζάν όσο και η Τουρκία χρησιμεύουν ως κάλυψη για μεγάλες παραδόσεις ρωσικού φυσικού αερίου μέσω των Βαλκανίων και προς την Κεντρική Ευρώπη», δήλωσε ο Vladimirov.
Πηγή: euractiv.gr
