Σε κάθε ελεύθερη αγορά το στοιχείο του καταναλωτή δεν απουσιάζει από τη δομή της, καθώς είναι εκείνο που την προσδιορίζει και συγχρόνως την εξελίσσει. Οι καταναλωτές ως ανεξάρτητη οικονομική μονάδα, ευελπιστούν να «μπολιάσουν» τη χονδρική αγορά με τον ρυθμιστικό τους ρόλο. Χάρη στην κατανάλωση ενέργειας εκτός ζώνης αιχμής, με τη χρήση του διζωνικού μετρητή (νυχτερινό), η χονδρική αγορά εγκαινιάζει τη σχέση της με τους καταναλωτές.
Οι νέες ρυθμίσεις του διζωνικού μετρητή οφείλουν να ικανοποιούν τόσο τις τεχνικές ιδιαιτερότητες του δικτύου όσο και τις ανάγκες της αγοράς, συμπεριλαμβανομένων και των καταναλωτών. Η μεταφορά του λιγοστού καταναλωτικού φορτίου από της βραδινές ώρες στις πρωινές ώρες δυσκολεύει τον έλεγχο της τάσης του ηλεκτρικού δικτύου στα κέντρα κατανομής φορτίου, με αποτέλεσμα να επηρεάζεται αρνητικά η ευστάθεια του συστήματος. Ωστόσο, το ζητούμενο δεν είναι να μειώσουμε τη νυχτερινή καταναλωτική ζήτηση αλλά να αποφορτίσουμε τις «μολυσμένες» ζώνες αιχμής από το φυσικό αέριο και να μειώσουμε την ανάγκη των επενδύσεων αποθήκευσης.
Οι νέες ρυθμίσεις του νυχτερινού μετρητή, από τις 10:00 έως 17:00 όπου η καταναλωτική ζήτηση είναι χαμηλή, εξυπηρετούν κυρίως την αποτροπή των μηδενικών χρηματιστηριακών τιμών, Ν.4414/2016, άρθρο 5, παρ.10. Όσο χρήσιμη και αν είναι μια τέτοια ρύθμιση ο καταναλωτής αναζητά μεγαλύτερη ελευθερία επιλογών. Οι κάτοχοι των νυχτερινών μετρητών έχουν τη δυνατότητα να μεταβάλουν την εικόνα της αγοράς αλλά χρειάζονται χώρο ώστε να κινούνται αβίαστα. Η ύπαρξη λιγότερων περιορισμών, διευρύνοντας τη ζώνη του μετρητή στις βραδινές ώρες, αποφέρει περισσότερες επιλογές και μεγαλύτερα οικονομικά οφέλη στους καταναλωτές.
Η προστασία του καταναλωτή, στην νέα οργάνωση της αγοράς, έχει άμεση σχέση με την δυνατότητα του να ενεργοποιεί τον «διακόπτη» ρεύματος σε χρονική στιγμή κατά την οποία το κόστος παραγωγής ενέργειας είναι χαμηλό, διαμορφώνοντας ένα πιο ορθολογικό σύστημα χρεώσεων. Ωστόσο, σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να μεταφέρουμε την ευθύνη των υψηλών λογαριασμών ρεύματος στους καταναλωτές, όταν διαφοροποιούν τις επιλογές τους από τις νέες ρυθμίσεις. Εξάλλου, μια υγιής και ανταγωνιστική αγορά έχει τη δυνατότητα να προσφέρει τελικές τιμές κοντά στο κόστος παραγωγής χωρίς την ανάγκη δεσμεύσεων και προϋποθέσεων.
Όταν διευρύνουμε τις επιλογές του καταναλωτή φανερώνεται μια κοινωνική προσέγγιση, ενώ ταυτόχρονα αξιοποιούμε όλες τις δυνατότητες του διζωνικού μετρητή.
Ενδεικτικά αναφέρω τη μείωση των περικοπών ισχύος των μονάδων ΑΠΕ από το 1.1% στο 0,62% για το 2023, όταν ελευθερώνουμε την καταναλωτική συμπεριφορά. Το αποτέλεσμα αυτό αναδεικνύει τον ρυθμιστικό ρόλο τους μέσα στη χονδρική αγορά ενέργειας μειώνοντας τον επενδυτικό κίνδυνο.
(Η μελέτη παρουσιάστηκε στο συνέδριο του Hellenic Association for Energy Economics «9th ΗΑΕΕ ENERGY TRANSITION SYMPOSIUM», Academic Sessions, με τίτλο «Off-peak energy consumption reduces capacity curtailments of RES units», Ζacharopoulos Fotis. 23 Μαΐου 2024).
*Ο Ζαχαρόπουλος Φώτης είναι Expert in techno-economic energy optimization. π. Μέλος ΔΣ ΔΑΠΕΕΠ ΑΕ
