Σε έκρηξη τιμών στη λιανική οδηγεί το "τσουνάμι" ακρίβειας στο φυσικό αέριο και τη χονδρική αγορά ενέργειας. Με βάση τις πρώτες πληροφορίες οι ονομαστικές τιμές των παρόχων, σε σχέση με τον Αύγουστο, τραβούν την ανηφόρα με την τιμή της κιλοβατώρας για τους λογαριασμούς Σεπτεμβρίου να κινείται από τα 70 λεπτά και πάνω, "ακουμπώντας" και το 1 ευρώ.
Ρόλο συμπληρωματικό των επιδοτήσεων, ωστόσο, αναμένεται και πάλι, να παίξει η ΔΕΗ, που κατέχει το 65% της αγοράς και βέβαια λειτουγεί ως "σηματωρός" για όλη την αγορά. Όπως και τον Αύγουστο, που έδωσε για το πρόγραμμα, Γ1/Γ1Ν αρχική τιμή, που ξεκινούσε από τα 48 λεπτά, επίπεδο, έτσι και τώρα λειτουργεί ως "κατώφλι" της κλίμακας τιμών. Βέβαια στελέχη της αγοράς εκτιμούν ότι με τέτοιες τιμές η εταιρεία "μπαίνει μέσα" πουλώντας κάτω του κόστους. Βέβαια, η ΔΕΗ έχει περιθώρια λόγω υδροηλεκτρικών, ΑΠΕ και κυρίως λιγνιτών αλλά και παράλληλα επιβαρύνσεις λόγω και της εκτόξευσης του κόστους των ρύπων, ενώ βέβαια είναι, ως ο μεγαλύτερος παραγωγός, ο μεγαλύτερος αιμοδότης του Ταμείου Ενεργειακής Μετάβασης.
Υπενθυμίζεται, ότι με το νέο μηχανισμό τιμολόγησης προβλέπεται επιβολή πλαφόν στις τιμές αποζημίωσης των ηλεκτροπαραγωγών. Οι υπερβάσεις τιμών των πλαφόν, όπως καταγράφονται στο Ελληνικό Χρηματιστήριο Ενέργειας, αυξάνουν στη συνέχεια και τα κονδύλια που είναι διαθέσιμα στο Ταμείο Ενεργειακής Μετάβασης για την επιδότηση των καταναλωτών. Με βάση, δε, τα όσα καθημερινά δημοσιεύει η ΡΑΕ, φαίνεται ότι μέσω του μηχανισμού αυτού, στον πρώτο μήνα εφαρμογής του, ποσό ύψους 635,7 εκατ. ευρώ, πήγε στο Ταμείο Ενεργειακής Μετάβασης, καλύπτοντας ένα μεγάλο ποσοστό, των όσων διατέθηκαν τον περασμένο μήνα για την απορρόφηση των ανατιμήσεων στο ρεύμα.
Άνοδος στην χονδρική
Υπενθυμίζεται, ότι σε σχέση με τον Ιούλιο, η μέση τιμή του Αυγούστου στην Αγορά Επόμενης Μέρας στο Ελληνικό Χρηματιστήριο Ενέργειας είναι ανεβασμένη σε επίπεδα πέριξ των 384 ευρώ/MWh από τα 338 ευρώ/MWh του Ιουλίου και τα 240,49 ευρώ/MWh του Ιουνίου, με τον οποίο υπάρχει αύξηση 41%.
Στο μεταξύ, στα 391 ευρώ/MWh διαμορφώθηκε η Τιμή Εκκαθάρισης Αγοράς (ΤΕΑ) της Αγοράς Επόμενης Ημέρας για το Σάββατο 20/8/2022. Η υψηλότερη τιμή στη διάρκεια του 24ώρου διαμορφώθηκε στα 550,99 ευρώ/MWh ενώ το χαμηλό του 24ωρου διαμορφώθηκε στα 90 ευρώ/MWh.Στο ενεργειακό μείγμα ο λιγνίτης κατέχει 19%, το φυσικό αέριο 47,8% τα υδροηλεκτρικά 6,5% οι εισαγωγές 2,9% και οι ανανεώσιμες 17,7%.
Οι επιδοτήσεις
Για τον τρέχοντα μήνα “σωσίβιο”, πάντως, πέρα από τη ΔΕΗ, ήταν η κρατική επιδότηση που έφτασε τα 33,7 λεπτά ανά κιλοβατώρα και οδήγησε σε "κούρεμα" στην τιμή της κιλοβατώρας ακόμη και στα 14-17 λεπτά.
Ουσιαστικά, με ένα ποσό που έφτασε αθροιστικά το 1,136 δισεκατ. ευρώ απορροφήθηκε έως και το 90% της αύξησης για όλους του οικιακούς καταναλωτές για το σύνολο της μηνιαίας κατανάλωσης και για τις κύριες και μη κύριες κατοικίες, το 100% της αύξησης για τους δικαιούχους ΚΟΤ, το 80% της αύξησης για τους μικρομεσαίους επαγγελματίες με παροχή ισχύος μέχρι 35 KVa, και το 82-99% της αύξησης για τους αγρότες. Βέβαια κι ένα 10% της αύξησης να το πληρώνει ο οικιακός καταναλωτής, σε μια συγκυρία, με πληθωρισμό μεταξύ 11-12% και άνοδο στα τρόφιμα στο 13%, με βάση την ΕΛΣΤΑΤ, δεν είναι και λίγο. Και βέβαια, το όλο σύστημα με την ανακύκλωση των ποσών μέσω του ΤΕΜ δεν αποτελεί ουσιαστική δομική λύση.
Οι οφειλές
Άλλωστε, παράλληλα και παρά τις επιδοτήσεις δεν έχει τέλος η άνοδος των “κόκκινων” χρεών προς τους προμηθευτές ενέργειας. Ήδη, μεγάλη άνοδο καταγράφουν τόσο οι αιτήσεις ρυθμίσεων για τις οφειλές, αλλά και οι εντάξεις μετρητών στη λεγόμενη καθολική υπηρεσία με βάση τα τελευταία στοιχεία του ΔΕΔΔΗΕ. Έτσι, με βάση τα στοιχεία, στο τέλος Ιουνίου στην Καθολική Υπηρεσία αντιστοιχούσαν σχεδόν 183.500 μετρητές από 146.929 που ήταν στο α’ τρίμηνο του 2022, Δηλαδή προστέθηκαν περίπου άλλοι 35.000 μετρητές.’
Σημειώνεται ότι η εν λόγω υπηρεσία αφορά τη δυνατότητα που δίνεται σε νοικοκυριά και μικρές επιχειρήσεις με ισχύ παροχής μέχρι 25 KVA, να λαμβάνουν απρόσκοπτα ρεύμα επ’ αόριστον, μετά από δηλωμένη αδυναμία πληρωμών στον τελευταίο προμηθευτή. Δηλαδή, μέχρι να βρουν νέο προμηθευτή μπορούν με βάση το πλαίσιο να καλύπτονται από τις εταιρείες που έχουν επιλεγεί με διαγωνισμό και είναι οι ΔΕΗ Protergia, Elpedison, ΗΡΩΝ και NRG (αναλογικά με τα μερίδιά τους παίρνουν τους μετρητές με αδυναμία πληρωμών έναντι αποζημίωσης).
Βέβαια η αγορά θεωρεί το όλο πλαίσιο προβληματικό καθώς εκτιμά ότι “υποθάλπει” στρατηγικούς κακοπληρωτές και ζητεί αναμόρφωσή του καθώς όπως αναφέρει “συντηρεί” φαινόμενα “απροθυμίας” ρυθμίσεων οφειλών.
Αλλαγές
Μάλιστα με βάση πληροφορίες, το ΥΠΕΝ εξετάζει αλλαγές στον Κώδικα Προμήθειας, ώστε να δίνεται η δυνατότητα διακοπής της παροχής ρεύματος σε όσους έχουν απλήρωτους λογαριασμούς και αλλάζουν πάροχο κι έτσι να αντιμετωπιστεί το φαινόμενο του «ενεργειακού τουρισμού» και μετακίνησης στρατηγικών κακοπληρωτών από τη μια εταιρεία στην άλλη.
Να σημειωθεί ότι με πρόσφατη επιστολή της ΡΑΕ προς το Υπουργείο Περιβάλλοντος κι Ενέργειας κάνει λόγο για τη διόγκωσης των ληξιπρόθεσμων οφειλών καταναλωτών προς τους παρόχους ενέργειας, που εκτιμάται ότι προσεγγίζουν το 1 δισ. ευρώ.
Επιδοτήσεις
Για τον Σεπτέμβριο, πάντως, με πάγια την στόχευση για τιμές στον καταναλωτή, μετά τις ενισχύσεις, κοντά στα 16-18 λεπτά την κιλοβατώρα. υπολογίζεται ότι ίσως απαιτηθούν έξτρα 200 με 300 εκατομμύρια, (από το 1,136 δισεκ. του Αυγούστου).
Τα περισσότερα βέβαια από τα ποσά αυτά καλύπτονται από το Ταμείο Ενεργειακής Μετάβασης, όμως με τέτοιες ανάγκες ενισχύσεων και ο Προϋπολογισμός καλείται να βάζει πλάτη. Ειδικότερα, σενάρια παραπέμπουν σε χρηματοδοτήσεις από δω και μπρος που φτάνουν μέχρι το Δεκέμβριο, μέσω του Προϋπολογισμού, στο 1,5 δισεκ. ευρώ.
"Νάρκη" το φυσικό αέριο
Πάντως το όλο σκηνικό με τη συνεχή άνοδο των τιμών αερίου και ρεύματος δημιουργεί έντονη αβεβαιότητα. Όπως, μάλιστα, ανέφερε, την εβδομάδα που πέρασε, χαρακτηριστικά, ο υπουργός Οικονομικών Χρήστος Σταϊκούρας μιλώντας στο Πρώτο Πρόγραμμα της Ελληνικης Ραδιοφωνίας βασικό στοιχείο ανησυχίας, είναι το πώς κινείται καθημερινά το φυσικό αέριο.
Βασικό στοιχείο ανησυχίας, επισήμανε ο κ. Σταϊκούρας είναι το πώς κινείται καθημερινά το φυσικό αέριο. «Όσο ψηλότερα κινείται, τόσο μεγαλύτερη θα είναι η ανάγκη στήριξης στους λογαριασμούς του πολίτη. Αυτό σημαίνει ότι περιορίζονται οι δυνατότητες της πολιτικής ηγεσίας του Υπ. Οικονομικών να βοηθήσει την κοινωνία κάπου αλλού. Όταν, συνεπώς, το φυσικό αέριο εξαρτάται από εξωγενείς παράγοντες, κάθε πρωί κοιτάμε πώς εξελίσσεται η τιμή, του φυσικού αερίου, του πετρελαίου και άλλων συστατικών για να δούμε πού πηγαίνουμε και πού πρέπει να είναι η στήριξη των πολιτών.
Στο ίδιο μήκος κύματος και ο αναπληρωτής Υπουργός Οικονομικών Θεόδωρος Σκυλακάκης σημείωσε ότι πάνω από 200 εκατομμύρια ευρώ διέθεσε η κυβέρνηση για τα ενεργειακά τον Αύγουστο, από τον προϋπολογισμό. Χαρακτηριστικά τόνισε ότι πρέπει να είναι κάποιος μάντης Κάλχας για να προβλέψει τις τιμές του φυσικού αερίου, σημειώνοντας ότι το φυσικό αέριο αποτελεί ένα μέρος του υβριδικού πολέμου που έχει εξαπολύσει η Ρωσία εναντίον της Ευρώπης παράλληλα με αυτόν στην Ουκρανία.
Όσον αφορά πρόσθετα μέτρα, επεσήμανε στον ΣΚΑΪ 100,3 ότι το μόνο οικονομικό μέτρο που έχει κλειδώσει είναι ότι θα συνεχίζουμε να καλύπτουμε τις ανάγκες των μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων και νοικοκυριών από πλευράς ηλεκτρικού ρεύματος, καθώς αυτό είναι και η μεγάλη αβεβαιότητα. Επεσήμανε πως όσο αυξάνεται το ρωσικό φυσικό αέριο, θα πρέπει η κυβέρνηση να δίνει χρήματα για να μην το δουν τις αυξήσεις αυτές και οι καταναλωτές. Ο κ. Σκυλακάκης εξήγησε ότι οι τιμές του φυσικού αεριού είναι δεκαπλάσιες από ότι ήταν πριν τον πόλεμο στην Ουκρανία και αυτό είναι ένα πρόβλημα που δεν μας αφήνει να κάνουμε μόνιμο προγραμματισμό.
Οι τιμές ανεβαίνουν
Να σημειωθεί ότι το φυσικό αέριο την εβδομάδα που πέρασε παρέμεινε σε δυσθεώρητα ύψη με τιμές από 220 έως 250 ευρώ ανά μεγαβατώρα συμπαρασύροντας και τις χονδρεμπορικές αγορές ρεύματος σε όλη την Ευρωπαϊκή Ένωση. Ειδικότερα, για τον Σεπτέμβριο κατά την εβδομάδα που πέρασε καταγράφηκαν στον Ολλανδικό Δείκτη αναφοράς για την ΕΕ (TTF) τιμές στα 229,6 ευρώ ανά μεγαβατώρα, στα 237 ευρώ για το Νοέμβριο, ενώ έφτασαν ακόμη και τα 334 ευρώ για τα συμβόλαια της Άνοιξης του 2023.
Η Ρωσία “παίζει” με το αέριο
Να σημειωθεί ότι και πάλι οι ανακοινώσεις από τη Ρωσική Gazprom για το ότι ο αγωγός φυσικού αερίου Nord Stream 1, o οποίος μεταφέρει φυσικό αέριο από την Ρωσία στην Ευρώπη υποθαλάσσια μέσω της Βαλτικής Θάλασσας, θα διακόψει την λειτουργία του από τις 31 Αυγούστου έως τις 2 Σεπτεμβρίου για επισκευές, εκτόξευσαν τις τιμές.
Όπως μετέδωσε, δε, το Reuters επικαλούμενο ανακοίνωση της Gazprom μετά την ολοκλήρωση των επισκευών, θα ξαναρχίσουν οι ροές των 33 εκατομμυρίων κυβικών μέτρων ημερησίως.
