Σηκώθηκε χθες και επίσημα η «αυλαία» για τον ανασχεδιασμό των χονδρεμπορικών αγορών ηλεκτρισμού της ΕΕ, καθώς η ενεργειακή κρίση και τα ράλι των τιμών ρεύματος έκαναν την Ευρώπη να συνειδητοποιήσει ότι το υφιστάμενο μοντέλο, το πολυσυζητημένο target model έχει διαρθρωτικές αδυναμίες και ενδεχομένως να μην στέλνει τα σωστά «σήματα» τιμών σε περιόδους κρίσης.
Μιλώντας χθες ενώπιον του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, ο Ουλφ Κρίστερσον, πρωθυπουργός της Σουηδίας -της χώρας που έχει την προεδρία της ΕΕ για τον τρέχον εξάμηνο- προσδιόρισε την αλλαγή του electricity market design (EMD λέγεται πια η σχετική διαδικασία στην αργκό των Βρυξελλών) ως μια από τις βασικές προτεραιότητες της προεδρίας. Όπως είπε «Προσβλέπουμε στην έναρξη του διαλόγου για την αναμόρφωση του σχεδιασμού της αγοράς ηλεκτρισμού, καθώς η ενέργεια από τις σωστές πηγές στις σωστές τιμές αποτελεί θεμέλιο της πράσινης μετάβασης».
Το έγγραφο
Το εναρκτήριο λάκτισμα για τις εργασίες δόθηκε χθες στην πρώτη συνεδρίαση της ειδικής ομάδα εργασίας με συμμετοχή εκπροσώπων από όλες τις χώρες της ΕΕ. Είχε προηγηθεί -όπως αναφέρουν οι πληροφορίες του energymag- η αποστολή εγγράφου στις Μόνιμες Αντιπροσωπείες των «27» στις 13 Ιανουαρίου, με το οποίο η σουηδική προεδρία επιχειρεί να «μαζέψει» τις απόψεις όλων των χωρών. Την ίδια στιγμή, εντατικά πάνω στο θέμα εργάζονται και οι υπηρεσίες της Κομισιόν -που έχουν γίνει παραλήπτες σειράς προτάσεων, με την ελληνική πλευρά να δίνει δυναμικό παρών- ενόψει και της έναρξης διαδικασίας δημόσιας διαβούλευσης το αμέσως επόμενο διάστημα. Υπενθυμίζεται ότι οι Βρυξέλλες έχουν δεσμευθεί να καταθέσουν την πρότασή τους για το electricity market design έως τα τέλη Μαρτίου.
Το έγγραφο της σουηδικής προεδρίας επιδιώκει να «ιχνηλατήσει» τις θέσεις των χωρών-μελών στα θέμα της νέας παραγωγής ΑΠΕ, της υφιστάμενης ηλεκτροπαραγωγής και της προστασίας των καταναλωτών. Τίθενται ερωτήματα όπως: «Είναι τα υφιστάμενα σήματα τιμών και οι δομές των αγορών επαρκείς για να διασφαλίσουν ότι θα επιτύχουμε τους στόχους της προσιτής, ασφαλούς και καθαρής ενέργειας ; Αν όχι, τι χαρακτηριστικά των αγορών θα μπορούσα να βελτιωθούν για να διασφαλιστεί η σταθερότητα των εσόδων και η ορατότητα των επενδύσεων για νέα παραγωγή ΑΠΕ και με ποιον τρόπο ;
Αναφορικά με τα προσωρινά και έκτακτα μέτρα που έχουν ληφθεί σε επίπεδο ΕΕ, όπως το πλαφόν ανά τεχνολογία στην χονδρεμπορική αγορά κατά το ελληνικό μοντέλο, τα κράτη-μέλη ρωτούνται εάν βλέπουν την ανάγκη τέτοια μέτρα να αποτυπώνονται και στην μόνιμη νέα αρχιτεκτονική των αγορών.
«Αν ναι, θα έπρεπε να ενεργοποιούνται μόνο σε περιόδους κρίσης ή να αναδειχθούν σε μόνιμο στοιχείο της δομής των αγορών ; Στη δεύτερη περίπτωση, εντοπίζετε κινδύνους για τις επενδύσεις ; Πώς μπορεί να διασφαλιστεί ότι οι αλλαγές στον σχεδιασμό των αγορών ηλεκτρισμού θα προσφέρουν σε όλα τα κράτη μέλη τα απαραίτητα εργαλεία για να προστατεύσουν τους καταναλωτές τους χωρίς να υπονομεύουν την αποδοτικότητα της ενιαίας αγοράς ; Τι μπορεί να γίνει για να προωηθεί η πρόσβαση στις προθεσμιακές αγορές και η ενίσχυση της εμπορευσιμότητάς τους ώστε να προστατεύτονται οι καταναλωτές από σοκ τιμών;
Ελληνικές πρωτοβουλίες
Στον διάλογο που προμηνύεται ιδιαίτερα ζωηρός υπάρχουν ήδη ελληνικές συμμετοχές: Βρίσκεται ήδη στο τραπέζι της Κομισιόν η πρόταση του καθηγητή του ΕΜΠ Παντελή Κάπρου που αφορά σε «διχοτόμηση» της Προημερήσιας Αγοράς (DAM).
Πρακτικά αυτό σημαίνει διαφορετική αμοιβή για τα ορυκτά καύσιμα και διαφορετική αμοιβή για τις ΑΠΕ, πυρηνικά, βιομάζα και άλλες μορφές παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας, γεγονός που θα επέτρεπε την αποσύνδεση της τιμής ηλεκτρικής ενέργειας από την τιμή του φυσικού αερίου και επομένως, η τιμή του ρεύματος να μην «ενσωματώνει» τις αυξομειώσεις της τιμής του καυσίμου.
Με την ίδια πρόταση επιχειρείται η καλύτερη ευθυγράμμιση του τρόπου τιμολόγησης της DAM στα νέα δεδομένα που διαμορφώνει η διαρκώς αυξανόμενη συμμετοχή των ΑΠΕ στο ενεργειακό μίγμα.
Συγκεκριμένη πρόταση προτίθεται να καταθέσει και η Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας -όπως έχει προαναγγείλει ο επικεφαλής της Αρχής Αθ. Δαγούμας και στο πλαίσιο αυτό προχωρά στην προκήρυξη διεθνούς διαγωνισμού με θέμα την εκπόνηση μελέτης για την ολιστική μελέτη του Σχεδιασμού της Ευρωπαϊκής Χονδρεμπορικής Αγοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας.
Η Ελλάδα δεν είναι βέβαια η μόνη χώρα που έχει πει στον διάλογο. Προ ημερών πλαίσιο προτάσεων κατέθεσε και η Ισπανία και είναι μάλλον βέβαιο ότι θα υπάρξει συνέχεια…
