Εξοικονόμηση της τάξης του 11% (ή 45 ευρώ κατά κεφαλήν) πέτυχαν τα ελληνικά νοικοκυριά από τη μείωση της κατανάλωσης ηλεκτρικού ρεύματος κατά τους μήνες του χειμώνα (Νοέμβριος 2022-Μάρτιος 2023) σύμφωνα με τις ευρωπαϊκές επιταγές, όπως έδειξε έρευνα του ευρωπαϊκού think tank Ember.
Κατά την ίδια έρευνα, η Ελλάδα ήταν μια από τις τρεις μόνο χώρες της ΕΕ -μαζί με τη Ρουμανία και τη Σλοβακία- που πέτυχαν τον στόχο που είχαν θέσει οι Βρυξέλλες για εθελοντική μείωση της ζήτησης ηλεκτρισμού κατά τουλάχιστον 10% σε σχέση με τον μέσο όρο πενταετίας κατά την προαναφερόμενη περίοδο.
Η χώρα μας βρέθηκε στην τρίτη θέση με μείωση της τάξης του 11% (έναντι 6% που ήταν ο μέσος όρος της ΕΕ), ενώ ξεπέρασε και κατά πολύ τον «πήχη» της υποχρεωτικής μείωσης της ζήτησης ρεύματος κατά 5% τις ώρες αιχμής (που προβλεπόταν σε Κανονισμό της ΕΕ), επιτυγχάνοντας μείωση κατά 13% περίπου, τη δεύτερη μεγαλύτερη στην ΕΕ πίσω μόνο από τη Ρουμανία (15%).
Σύμφωνα πάντα με την Ember, οι χώρες της ΕΕ εξοικονόμησαν συνολικά περί τα 12 δις. ευρώ από την εξοικονόμηση ηλεκτρισμού κατά την περίοδο του χειμώνα, αν και σε ολόκληρο το μπλοκ η ζήτηση για ρεύμα ήταν χαμηλότερη από το κανονικό από το Σεπτέμβριο του 2022 (οπότε και κορυφώθηκε το ράλι των τιμών του φυσικού αερίου). Όπως αναφέρεται στη μελέτη, «Ο χειμώνας ξεκίνησε με τις μεγαλύτερες πτώσεις στη ζήτηση ρεύματος σε ετήσια βάση κάθε μήνα από τα λοκντάουν του κορωνοϊού την άνοιξη του 2020. Κατά το τελευταίο τρίμηνο του 2022 κατεγράφη μείωση 8,5% της ζήτησης σε σύγκριση με το 2021 και η ίδια τάση συνεχίστηκε και το πρώτο τρίμηνο του 2023, με μείωση 5% σε σχέση με την περίοδο Ιανουαρίου-Μαρτίου 2022. Η μεγαλύτερη πτώση ανά μήνα παρατηρήθηκε τον Ιανουάριο (-8,9%) και η μικρότερη τον Δεκέμβριο (-4,3%) και τον Μάρτιο (-4,7%), ποσοστά που συνδέονται με τις διακυμάνσεις της θερμοκρασίας στις χώρες της Ευρώπης, καθώς ο Ιανουάριος ήταν ο πιο θερμός μήνας σε σχέση με τον ιστορικό μέσο όρο.
Σε τέσσερις χώρες της ΕΕ (Πολωνία, Δανία, Μάλτα και Ιρλανδία) η κατανάλωση ρεύματος αυξήθηκε αντί να μειωθεί, κάτι ωστόσο που κατά την Ember ερμηνεύεται ενδεχομένως από τις ιδιαίτερες συνθήκες σε κάθε χώρα. Στην Ιρλανδία, για παράδειγμα, η κατανάλωση ηλεκτρισμού από τα άκρως ενεργοβόρα data centers αυξήθηκε κατά 32% από την περίοδο 2020-2021, τάση που κατά πάσα πιθανότητα διατηρήθηκε και το 2022. Και στην Πολωνία, η αγορά αντλιών θερμότητας αυξήθηκε κατά 120% μέσα στο 2022, με τις εν λόγω αντλίες να αποτελούν ένα παράδειγμα τεχνολογίας που οδηγεί σε στροφή από τα ορυκτά καύσιμα προς τον εξηλεκτρισμό.
Ασφαλώς η προσπάθεια εξοικονόμηση ενέργειας ευνοήθηκε από το γεγονός ότι η Ευρώπη βίωσε τον δεύτερο θερμότερο χειμώνα που έχει καταγραφεί ποτέ. Σε κάθε περίπτωση, όμως, η μείωση της ζήτησης για ηλεκτρικό ρεύμα, σε συνδυασμό με τα ρεκόρ στην ηλεκτροπαραγωγή από αιολικούς και φωτοβολταϊκούς σταθμούς είχε ως αποτέλεσμα τη μείωση της ηλεκτροπαραγωγής από άνθρακα και φυσικό αέριο. Ως αποτέλεσμα, οι ΑΠΕ παρήγαγαν περισσότερο ηλεκτρισμό από τα ορυκτά καύσιμα τον χειμώνα που πέρασε για πρώτη φορά, με το ποσοστό τους στο ενεργειακό μείγμα να ανέρχεται στο 40% (524 Τεραβατώρες, με αύξηση 4% σε ετήσια βάση), έναντι 37% για τα ορυκτά καύσιμα, το ποσοστό των οποίων μειώθηκε κατά 7% σε ετήσια βάση. Μείωση που «μεταφράζεται» σε εξοικονόμηση 42 μετρικών τόνων ισοδύναμου CO2, όσες δηλαδή ήταν οι εκπομπές του τομέα ηλεκτροπαραγωγής της Τσεχίας κατά το 2021.
Η μείωση κατά 38 Τεραβατώρες της ηλεκτροπαραγωγής από φυσικό αέριο (-13% σε ετήσια βάση) οδήγησε σε μείωση της κατανάλωσης του καυσίμου κατά 7 bcm το χειμώνα που πέρασε. Αριθμός που αντιπροσωπεύει το 16% της συνολικής μείωσης των εισαγωγών ρωσικών φυσικού αερίου τον χειμώνα 2022-2023 σε σχέση με το χειμώνα 2021-2022 και «μεταφράζεται» σε 6 δις. ευρώ μικρότερη δαπάνη για εισαγωγές φυσικού αερίου. Η μείωση της ζήτησης φυσικού αερίου για ηλεκτροπαραγωγή επέτρεψε την πιο αποδοτική χρήση του καυσίμου για τομείς προτεραιότητας, όπως η θέρμανση και η αναπλήρωση των αποθηκών. Ως αποτέλεσμα, η Ευρώπη βγήκε από τον χειμώνα με ποσοστά πλήρωσης των αποθηκών 56% (60 bcm), διπλάσια σε σχέση με αυτά του Μαρτίου 2022, καταλήγει η Ember.
