Αύξηση 205% σημείωσαν κατά το πρώτο εξάμηνο του έτους οι ώρες διαμόρφωσης αρνητικών τιμών στις χονδρεμπορικές αγορές ηλεκτρισμού στην Ευρώπη σύμφωνα με στοιχεία της εταιρείας ICIS που αποδεικνύουν ότι οι αρνητικές τιμές ρεύματος αναδεικνύονται πλέον σε δομικό στοιχείο της ευρωπαϊκής αγοράς ενέργειας. Πίσω από το φαινόμενο αυτό κρύβεται ο συνδυασμός της ασθενούς ζήτησης για ηλεκτρισμό, της υπερπροσφοράς πράσινης ενέργειας και της ύπαρξης σε πολλές χώρες μονάδων που μπαίνουν κατά προτεραιότητα στο σύστημα όπως τα υδροηλεκτρικά (σκανδιναβικές χώρες) και τα πυρηνικά (Γαλλία).
Το πρώτο εξάμηνο του 2024, παρατηρήθηκαν 4.603 ώρες σωρευτικά όπου οι τιμές στα Ευρωπαϊκά Χρηματιστήρια Ενέργειας διαμορφώθηκαν σε αρνητικό επίπεδο, με πολύ μεγάλη αύξηση σε σχέση με το 2023 που είχε αποτελέσει έτος-ρεκόρ για τις αρνητικές τιμές. Σε όλες τις χώρες οι αρνητικές τιμές εκτοξεύονται κατά τις ίδιες περιόδους του χρόνου (Απρίλιος- Μάιος και Οκτώβριος), κάτι που καταδεικνύει τη σύνδεση του φαινομένου με την υπερπροσφορά πράσινης ενέργειας, κυρίως από φωτοβολταϊκά, σε περιόδους χαμηλής ζήτησης και περιορισμένων αναγκών θέρμανσης. Όπως επισημαίνει το ICIS, η αύξηση των αρνητικών τιμών συσχετίζεται με την αύξηση 20% -σε ετήσια βάση- της ηλεκτροπαραγωγής από φωτοβολταϊκά φέτος, ενώ προφανώς δεν αποτελεί σύμπτωση και το ότι το 74% των αρνητικών τιμών καταγράφεται στις ώρες μεταξύ 9.00 και 15.00. Εξαίρεση σε αυτόν τον γενικό κανόνα αποτελούν οι σκανδιναβικές χώρες, όπου η ισχυρή παρουσία υδροηλεκτρικών μονάδων σε συνδυασμό με το υψηλό αιολικό δυναμικό και την μικρή σχετικά εγκατεστημένη ισχύ από φωτοβολταϊκά οδηγεί σε ένα διαφορετικό προφίλ κατανομής των αρνητικών τιμών μέσα στο 24ωρο.
«Πρωταθλήτρια Ευρώπης» στις αρνητικές χονδρεμπορικές τιμές το πρώτο εξάμηνο του έτους (με 264 ώρες συνολικά) αναδεικνύεται η Φινλανδία, ακολουθούμενη από τη Γαλλία. Η Ελλάδα μπήκε σχετικά πρόσφατα στο «κλαμπ» των χωρών με αρνητικές τιμές. Η μοναδική χώρα της Ευρώπης που δεν έχει ακόμα «μολυνθεί» από τον ιό των αρνητικών τιμών είναι η Ιταλία, κάτι που συνδέεται με την παρουσία ηλεκτροπαραγωγής από φυσικό αέριο στο μείγμα σχεδόν σε όλες τις ώρες της ημέρας.
H μεγαλύτερη μέση αρνητική τιμή (-23 ευρώ/MWh) κατεγράφη στην Ολλανδία, ενώ στην Ελλάδα κατεγράφη η μικρότερη αρνητική τιμή (-0,01 ευρώ/MWh) κάτι που συνδέεται και με τις πρακτικές των συμμετεχόντων στη χονδρεμπορική αγορά.
Σημειώνεται τέλος ότι σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες -συμπεριλαμβανομένης και της Ελλάδας- το φαινόμενο των αρνητικών (ή μηδενικών τιμών) «συνδυάζεται» και με περικοπές της πράσινης ενέργειας, δημιουργώντας προβληματισμό για τη βιωσιμότητα των επενδύσεων ΑΠΕ. Είναι ενδεικτικό ότι σύμφωνα με το Green Tank, οι περικοπές πράσινης ενέργειας για το πεντάμηνο του έτους ανήλθαν στις 430 Γιγαβατώρες -ξεπερνώντας τις ποσότητες που είχαν περικοπεί καθόλη τη διάρκεια του 2023-. Ο σύμβουλος του Συνδέσμου Εταιρειών Φωτοβολταϊκών (ΣΕΦ) Στέλιος Ψωμάς σε άρθρο του στην ιστοσελίδα pv-tech προβλέπει τετραπλασιασμό των περικοπών ενέργειας από φωτοβολταϊκά στην Ελλάδα φέτος σε σχέση με τα επίπεδα του 2023 που μπορεί να φτάσουν στο 4-5%.
