O βωξίτης, η αλουμίνα και το αλουμίνιο, βασικά μέταλλα για την πράσινη μετάβαση, εντάχθηκαν στη λίστα των “στρατηγικών πρώτων υλών” για την Ευρωπαϊκή Ένωση μετά από υπόδειξη του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, που συνήλθε, σε επίπεδο ηγετών, την προηγούμενη εβδομάδα.
Το Συμβούλιο επίσης αποφάσισε να αυξηθεί ο στόχος για την ανακύκλωση αυτών των συγκεκριμένων πρώτων υλών στο 20% της ετήσιας κατανάλωσης της ΕΕ έως το 2030, έναντι του 15% που πρότεινε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Την ίδια ώρα αυξάνεται και ο στόχος για την επεξεργασία τους στο 50% έναντι του 40% που περιλαμβάνονταν στην εισήγηση της Κομισιόν.
Πώς “μεταφράζεται” η απόφαση αυτή;
Το θέμα έχει έντονο Ελληνικό ενδιαφέρον καθώς η χώρα διαθέτει μεγάλη βιομηχανία αλουμινίου, αλλά και εξορυκτικά πεδία βωξίτη.
Μετά, δε, το χαρακτηρισμό του, μαζί με τους βωξίτες και την αλουμίνα, ως στρατηγικά μέταλλα,. ανοίγει ο δρόμος για γρήγορες αδειοδότησης για μεταλλουργεία αλουμινίου και ορυχεία βωξίτη, καθώς η ΕΕ θα πρέπει να αποκτήσει, στη βάση της στρατηγικής που έχει χαράξει, σημαντικό στίγμα στο διεθνή χάρτη με στόχο την πλήρη αυτάρκεια.
Επίσης, ανοίγει ο δρόμος και για πλαίσιο στήριξης της εν λόγω βιομηχανίας, που είναι “πυλώνας” για την πράσινη μετάβαση αλλά και μπορεί να λειτουργήσει ως “μεγάλη αποθήκη” πράσινης ενέργειας, καθώς απαιτείται μεγάλη ποσότητα ενέργειας για την παραγωγή αλουμίνας και αλουμινίου, ειδικά σε μια φάση αρνητικών τιμών. (Σημειώνεται ότι χθες για 6 ώρες και πάλι είχαμε το φαινόμενο αυτό, λόγω της υψηλής συμμετοχής των ΑΠΕ και της χαμηλής ζήτησης). Άλλωστε η ΈΕ θέλει να έχει τον πρώτο λόγο σε “καθαρές” τεχνολογίες αλλά και ισχυρή θέση απέναντι σε Κίνα και ΗΠΑ που με επιδοτήσεις και άλλες δράσεις ενισχύουν τις βιομηχανίες τους.
Αξίζει να σημειωθεί ότι για την εξέλιξη αυτή υπήρχε σειρά παρεμβάσεων από την πλευρά της Eurometaux και του προέδρου της Ευάγγελου Μυτιληναίου.
Σημειώνεται ότι στην πρότασή της η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δεν είχε εντάξει το βωξίτη, την αλουμίνα και το αλουμίνιο στον κατάλογο των στρατηγικών πρώτων υλών, ενώ είχε συμπεριλάβει το λίθιο και το χαλκό. Για τις στρατηγικές αυτές πρώτες ύλες, δε, είχε, πει ότι θα πρέπει να αυξηθεί στο 10% της ετήσιας κατανάλωσης της ΕΕ έως το 2030, η ανακύκλωση της ΕΕ στο 15% και η επεξεργασία της ΕΕ στο 40%.
Στο φόντο αυτό το Συμβούλιο της περασμένης Παρασκευής ένταξη των βωξιτών, αλουμινίου και αλουμίνα στη λίστα αλλά και υπέδειξε ότι οι στόχοι για την ανακύκλωση και την επεξεργασία θα πρέπει να αυξηθούν στο 20% και στο 50% αντίστοιχα.
Πρέπει να σημειωθεί ότι ο Κανονισμός περί κρίσιμων πρώτων υλών αποτελεί κεντρικό στοιχείο της στρατηγικής της ΕΕ με στόχο να διασφαλίσει ότι η βιομηχανία της μπορεί να ανταγωνιστεί τις Ηνωμένες Πολιτείες και την Κίνα στην παραγωγή προϊόντων καθαρής τεχνολογίας και να έχει πρόσβαση στις απαραίτητες πρώτες ύλες.
Με τον Κανονισμό η Ευρώπη θέλει να ανακτήσει την αυτονομία της εξορύσσοντας πρώτες ύλες με βιώσιμο τρόπο, ανακυκλώνοντας όσο περισσότερο μπορεί και συνεργαζόμενη με τρίτες χώρες που λειτουργούν με πνεύμα βιωσιμότητας διασφαλίζοντας παράλληλα τις αλυσίδες εφοδιασμού της.
Επίσης το Συμβούλιο ζητεί στον Κανονισμό να συμπεριληφθούν μέτρα, όπως η συχνότερη ενημέρωση της λίστας κάθε τρία χρόνια, αντί τεσσάρων που πρότεινε η Επιτροπή και η ενίσχυση των εθνικών μέτρων για τη βιωσιμότητα και την κυκλικότητα, όπως:
- Αύξηση της επαναχρησιμοποίησης προϊόντων με υψηλές δυνατότητες ανάκτησης πρώτων υλών.
- Παροχή κινήτρων για την ανάκτηση δευτερογενών κρίσιμων πρώτων υλών από απόβλητα.
- Εντοπισμό εγκαταστάσεων εξορυκτικών αποβλήτων όπου μπορούν να ανακτηθούν δευτερογενείς πρώτες ύλες.
- Προώθηση της ανάκτησης μαγνητών από προϊόντα στο τέλος της ζωής τους.
Σύμφωνα με την πρόταση του Συμβουλίου που θα πρέπει να συμπεριληφθεί στο νέο σχέδιο Κανονισμού τα κράτη μέλη:
- Αναλόγως του διοικητικού τους συστήματος θα πρέπει να ορίσουν ένα ή περισσότερα σημεία επαφής (για παράδειγμα στις περιφέρειες).
- Να βοηθήσουν τους φορείς υλοποίησης έργων να προσδιορίσουν τα καθορισμένα σημεία επαφής σε έναν ιστότοπο,
- Να διευκολύνουν τις διαδικασίες αδειοδότησης στρατηγικών έργων
- Να παρέχουν στοιχεία σχετικά με τη διασφάλιση της ομαλής λειτουργία της εσωτερικής αγοράς μέσω αυστηρότερων υποχρεώσεων παρακολούθησης όσον αφορά τον ανταγωνισμό και την ελεύθερη κυκλοφορία των πρώτων υλών.
Για την ολοκλήρωση της διαδικασίας και την έγκριση του τελικο΄θυ σχεδίου για τα στρατηγικά μέταλλα θα πρέπει και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο να αποφανθεί σχετικά. Με βάση τον προγραμματισμό αποφάσεις από το Στρασβούργο αναμένονται έως το τέλος του έτους.
