Η αγορά πετρελαίου παραμένει σε κατάσταση αναμονής. Αν και οι γεωπολιτικοί άνεμοι μετατοπίζονται γρήγορα σε πολλές χώρες παραγωγής πετρελαίου, οι τιμές του αργού εξακολουθούν να κυμαίνονται γύρω στα 70 δολάρια το βαρέλι. Η επανεκλογή του Ντόναλντ Τραμπ στην προεδρία των ΗΠΑ είναι το μεγαλύτερο γεγονός των τελευταίων μηνών, αλλά οι παράγοντες της αγοράς εξακολουθούν να περιμένουν την ακριβή μορφή των πολιτικών της νέας κυβέρνησης, όπως σημειώνει η Moody’s Analytics.
Ενώ οι γεωπολιτικοί κίνδυνοι θα μπορούσαν να επηρεάσουν την αύξηση της προσφοράς, η ζήτηση κυριαρχεί στις πρόσφατες κινήσεις των τιμών του πετρελαίου. Οι τιμές έχουν σταθεροποιηθεί κάπως γύρω στα 70 , αλλά έχουν μειωθεί από τα υψηλά στις αρχές Οκτωβρίου. Η αύξηση της παγκόσμιας ζήτησης πετρελαίου το 2024 είναι σχεδόν βέβαιο ότι κινήθηκε κάτω από το 1 εκατομμύριο βαρέλια ημερησίως, από περίπου 2 εκατ. αύξησης το 2023 και κατά μέσο όρο 1,2 εκατ. από το 2000 έως το 2019. Η επιβράδυνση της κινεζικής οικονομίας είναι ο κύριος μοχλός ασθενούς αύξησης της ζήτησης, επισημαίνει ο οίκος.
Όλα τα βλέμματα στραμμένα στην Κίνα
Αν και οι φόβοι για την παγκόσμια προσφορά και τη γεωπολιτική είναι αυξημένοι, θεμελιώδη ερωτήματα σχετικά με την κινεζική ανάπτυξη οδηγούν την αγορά πετρελαίου, επισημαίνει η Moody’s. Τα κράτη που δεν ανήκουν στον ΟΟΣΑ διαδραματίζουν συνήθως μεγαλύτερο ρόλο στην παγκόσμια αύξηση της ζήτησης πετρελαίου, καθώς οι αναπτυσσόμενες χώρες εξαρτώνται από την υψηλότερη χρήση ενέργειας για να τονώσουν τη μακροοικονομική πρόοδο. Η Κίνα είναι το κύριο παράδειγμα αυτής της δυναμικής.
Χωρίς συνεχή οικονομική ανάπτυξη, ωστόσο, η αύξηση της ζήτησης στην Κίνα θα παραμείνει χλιαρή. Ο οίκος αναμένει αύξηση του κινεζικού ΑΕΠ κατά 4,2% το 2025. Αυτό είναι υψηλό σύγκριση με τις ανεπτυγμένες χώρες, αλλά σημαντικά πιο αργό από την ανάπτυξη 9% που σημείωνε η Κίνα από το 2000 έως το 2019.
Η αυξανόμενη εξέχουσα θέση των ηλεκτρικών οχημάτων στην Κίνα επιβραδύνει επίσης την αύξηση της ζήτησης πετρελαίου. Η Κίνα είναι παγκόσμιος ηγέτης στην παραγωγή και τις πωλήσεις EV. Πέρα από τα ηλεκτρικά οχήματα, η Κίνα αναπτύσσει επίσης φορτηγά που κινούνται με υγροποιημένο φυσικό αέριο και σιδηροδρομικές γραμμές υψηλής ταχύτητας, που μειώνουν τη ζήτηση πετρελαίου.
Η μακροοικονομική επιβράδυνση της Κίνας σε συνδυασμό με τη χρήση τεχνολογιών καθαρής ενέργειας στις μεταφορές συνεπάγεται μόνιμη επιβράδυνση της παγκόσμιας αύξησης της ζήτησης πετρελαίου, τονίζει ο οίκος. Η Moody's Analytics αναμένει ότι η παγκόσμια αύξηση της ζήτησης πετρελαίου θα είναι λιγότερο από 1 εκατομμύριο βαρέλια την ημέρα για δεύτερη συνεχόμενη χρονιά το 2025.
Στο πλαίσιο της αργής αύξησης της παγκόσμιας ζήτησης πετρελαίου, ο ΟΠΕΚ+ επέλεξε να καθυστερήσει την προγραμματισμένη αύξηση της παραγωγής του. Δεν έδωσε σαφή λόγο για την καθυστέρηση, αλλά η πιο αργή ζήτηση πετρελαίου στην Κίνα και οι προσδοκίες για μέτρια τιμολόγηση είναι οι πιθανοί «ένοχοι», επισημαίνει η Moody’s.
Η επιστροφή Τραμπ
Η μετατόπιση της γεωπολιτικής σε ολόκληρο τον κόσμο θα μπορούσε να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στην επίδραση της προσφοράς πετρελαίου το επόμενο έτος, όπως εκτιμά η Moody’s. Η επανεκλογή Τραμπ στις ΗΠΑ και ο πιθανός αντίκτυπός της στο καθεστώς κυρώσεων κατά του Ιράν είναι οι μεγαλύτεροι παράγοντες που θα μπορούσαν να κινήσουν τις αγορές πετρελαίου. Η προηγούμενη κυβέρνηση Τραμπ υιοθέτησε μια πολιτική μέγιστης πίεσης κατά της Τεχεράνης, ακυρώνοντας το Κοινό Σχέδιο Δράσης της εποχής Ομπάμα που αντάλλαζε την ελάφρυνση των κυρώσεων με περιορισμούς στο πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν. Αυτό «γονάτισε» τη βιομηχανία πετρελαίου του Ιράν, μειώνοντας τη συνολική ιρανική παραγωγή κάτω από τα 2 εκατ. βαρέλια τη ημέρα έως το 2020, αν και η πανδημία ενίσχυσε το σοκ.
Ο Πρόεδρος Μπάιντεν έχει χαλαρώσει την επιβολή των κυρώσεων σε σημείο σχεδόν πλήρους αναποτελεσματικότητας. Η ιρανική παραγωγή έχει επανέλθει στα 3,4 εκατ. βαρέλια την ημέρα.
Η πλήρης εκ νέου εφαρμογή των κυρώσεων θα μπορούσε, επομένως, να έχει σημαντικό αντίκτυπο στην αύξηση της παγκόσμιας προσφοράς, επισημαίνει η Moody’s. Ο αντίκτυπος στην παραγωγή πετρελαίου του Ιράν θα ήταν πιθανώς μικρότερος από ό,τι ήταν κατά την πρώτη κυβέρνηση Τραμπ. Η Τεχεράνη έχει βρει πολλούς τρόπους για να αποφύγει τις κυρώσεις κατά τη διάρκεια της προεδρίας Μπάιντεν και θα εξακολουθεί να μπορεί να τους χρησιμοποιήσει κατά την επόμενη κυβέρνηση. Ακόμη και με πιο επιθετική επιβολή κυρώσεων, τα καλά νέα για την αγορά πετρελαίου είναι ότι άλλα μέλη του ΟΠΕΚ εξακολουθούν να έχουν αρκετή πλεονάζουσα ικανότητα για να καλύψουν το έλλειμμα ιρανικών βαρελιών στην αγορά.
Πέρα από τον αντίκτυπο των κυρώσεων, η επανεκλογή του Τραμπ θα μπορούσε να ενθαρρύνει το Ισραήλ να εντείνει την επιθετικότητά του προς το Ιράν και τους συμμάχους του. Στην προεκλογική εκστρατεία, ο Τραμπ υποστήριξε το Ισραήλ και η στάση του θα μπορούσε να ενθαρρύνει πρόσθετα χτυπήματα κατά της ενεργειακής υποδομής εντός του Ιράν.
Όπως καταλήγει η Moody’s Analytics, οι γεωπολιτικοί κίνδυνοι παραμένουν η κύρια πηγή αβεβαιότητας για τις προοπτικές της τιμής του πετρελαίου το 2025. Οι εχθροπραξίες μεταξύ Ιράν και Ισραήλ απειλούν να διαχυθούν στην αγορά πετρελαίου. Η εύθραυστη κατάπαυση του πυρός μεταξύ του Ισραήλ και της Χεζμπολάχ χαλαρώνει την κατάσταση κάπως, αλλά μια μεγάλη ανάφλεξη παραμένει μια πιθανότητα. Τώρα που ο Τραμπ επανεκλέχθηκε, οι πιθανότητες για επίθεση στην ενεργειακή υποδομή ή τις πυρηνικές εγκαταστάσεις του Ιράν ή για αύξηση των κυρώσεων των ΗΠΑ έχουν ανέβει σε νέα ύψη. Ωστόσο, το αναμενόμενο πλεόνασμα του επόμενου έτους θα πρέπει να συμπληρώσει την αγορά και να αποτρέψει την άνοδο των τιμών.
