Ο μετασχηματισμός των ευρωπαϊκών εταιρειών του κλάδου της αυτοκινητοβιομηχανίας προς τα ηλεκτρικά οχήματα (EV) έχει επιταχυνθεί. Η κατασκευή EV στις οικονομίες της ΕΕ έχει αυξηθεί σημαντικά τα τελευταία χρόνια, εν μέρει λόγω της εξωτερικής ζήτησης. Αυτό, ωστόσο, οδήγησε στην εξάρτηση από τις εισαγωγές μπαταριών από την Κίνα, τον παγκόσμιο ηγέτη στην παραγωγή μπαταριών EV, όπως επισημαίνει ο οίκος αξιολόγησης DBRS. Εάν διατηρηθεί, η εξάρτηση της ΕΕ από τις κινεζικές μπαταρίες θα εγείρει κινδύνους για την κατασκευή EV στην Ευρώπη σε περίπτωση γεωπολιτικών ή παγκόσμιων εμπορικών σοκ, τη στιγμή που η ζήτηση μπαταριών στην ΕΕ θα συνεχίσει να αυξάνεται.
Οι εξαγωγές ηλεκτρικών οχημάτων και υβριδικών αυτοκινήτων στην ΕΕ αυξήθηκαν σημαντικά τα τελευταία χρόνια
Η παραγωγή αυτοκινήτων είναι η μεγαλύτερη ενιαία βιομηχανία παραγωγής στην ΕΕ, αντιπροσωπεύοντας το 13% της ακαθάριστης προστιθέμενης αξίας (GVA) στον τομέα της μεταποίησης. Το σχετικό μέγεθος της αυτοκινητοβιομηχανίας είναι ιδιαίτερα μεγάλο στη Σλοβακία (23% της συνολικής ΑΠΑ της βιομηχανικής παραγωγής), στη Γερμανία (21%), στην Τσεχική Δημοκρατία (20%) και στην Ουγγαρία (16%).
Τα τελευταία πέντε χρόνια, όπως σημειώνει η DBRS, η παγκόσμια στροφή προς τα ηλεκτρικά οχήματα έχει επιταχυνθεί στις ευρωπαϊκές αυτοκινητοβιομηχανίες, αντανακλώντας την αξιοσημείωτη αύξηση των εξαγωγών EV. Ενώ τα οχήματα που βασίζονται σε κινητήρες εσωτερικής καύσης (ντίζελ κτλ.)) εξακολουθούν να αντιπροσωπεύουν το 61% των συνολικών εξαγωγών επιβατικών αυτοκινήτων στην ΕΕ το 2023, η αύξηση των εξαγωγών οφείλεται σε μεγάλο βαθμό σε αυτοκίνητα που κινούνται είτε πλήρως είτε εν μέρει με ηλεκτρικό κινητήρα που λειτουργεί με μπαταρία. Οι εξαγωγές ηλεκτρικών και υβριδικών οχημάτων αντιπροσώπευαν το 39% των συνολικών εξαγωγών επιβατικών αυτοκινήτων στην ΕΕ το 2023, από μόλις 10% το 2019. Η αύξηση των εξαγωγών EV στις οικονομίες της ΕΕ ήταν μέχρι στιγμής ιδιαίτερα έντονη για τα αυτοκίνητα με υψηλότερες τιμές.
Η σημασία των EV αναμένεται να συνεχίσει να αυξάνεται αισθητά με την πάροδο του χρόνου, επισημαίνει ο οίκος. Ο Διεθνής Οργανισμός Ενέργειας (IEA) προβλέπει ότι το μερίδιο των EV (συμπεριλαμβανομένων των plug-in υβριδικών) στην Ευρώπη θα αυξηθεί από 21% των συνολικών εγχώριων πωλήσεων επιβατικών αυτοκινήτων το 2023 σε 60% το 2030. Στις ΗΠΑ, προβλέπει το μερίδιο των πωλήσεων EV να αυξηθεί από 9,5% σε 55% και στην Κίνα από 38% σε 68% την ίδια χρονική περίοδο. Επομένως, η διασφάλιση μιας σταθερής πηγής μπαταριών EV είναι το κλειδί για τις βιομηχανίες κατασκευής αυτοκινήτων, τονίζει η DBRS.
Η επέκταση της παραγωγής EV οδήγησε σε αυξανόμενη εξάρτηση από την προμήθεια μπαταριών από την Κίνα
Η πρόσφατη κλιμάκωση της παραγωγικής ικανότητας EV στις χώρες της ΕΕ συνοδεύτηκε από έντονη αύξηση των εισαγωγών μπαταριών EV από την Κίνα, επισημαίνει ο οίκος. Οι μπαταρίες ιόντων λιθίου αποτελούν βασικό συστατικό στην κατασκευή EV και αντιπροσωπεύουν περίπου το 30%-50% του συνολικού κόστους παραγωγής. Το 2023, το 43,8% των συνολικών εισαγωγών μπαταριών στην ΕΕ προέρχονταν από την Κίνα, έναντι 28,1% το 2019, λόγω της αυξανόμενης ζήτησης εισαγωγών από τη Γερμανία και, σε μικρότερο βαθμό, την Τσεχική Δημοκρατία, την Ισπανία και την Ιταλία.
Οι αυξημένες εισαγωγές κινεζικών μπαταριών μπορούν να αποδοθούν σε μεγάλο βαθμό στην ισχυρή θέση των Κινέζων παραγωγών στην παγκόσμια αγορά τόσο από την άποψη της τεχνολογίας μπαταριών όσο και από την ικανότητα παραγωγής. Επιπλέον, οι δραστηριότητες διύλισης για ορισμένα βασικά ορυκτά μπαταριών EV (π.χ. κοβάλτιο, γραφίτης) κυριαρχούνται από κινεζικές εταιρείες. Το 2023, η Κίνα αντιπροσώπευε περίπου το 81% της παγκόσμιας ικανότητας παραγωγής μπαταριών ιόντων λιθίου σε σύγκριση με μόλις 8% για την ΕΕ και 7% για τις ΗΠΑ. Η ευρωπαϊκή παραγωγή μπαταριών ιόντων λιθίου μέχρι στιγμής δεν συμβαδίζει με την αυξανόμενη παραγωγή EV στην ΕΕ και επί του παρόντος περιορίζεται στην Πολωνία και την Ουγγαρία.
Η εξάρτηση από τις κινεζικές προμήθειες μπαταριών αφήνει, συνεπώς, τους ευρωπαίους κατασκευαστές EV εκτεθειμένους σε γεωπολιτικά ή εμπορικά σοκ, όπως προειδοποιεί η DBRS, επισημαίνοντας παράλληλα ότι οι εμπορικές εντάσεις μεταξύ Κίνας και ΕΕ έχουν αυξηθεί πρόσφατα λόγω των αυξανόμενων εισαγωγών ηλεκτρικών οχημάτων της ΕΕ από την Κίνα. Μεταξύ 2019 και 2023, το μερίδιο των εισαγωγών της Κίνας στις συνολικές εισαγωγές EV στις χώρες της ΕΕ ανήλθε σε ένα, αν και ακόμη μέτριο, 14,5% το 2023 από 0,5% το 2019. Τον Ιούλιο, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ανακοίνωσε την επιβολή δασμών που κυμαίνονται από 17% έως 38% στις εισαγωγές EV από την Κίνα για να αντιμετωπίσει αυτό που θεωρεί ως άδικη επιδότηση των Κινέζων παραγωγών EV. Μια πιθανή κλιμάκωση των εμπορικών εντάσεων, που περιλαμβάνει βασικά εξαρτήματα EV, όπως οι μπαταρίες, θα μπορούσε να προκαλέσει σημαντικές αναταραχές στη βιομηχανία κατασκευής EV στην ΕΕ.
Η παραγωγή μπαταριών EV στην ΕΕ πρόκειται να αυξηθεί, αλλά εξακολουθούν να υπάρχουν αβεβαιότητες
Οι δυνατότητες παραγωγής μπαταριών στις οικονομίες της ΕΕ προβλέπεται να αυξηθούν τα επόμενα χρόνια, λόγω της αύξησης της κατασκευής EV και του στόχου να διασφαλιστούν νέες αλυσίδες εφοδιασμού, όπως επισημαίνει ο οίκος. Τον Ιανουάριο του 2024, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ενέκρινε γερμανική κρατική ενίσχυση ύψους 900 εκατ. ευρώ προς τη σουηδική εταιρεία μπαταριών ηλεκτρικών οχημάτων Northvolt για την κατασκευή ενός νέου εργοστασίου μπαταριών στο Heide της Γερμανίας. Το εργοστάσιο αναμένεται να παράγει μπαταρίες για έως και 1 εκατομμύριο ηλεκτρικά οχήματα ετησίως και σχεδιάζεται να φτάσει σε πλήρη παραγωγική ικανότητα έως το 2029.
Σύμφωνα με στοιχεία του IEA, η υλοποίηση όλων των ανακοινωθέντων επενδυτικών σχεδίων θα αυξήσει την παραγωγική ικανότητα μπαταριών EV στην Ευρώπη κατά 364% μεταξύ 2023 και 2030 σε σύγκριση με αύξηση 798% στις ΗΠΑ και 160% στην Κίνα. Αυτό θα επιτρέψει στις ευρωπαϊκές αυτοκινητοβιομηχανίες να διαφοροποιήσουν τις προμήθειες μπαταριών EV.
Ωστόσο, οι προοπτικές για την παραγωγή μπαταριών EV στην ΕΕ υπόκεινται σε αβεβαιότητα σχετικά με την πραγματική κλίμακα εκτέλεσης του έργου, τονίζει η DBRS. Αρκετές επενδύσεις μπαταριών EV στην ΕΕ μειώθηκαν το περασμένο έτος λόγω ανησυχιών σχετικά με την ισχύ της εγχώριας καταναλωτικής ζήτησης για EV μεσοπρόθεσμα. Επιπλέον, οι μελλοντικές θέσεις των νέων παραγωγών στην αγορά θα εξαρτηθούν σε μεγάλο βαθμό από την πορεία τους στην παγκόσμια τεχνολογική αρένα, τη διεθνή ανταγωνιστικότητά τους στις τιμές και την ικανότητά τους να προμηθεύονται βασικές πρώτες ύλες, καταλήγει ο οίκος.
