H Τήλος καταργεί τον ΧΥΤΑ και τους δημόσιους κάδους και υιοθετεί το Just Go Zero Tilos, ένα ολοκληρωμένο πρόγραμμα κυκλικής διαχείρισης αποβλήτων που ξεκινάει από συλλογή πόρτα-πόρτα και καταλήγει στην πλήρη αξιοποίηση των αποβλήτων που παράγονται στο νησί.
Το πρόγραμμα αυτό έρχεται μάλιστα σε συνέχεια σε συνέχεια του ήδη εδώ και χρόνια συντελεσμένου ευρωπαϊκού έργου για την ενεργειακή αυτονομία του νησιού, αλλά και την εισαγωγή της ηλεκτροκίνηση στο νησί.
Στο φόντο αυτό η Polygreen και ο Δήμος Τήλου παρουσίασαν την εβδομάδα που μας πέρασε τo Just Go Zero Tilos που κάνει πράξη τα μηδενικά απόβλητα, για πρώτη φορά, σε μια ολόκληρη κοινότητα και ανοίγει το δρόμο για την κυκλική διαχείριση των αποβλήτων και σε άλλες περιοχές της Ελλάδας.
Με κινητοποίηση και ενεργή συμμετοχή της τοπικής κοινότητας και επένδυση σε τεχνολογικά προηγμένο εξοπλισμό και νέες υποδομές διαχείρισης, το Just Go Zero Tilos αξιοποιεί όλα τα αστικά απόβλητα που παράγονται στο νησί, μειώνοντας το αποτύπωμα τους στο μοναδικό φυσικό περιβάλλον της Τήλου.
“Μοντέλο η Τήλος”
Η περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου ήταν πρωταθλήτρια στα περιβαλλοντικά πρόστιμα στην Ελλάδα αλλά η Τήλος αποτελεί απτό παράδειγμα μιας τεχνικής λύσης η οποία σχεδιάστηκε σωστά από ανθρώπους που ξέρουν, σημείωσε μιλώντας στην εκδήλωση παρουσίασης του προγράμματος «Just Go Zero Tilos», ο περιφερειάρχης Νοτίου Αιγαίου, Γιώργος Χατζημάρκος.
Ο περιφερειάρχης σημείωσε ότι το πρόβλημα της διαχείρισης αποβλήτων, το οποίο γιγαντώθηκε τα προηγούμενα χρόνια αλλά αποκλιμακώνεται σταδιακά (το 40% των προστίμων στην Ελλάδα αφορούσαν στην περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου αλλά τώρα το ποσοστό αυτό έχει μειωθεί κατά 75% σε σχέση με τα νούμερα που ίσχυαν πριν από δύο χρόνια), παραμένει και απαιτείται αλλαγή νοοτροπίας από ένα ποσοστό του πληθυσμού.
Η συνεργασία μεταξύ ιδιωτικού και δημόσιου τομέα, πρωτοβάθμιων και δευτεροβάθμιων οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης και τοπικής κοινωνίας αποτελούν το κλειδί για την θετική έκβαση τέτοιων εγχειρημάτων όπως αποτυπώνονται στις παρεμβάσεις που γίνονται όχι μόνο στην Τήλο αλλά και στην Αστυπάλαια και τη Χάλκη.
«Δεν μπορούμε να προβλέψουμε το μέλλον, μπορούμε όμως να το συνδιαμορφώσουμε. Αυτό το υπέροχο παράδειγμα (της Τήλου) είναι ελληνικό και πρέπει να πάει και σε άλλα μέρη της Ελλάδας. Το φως της Τήλου πρέπει να φθάσει και σε άλλα νησιά», σημείωσε σχετικά.
Η Τήλος και οι στόχοι του 2030
Στη απόκλιση που κατέγραφε πριν από δύο χρόνια η Ελλάδα στα επίπεδα ταφής και ανακύκλωσης σε σχέση με τον ευρωπαϊκό μέσο όρο αναφέρθηκε ο Γενικός Γραμματέας Διαχείρισης Αποβλήτων, Μανώλης Γραφάκος.
Όπως σημείωσε η Ελλάδα καταγράφει αρνητική πρωτιά τόσο στην ταφή όπου σημείωνε ποσοστό 80% όσο και στην ανακύκλωση όπου το ποσοστό ανέρχεται σε 20% σε σχέση με τον ευρωπαϊκό μέσο όρο που είναι 50%.
«Ο στόχος για το 2030 είναι από το 80% να φθάσουμε στο 10. Σήμερα, στην Τήλο, αυτούς τους στόχους τους πετύχαμε και τους ξεπεράσαμε», υπογράμμισε ενώ αναφερόμενος στην περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου εκτίμησε ότι κατάφερε από ουραγός να καταγράψει πρόοδο σε όλους τους τομείς.
Το ζήτημα στο εξής, όπως σημείωσε, είναι το πώς θα μεταφερθεί το παράδειγμα της Τήλου και σε άλλες περιοχές αλλά και το πώς θα συνεχιστεί. «Έχετε βάλει τη βάση για τη νέα τιμολογιακή πολιτική στη χώρα του πληρώνω όσο πετάω», τόνισε ο γενικός γραμματέας ΥΠΕΝ απευθυνόμενος στους επικεφαλής του εγχειρήματος.
Το Just Go Zero Tilos υλοποιείται με την έγκριση της Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου και με ομόφωνη απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου του Δήμου Τήλου και απασχολεί ήδη 10 εργαζόμενους.
Συμμετοχή
H ενεργή συμμετοχή των κατοίκων και των επιχειρήσεων στο Just GoZero Tilos επιτεύχθηκε με συνεχή ενημέρωση και υποστήριξη της τοπικής κοινότητας, μέσα από δράσεις ευαισθητοποίησης και εκπαιδεύσεις που έγιναν σε κάθε επιχείρηση και σε κάθε νοικοκυριό του νησιού.
H προσέγγιση αυτή, συνετέλεσε σημαντικά στην αλλαγή στάσης και αντίληψης της τοπικής κοινότητας για τα απόβλητα, κάτι που αποτυπώθηκε στην εντυπωσιακή ανταπόκρισή τους στις νέες πρακτικές που έφερε το Just Go Zero Tilos.
Η διαδικασία
Στη βάση της λύσης του Just Go Zero είναι η σωστή διαλογή των αποβλήτων στην πηγή, για την επίτευξη της οποίας διατέθηκε σε κάθε νοικοκυριό και επιχείρηση της Τήλου ειδικός εξοπλισμός για τη χωριστή συλλογή τους. Η συλλογή των διαχωρισμένων αποβλήτων γίνεται πόρτα-πόρτα, στις μέρες που καθορίζονται και επικοινωνούνται από τον Δήμο, και εντατικοποιούνται τη θερινή περίοδο που αυξάνονται δραστικά οι επισκέπτες στο νησί.
Στη συνέχεια τα απόβλητα μεταφέρονται στο Κέντρο Κυκλικής Καινοτομίας που αντικατέστησε τον ΧΥΤΑ και εξοπλίστηκε με σύγχρονα μηχανήματα και τεχνολογικές εφαρμογές. Εκεί γίνεται η περαιτέρω διαλογή και προετοιμασία των αποβλήτων για ανακύκλωση, κομποστοποίηση ή ενεργειακή αξιοποίηση.
Το πρόγραμμα υποστηρίζεται από ειδική καινοτόμο πλατφόρμα, η οποία καταγράφει τον όγκο των αποβλήτων που συλλέγονται στις τρεις βασικές κατηγορίες του Προγράμματος (ανακυκλώσιμα, μη ανακυκλώσιμα και οργανικά) ανά νοικοκυριό και συνολικά.
Μέσα από την πλατφόρμα, κάτοικοι και επιχειρήσεις μπορούν να γνωρίζουν την ποσότητα των υλικών που ανακυκλώνουν, σε πραγματικό χρόνο. H ενημέρωση με τα δεδομένα αυτά τους δίνει επιπλέον κίνητρο να επιτύχουν ολοένα και υψηλότερα ποσοστά ανακύκλωσης.
Το Just Go Zero Tilos προβλέπει επίσης την αξιοποίηση ειδικών ρευμάτων αποβλήτων, όπως παλιές συσκευές ή μικρά έπιπλα, τα οποία μεταφέρονται στο νέο Κέντρο Δημιουργικής Αξιοποίησης Υλικών για να επισκευαστούν ή να γίνουν πρώτη ύλη για καλλιτεχνική δημιουργία. Το αμέσως επόμενο διάστημα, στο Κέντρο θα φιλοξενηθούν οι καλλιτέχνες The New Raw και Hypercompf, οι οποίοι θα αναδείξουν στην πράξη την έννοια του upcycling και της κυκλικότητας μέσα από καλλιτεχνικές δημιουργίες και εικαστικές εγκαταστάσεις εμπνευσμένες από τον τοπικό χαρακτήρα.
Επιπρόσθετα, στην Τήλο λειτουργεί πλέον μόνιμα το «Point Zero» ως σταθερό σημείο πληροφόρησης για το Πρόγραμμα, όπου κάτοικοι και επισκέπτες μπορούν να απευθύνονται για οδηγίες προκειμένου να χρησιμοποιούν και να αξιοποιούν σωστά το σύστημα, τον εξοπλισμό και τις υποδομές του Just Go Zero. Μακροπρόθεσμα στο «ZeroPoint» θα εκτίθενται έργα και δημιουργίες από το Κέντρο Δημιουργικής Αξιοποίησης Υλικών.
Η Πρόεδρος της Δημοκρατίας
Το Just Go Zero Tilos παρουσιάστηκε στην Πρόεδρο της Δημοκρατίας, κυρία Κατερίνα Σακελλαροπούλου καθώς και σε Υπουργούς της Κυβέρνησης, βουλευτές, επικεφαλής φορέων και δημοσιογράφους από τον Ιδρυτή και Πρόεδρο της Polygreen, Αθανάσιο Πολυχρονόπουλο.
Ειδικότερα στο πλαίσιο επίσημης επίσκεψής της στην Τήλο, η Πρόεδρος της Δημοκρατίας επισκέφθηκε το νέο Κέντρο Κυκλικής Καινοτομίας – 3Κ, που αντικατέστησε τον παλιό ΧΥΤΑ του νησιού, όπου μεταφέρονται τα απόβλητα για να γίνει η απαραίτητη προετοιμασία τους για την περαιτέρω κυκλική τους διαχείριση.
Το 3Κ επισκέφθηκαν επίσης ο Υπουργός Επικρατείας, κύριος Άκης Σκέρτσος και ο Υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, κύριος Κώστας Σκρέκας, οι οποίοι παρακολούθησαν τη σύγχρονη διαδικασία διαλογής, δεματοποίησης και κομποστοποίησης, ανάλογα με το ρεύμα των αποβλήτων.
Οι δύο Υπουργοί ενημερώθηκαν επίσης για τα εντυπωσιακά αποτελέσματα που καταγράφει ήδη το Just GoZero, με σημαντικότερο όλων το ποσοστό ανάκτησης υλικών από τα απόβλητα που ήδη ξεπερνάει το 85%.
Μοντέλο για άλλες περιοχές
Στο πλαίσιο της επίσημης παρουσίασης, ο ιδρυτής της Polygreen και εμπνευστής του Just Go Zero, κύριος Αθανάσιος Πολυχρονόπουλος αναφέρθηκε στο Πρόγραμμα ως παράδειγμα εφαρμοσμένης λύσης και τεχνογνωσίας που θα μπορούσε να μεταφερθεί και σε άλλες περιοχές της Ελλάδας, να αλλάξει ριζικά την αντίληψη και τις πρακτικές πολιτών και επιχειρήσεων και τελικά να συμβάλλει στην εξάλειψη της έννοιας του αποβλήτου όπως τη γνωρίζουμε σήμερα.
Ο κύριος Πολυχρονόπουλος είπε: “Στην Τήλο εγκαινιάζουμε τον πολιτισμό που θα ονομαστεί από τους ιστορικούς του μέλλοντος ως πολιτισμός των νησιών του Νοτίου Αιγαίου. Ενός πολιτισμού με 100% εκτροπή από ταφή, πλήρη κυκλική διαχείριση όλων των υλικών και, το σημαντικότερο, μια εντελώς νέα αντίληψη ζωής. Σε αυτόν το νέο πολιτισμό η έννοια του απόβλητου θα συναντιέται μόνο σε μουσειακούς χώρους.”
Ενεργειακή αυτονομία
Η Δήμαρχος Τήλου, κυρία Μαρία Καμμά - Αλιφέρη ανέφερε: Με το Just Go Zero Tilos, που έρχεται σε συνέχεια του ευρωπαϊκού έργου για την ενεργειακή αυτονομία του νησιού, (που ήδη διαθέτει με ανεμογεννήτρια και μπαταρία αποθήκευσης), η Τήλος γίνεται παράδειγμα εφαρμογής πράσινης καινοτομίας και αποκομίζει πολλαπλά οφέλη: Καθαρότερο περιβάλλον που βοηθά κατοίκους και επιχειρήσεις να ζουν μια καλύτερη καθημερινότητα και μεγαλύτερη απήχηση ως σύγχρονος διεθνής ταξιδιωτικός προορισμός, όπου η βιωσιμότητα μετατρέπεται σε συγκριτικό πλεονέκτημα και προσελκύει περισσότερους επισκέπτες με περιβαλλοντική συνείδηση.Το μήνυμα από τα μικρά νησιά
«Οι πρωτοπόροι στα πρωτοσέλιδα δεν ξεκινούν μόνο από το κέντρο αλλά και η περιφέρεια και ιδιαίτερα τα μικρά νησιά μπορούν να γίνουν πρωτοπόροι. Σήμερα επιχειρούμε να μετατρέψουμε την Τήλο στο πρώτο νησί μηδενικών αποβλήτων», δήλωσε η κ. Μαρία Καμμά-Αλειφέρη, αναφερόμενη στην πρωτοβουλία Just Go Zero Tilos και στα υψηλά ποσοστά ανακύκλωσης οικιακών αποβλήτων που καταγράφει το νησί.
Αναλύοντας την «πράσινη» πορεία του νησιού, η κ. Καμμά σημείωσε ότι η Τήλος, ένα ξεχασμένο νησί της άγονης πέτυχε τα τελευταία χρόνια να βγει από την αφάνεια, να καταγράψει διψήφιους αριθμούς ανάπτυξης, να καταστεί πρωτοπόρος στις ΑΠΕ, να διακριθεί για τη διαχείριση περιβαλλοντικών ζητημάτων αλλά και άλλων θεμάτων όπως είναι το μεταναστευτικό και να ξεχωρίσει ως τουριστικός προορισμός στην Ελλάδα αλλά και στο εξωτερικό.
Στην εκδήλωση μίλησαν, επίσης, ο Υπουργός Επικρατείας, ο Υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, ο Περιφερειάρχης Νοτίου Αιγαίου, κ. Γιώργος Χατζημάρκος και o Γενικός Γραμματέας Διαχείρισης Αποβλήτων του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας, κ. Μανώλης Γραφάκος ενώ βιντεοσκοπημένο μήνυμα απηύθυνε ο Ευρωπαίος Επίτροπος, αρμόδιος για το Περιβάλλον, τους Ωκεανούς και την Αλιεία, κ. Virginijus Sinkevičius.
Οι ευρωπαϊκοί στόχοι
Τον στόχο που έχει θέσει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή για το 2030 το πέτυχε το 2022 ένα μικρό νησί χάρη σε τρεις οραματιστές, τον κ. Θανάση Πολυχρονόπουλο, τον Περιφερειάρχη Νοτίου Αιγαίου και τη Δήμαρχο της Τήλου», ανέφερε ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Κώστας Σκρέκας.
Όπως τόνισε, σύσσωμο το ελληνικό κοινοβούλιο προσπαθεί να κάθε τρόπο να στηρίξει τα ελληνικά νησιά ενώ επεσήμανε δεδομένων των αποκλίσεων που καταγράφει η Ελλάδα στην ταφή και στην ανακύκλωση σε σχέση με τον ευρωπαϊκό μέσο όρο θα πρέπει να γίνουν πολλά βήματα προόδου για να επιτευχθεί σύγκλιση.
