Οι διαπραγματευτές της ΕΕ επιδιώκουν να καταλήξουν σε συμφωνία κατά τη διάρκεια των διαπραγματεύσεων που θα διεξαχθούν αργά το βράδυ της Δευτέρας (12 Δεκεμβρίου) σχετικά με μια νέα εισφορά που θα επιβάλλει μια τιμή στα προϊόντα έντασης άνθρακα που εισέρχονται στην ΕΕ.
Ο λεγόμενος Μηχανισμός Συνοριακής Προσαρμογής Άνθρακα (CBAM) προτάθηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή το 2021 για να θωρακίσει την ευρωπαϊκή βιομηχανία από φθηνότερες εισαγωγές με μεγαλύτερη ένταση άνθρακα.
«Η Ευρωπαϊκή Ένωση θα είναι ο πρώτος εμπορικός χώρος στον κόσμο που θα επιβάλει τιμή άνθρακα στις εισαγωγές της», δήλωσε στη EURACTIV ο πρόεδρος της επιτροπής περιβάλλοντος Πασκάλ Κανφέν.
«Ο αποφασιστικός τριμερής διάλογος θα πραγματοποιηθεί τη Δευτέρα. Και νομίζω ότι έχουμε καλές πιθανότητες να προσγειωθούμε», πρόσθεσε.
Ο επικεφαλής διαπραγματευτής του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, Μοχάμεντ Χαχίμ, δήλωσε επίσης στη EURACTIV ότι τόσο ο ίδιος όσο και οι ομόλογοί του που εκπροσωπούν τις 27 χώρες της ΕΕ επιθυμούν να καταλήξουν σε συμφωνία πριν από το τέλος του έτους.
«Νομίζω ότι υπάρχει βούληση και από τις δύο πλευρές να κλείσει ο φάκελος φέτος. Νομίζω ότι αυτή η προθυμία θα δοκιμαστεί φυσικά όταν εξετάσουμε την ευελιξία που έχουν και οι δύο πλευρές, αλλά όταν βρίσκεις συμβιβασμό σε πολύ ευαίσθητα θέματα, είναι πολύ φυσιολογικό να περιμένεις μέχρι την τελευταία στιγμή για να δεις πού μπορείς να βελτιωθείς», εξήγησε.
Υπάρχουν όμως πολλά να γίνουν στον τελευταίο γύρο των διαπραγματεύσεων. Ενώ υπάρχει συμφωνία σχετικά με τη διακυβέρνηση της νέας εισφοράς, τα βασικά στοιχεία δεν έχουν ακόμη αποφασιστεί. Αυτά περιλαμβάνουν ποιες εισαγωγές θα πρέπει να καλύπτονται από το μέτρο και πώς θα προστατευθούν οι εξαγωγές από τον εξωτερικό ανταγωνισμό.
Ποιες εισαγωγές θα συμπεριληφθούν
Ένα πράγμα που θα πρέπει να αποφασίσουν οι διαπραγματευτές τη Δευτέρα είναι το πεδίο εφαρμογής των προϊόντων που καλύπτονται από τη νέα εισφορά. Στην πρότασή της, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρότεινε να καλύπτει το σίδηρο και το χάλυβα, τα διυλιστήρια, το τσιμέντο, τα λιπάσματα και την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας.
Οι χώρες της ΕΕ επιθυμούν να παραμείνουν σε αυτόν τον κατάλογο, αλλά το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο θέλει να προσθέσει τις εισαγωγές υδρογόνου και ορισμένων πλαστικών, καθώς και τις έμμεσες εκπομπές από την παραγωγή της ενέργειας που χρησιμοποιείται στη διαδικασία παραγωγής.
Η πρόταση της Επιτροπής καλύπτει το 55% των βιομηχανικών εκπομπών της Ευρώπης, ενώ οι κοινοβουλευτικοί διαπραγματευτές θέλουν να επεκτείνουν το ποσοστό αυτό ώστε να καλύπτει το 60-65% των εκπομπών, εξήγησε ο Κανφέν.
Σύμφωνα με τη διαπραγματευτή της Αριστεράς Μάλιν Μπιορκ, «είναι σημαντικό να καλυφθούν όσο το δυνατόν περισσότερες εκπομπές από αυτό το νέο μέσο και αυτοί οι τομείς και οι κατηγορίες αποτελούν σημαντικές πηγές εκπομπών».
Το υδρογόνο θα μπορούσε να προστεθεί σχετικά εύκολα, ενώ η επέκταση στα πλαστικά θα μπορούσε να είναι πιο περίπλοκη.
Ωστόσο, θα ήταν καλό να συμπεριληφθούν, δεδομένης της έντασης άνθρακα των πλαστικών, δήλωσε στη EURACTIV η Αγκνές Ρουτζιέρο από τη ΜΚΟ Carbon Market Watch.
Εν τω μεταξύ, βιομηχανικές ομάδες όπως η AEGIS Europe, η οποία συγκεντρώνει περισσότερες από 20 ευρωπαϊκές ενώσεις μεταποιητικών επιχειρήσεων, προειδοποιούν κατά της επέκτασης του πεδίου εφαρμογής της εισφοράς χωρίς κατάλληλη εκτίμηση επιπτώσεων και διαβούλευση.
Πρέπει να υπάρξουν «βαθιές εκτιμήσεις επιπτώσεων και ανοικτές διαβουλεύσεις με κάθε βιομηχανία που μπορεί να προστεθεί στο πεδίο εφαρμογής των προϊόντων της CBAM» πριν από την προσθήκη τους, έγραψε η ομάδα σε επιστολή προς τους ηγέτες των θεσμικών οργάνων της ΕΕ στις αρχές Δεκεμβρίου.
Αποζημίωση των εξαγωγέων
Ένα άλλο σημείο διαφωνίας είναι το κατά πόσον θα πρέπει να αποζημιώνονται οι ευρωπαϊκές εξαγωγές για να προστατεύονται από τους ξένους ανταγωνιστές με φθηνότερο κόστος παραγωγής.
Οι ευρωπαϊκές εξαγωγές προστατεύονται επί του παρόντος με δωρεάν άδειες ρύπανσης στο πλαίσιο της αγοράς άνθρακα της ΕΕ. Η εισφορά θα τις αντικαταστήσει και, αντ’ αυτού, θα επιβαρύνει τις εισαγωγές έντασης άνθρακα που εισέρχονται στην ΕΕ.
Αυτό όμως προστατεύει μόνο τα αγαθά που πωλούνται στην ευρωπαϊκή αγορά και οι βιομηχανικοί όμιλοι υποστηρίζουν ότι η μη προστασία των εξαγωγών θα οδηγήσει σε μεγαλύτερη μετακίνηση της παραγωγής εκτός της ΕΕ – γνωστή ως διαρροή άνθρακα.
«Ο CBAM ανταποκρίνεται μόνο εν μέρει στη διαρροή άνθρακα, διότι ο CBAM καταγράφει επί του παρόντος μόνο τον κίνδυνο διαρροής σε σχέση με τον ανταγωνισμό άνθρακα στην αγορά της Ένωσης», δήλωσε η Μαρί-Σοφί Ντίμπλινγκ, εταίρος της διεθνούς δικηγορικής εταιρείας King & Spalding LLP.
«Δεν καλύπτει τον ανταγωνισμό στις εξαγωγικές αγορές και η ευρωπαϊκή βιομηχανία εξάγει σημαντικό μέρος της παραγωγής της στις εξαγωγικές αγορές», πρόσθεσε η ίδια.
Το επιχείρημα για τη στήριξη των εξαγωγών έχει ενισχυθεί από τις πρόσφατες οικονομικές και γεωπολιτικές αναταραχές, οι οποίες έχουν ήδη φέρει τη βιομηχανία της ΕΕ σε μειονεκτική θέση λόγω των υψηλών τιμών της ενέργειας και των καθεστώτων στήριξης όπως ο νόμος των ΗΠΑ για τη μείωση του πληθωρισμού.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, ωστόσο, διστάζει να ασχοληθεί με το θέμα, επικαλούμενη πιθανή παραβίαση των διεθνών εμπορικών κανόνων. Προτείνει τη χρήση του Ταμείου Καινοτομίας για να βοηθήσει τις εταιρείες που πλήττονται, αλλά αυτό δεν είναι δημοφιλές στις χώρες της ΕΕ.
Εν τω μεταξύ, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο θέλει να χορηγήσει δωρεάν δικαιώματα στις εξαγωγές που έχουν επενδύσει στην απαλλαγή από τον άνθρακα, αλλά δεν σημειώνει μεγάλη πρόοδο.
Σε επιστολή του προς την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, ο πρόεδρος της Επιτροπής Βιομηχανίας και Ενέργειας Κριστιάν Μπουσόι εξέφρασε την ανησυχία του για την «απόλυτη άρνηση» να συζητηθεί καν η θέση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου σχετικά με τις εξαγωγές.
«Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δεν έχει παράσχει λεπτομερή ανάλυση του νομικού της σκεπτικού και, ακόμη περισσότερο, οι νομικοί εμπειρογνώμονες συμφωνούν ότι δεν υπάρχει νομολογία του ΠΟΕ που να έχει διευθετήσει το ζήτημα», έγραψε, καλώντας την Κομισιόν να συνεργαστεί με τους διαπραγματευτές «με καλή πίστη» και να υποστηρίξει μια προσέγγιση για την προστασία των εξαγωγών.
Εν τω μεταξύ, η Ρουτζιέρο δήλωσε στη EURACTIV ότι ο συνολικός αντίκτυπος στις εξαγωγές δεν υπολογίστηκε ποτέ ως τεράστιος, προσθέτοντας ότι τα δωρεάν δικαιώματα θα εξακολουθήσουν να κατανέμονται τουλάχιστον μέχρι το 2030.
Σταδιακή κατάργηση των δωρεάν δικαιωμάτων
Ένα άλλο σημαντικό σημείο διαφωνίας είναι το πότε θα καταργηθούν σταδιακά τα δωρεάν δικαιώματα. Ενώ αυτό αποτελεί σημαντικό μέρος της συζήτησης, θα αποφασιστεί στις διαπραγματεύσεις για τη μεταρρύθμιση της μεταρρύθμισης της αγοράς άνθρακα αργότερα την επόμενη εβδομάδα.
Η βιομηχανία ανησυχεί για μια γρήγορη σταδιακή κατάργηση των δικαιωμάτων, ενώ οι περιβαλλοντικοί ακτιβιστές υποστηρίζουν ότι το σύστημα επιβραδύνει τη δράση για το κλίμα.
Ελπίζεται ότι μπορεί να επιτευχθεί συμφωνία για το μεγαλύτερο μέρος της εισφοράς τη Δευτέρα ή νωρίς το πρωί της Τρίτης, ενώ το μέρος που αφορά τα δωρεάν δικαιώματα θα μείνει ανοιχτό για να διαπραγματευτεί αργότερα μέσα στην εβδομάδα κατά τη διάρκεια των συνομιλιών για τη μεταρρύθμιση της αγοράς άνθρακα, σύμφωνα με τον Χαχίμ.
Πηγή: euractiv.gr
