Καύσωνες που προκαλούν δασικές πυρκαγιές και ακραία καιρικά φαινόμενα που προκαλούν πλημμύρες, κατολισθήσεις, άνοδο της στάθμης της θάλασσας και διάβρωση του εδάφους, θέτουν μεταξύ άλλων σε κίνδυνο αρχαιολογικούς χώρους και μνημεία.
Η κλιματική αλλαγή και οι επιπτώσεις στα μνημεία και τα μουσεία είναι το επίκαιρο θέμα αιχμής που καλύπτει το σεμινάριο με τίτλο «Cultural Heritage School 2», το οποίο πραγματοποιείται στη Θεσσαλονίκη, στο πλαίσιο μνημονίου συνεργασίας μεταξύ του Ελληνικού Υπουργείο Πολιτισμού, της Πρεσβείας των ΗΠΑ στην Ελλάδα και του Διεθνούς Συμβούλιο Μουσείων ICOM.
«Ακόμα δεν έχουμε εμφανείς ενδείξεις κακής επίδρασης στα μνημεία -τουλάχιστον στην Ελλάδα. Αυτό όμως δεν σημαίνει, καθώς τα καιρικά φαινόμενα εντείνονται και μας εκπλήσσουν πολλές φορές, όπως η πρόσφατη κακοκαιρία Daniel στη Θεσσαλία, ότι δεν πρέπει να λάβουμε μέτρα», δήλωσε η Υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη, που χαιρέτισε την έναρξη των εργασιών του σεμιναρίου, τονίζοντας ότι η πρόληψη στην προκειμένη περίπτωση είναι το μείζον αγαθό.
Όπως υπογράμμισε, το Υπουργείο Πολιτισμού από τον Οκτώβρη του 2019 έχει πάρει όλα τα μέτρα και εργάζεται προκειμένου να αντιμετωπίσει τις επιπτώσεις στην υλική και άυλη πολιτιστική κληρονομιά, έχοντας πάντα ως απαραίτητο σύμμαχο την επιστημονική κοινότητα και τη νέα γνώση που φέρνουν οι επιστημονικές έρευνες. «Ήδη έχουμε πάρει μέτρα, μαζί με το Υπουργείο Περιβάλλοντος και το Υπουργείο Κλιματικής Κρίσης, για την προστασία αρχαιολογικών χώρων και μνημείων από τις πυρκαγιές, ενώ παίρνουμε μέτρα συστηματικά τα τελευταία τέσσερα χρόνια για τις πλημμύρες», ανέφερε η κ. Μενδώνη.
Τα εργαλεία αυτά για τη διαχείριση και την προστασία των κινητών και ακίνητων μνημείων παρουσιάστηκαν στην εισαγωγική ενότητα του σεμιναρίου, ενώ το υπόλοιπο πρόγραμμα σήμερα και αύριο περιλαμβάνει τις ενότητες «Η κλιματική αλλαγή και οι επιπτώσεις της στην πολιτιστική κληρονομιά», όπου θα αναλυθούν οι κλιματικοί κίνδυνοι και οι δείκτες που χρησιμοποιούνται για αναγνώρισή τους και «Κλιματική αλλαγή και μουσεία», όπου θα συζητηθούν τρόποι αντιμετώπισης των κινδύνων και των προκλήσεων καθώς και η προσαρμογή των μουσείων στα νέα δεδομένα.
«Τα εργαλεία αυτά επιχειρούν να απαντήσουν σε συγκεκριμένους κλιματικούς κινδύνους, που αφορούν τον περιβάλλοντα χώρο των αρχαιολογικών περιοχών, γιατί από εκεί έρχεται ο κλιματικός κίνδυνος», εξήγησε ο καθηγητής φυσικής περιβάλλοντος στο ΕΚΠΑ Κωνσταντίνος Καρτάλης. «Τα εργαλεία αυτά είναι κλασικές μετρήσεις που γίνονται στο τοπίο, δορυφορικές εικόνες, κλιματικά μοντέλα με τα οποία εκτιμούμε ποια θα είναι η κατάσταση στην περιοχή στην επόμενη 30ετία και είναι φυσικά και οι συζητήσεις με το προσωπικό της κάθε περιοχής χωριστά, διότι αν δεν λάβεις υπόψη σου την άποψη του ανθρώπου στο πεδίο, ό,τι σχέδιο και να φτιάξεις δεν είναι αποτελεσματικό», πρόσθεσε.
Προκειμένου οι αρχαιολογικοί χώροι να είναι πιο ανθεκτικοί και να μπορέσουν να ανταποκριθούν στο στοίχημα της εποχής, παρουσιάστηκαν σύγχρονα σχέδια μέσα στα οποία αποτυπώνονται ποια έργα πρέπει να γίνουν σε κάθε περιοχή χωριστά. Στο έργο που γίνεται τώρα για να προστατευτούν 19 αρχαιολογικοί χώροι της χώρας, από τη Βόρεια Ελλάδα περιλαμβάνονται οι Φίλιπποι και το Δίον, το οποίο χαρακτήρισε ο κ. Καρτάλης ιδιαίτερα ευάλωτο στις πλημμύρες. «Στην παρούσα περίοδο έχει αποτυπωθεί ποιες είναι οι άμεσες δράσεις που πρέπει να δρομολογηθούν, αλλά έχουμε κάνει και την εκτίμηση μέσα από κλιματική μοντελοποίηση για το τι θα συμβεί στα επόμενα χρόνια, ώστε τα σχέδια προσαρμογής να αντέχουν και σε μελλοντικές περιόδους» επισήμανε ο καθηγητής.
Στην ίδια ανάγκη αναγωγής στο μέλλον, με την ασφάλεια που δίνει η επιστημονική γνώση, αναφέρθηκε και η Υπουργός Πολιτισμού. «Το μείζον για μας είναι η εκπόνηση του εθνικού σχεδίου πρόληψης των φαινομένων της κλιματικής αλλαγής και των επιπτώσεών της επί της πολιτιστικής κληρονομιάς, που θα είναι έτοιμο το 2025 και το οποίο σε πρώτη φάση επεκτείνεται μέχρι το 2050 με προοπτική να πάει τουλάχιστον 30 χρόνια μετά, δηλαδή μέχρι το 2080», είπε χαρακτηριστικά η κ. Μενδώνη.
Στις αυριανές εργασίες του σεμιναρίου που πραγματοποιείται στο κτήριο Μ2 του Μεγάρου Μουσικής Θεσσαλονίκης, θα δοθεί η δυνατότητα στους συμμετέχοντες να διαμορφώσουν, με την κατάλληλη επιστημονική υποστήριξη, σχέδιο προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή και στις επιπτώσεις της για επιλεγμένους αρχαιολογικούς χώρους στην Ελλάδα.
Το σεμινάριο παρακολουθούν περίπου εβδομήντα συμμετέχοντες, διαχειριστές πολιτιστικής κληρονομιάς και άλλοι εμπλεκόμενοι από την Ελλάδα και άλλες χώρες της νοτιοανατολικής Ευρώπης και της ανατολικής Μεσογείου.
